Đề kiểm tra 15 phút Chương 1 Este - Lipit

 Bảo toàn nguyên tố Na ta có số mol muối

n_RCOONa =0,1 mol;

mặt khác RCOONa + O₂ → H₂O (0,05 mol)

→ muối là HCOONa

6,18 gam T + NaOH → Muối + ancol + H₂O

Bảo toàn khối lượng suy ra

nH₂O = 0,01 mol = số mol HCOOH trong T

→ số mol este = 0,09 mol

Bảo toàn khối lượng tìm được công thức ancol là CH₃OH có số mol là 0,01 mol

Công thức của este là HCOOCH₃

%m este trong T là 87,38%.

X gồm panmitic và stearic đều là axit no đơn chức mạch hở còn axit linoleic có 2 liên kết đôi trong gốc hiđrocacbon

Khi đốt cháy tạo sản phẩm: n_CO2 – n_H2O = 2n_Linoleic

n_Linoleic = 0,015 mol

 n_ancol = 0,1 mol, n_NaOH = 0,5 mol, n_HCl = 0,2 mol

n_{NaOH pư} = 0,5 - 0,2 = 0,3 mol

BTKL: m_ancol = 21,8 + 40.0,3 - 24,6 = 9,2 gam

M_ancol = 92 (C3H₅(OH)₃)

n_NaOH = 3n_ancol X có dạng (RCOO)₃C₃H₅

 n_muối = 0,3 mol

R = 82 - 67 = 15 (-CH₃)

X là  (CH₃COO)₃C₃H₅: glixeroltriaxetat 

• Phản ứng thủy phân este trong môi trường axit là phản ứng thuận nghịch (2 chiều). Thủy phân este trong môi trường kiềm là phản ứng một chiều.
• Chất béo là trieste của glixerol với các axit monocacboxylic có số chẵn nguyên tử cacbon không phân nhánh.
• Một số este điều chế không dùng axit cacboxylic để điều chế. Ví dụ như este của phenol, phải dùng anhiđrit axit hoặc clorua axit tác dụng với phenol

 Công thức tổng quát của este no, đơn chức, mạch hở là C_nH_2nO₂ (n ≥ 2)

Chất béo là trieste của glixerol với các axit béo => đúng

Các chất béo thường tan trong nước và nặng hơn nước => Sai: Các chất béo thường không tan trong nước và nhẹ hơn nước.

Triolein có khả năng tham gia phản ứng cộng hiđro khi đun nóng có xúc tác Ni => đúng

Chất béo bị thủy phân khi đun nóng trong dung dịch kiềm => đúng

 Xét 1000g mẫu chất béo thì: 

- Chỉ số xà phòng hóa là số mg KOH vừa đủ để phản ứng xà phòng hóa hết với lượng chất trong 1 gam chất béo.

- Chỉ số axit là số mg KOH vừa đủ để trung hòa hết gốc axit có trong 1 gam chất béo.

 Giả sử mẫu chất béo có x mol (RCOO)₃C₃H₅ và y mol RCOOH

3x + y = n_{KOH xà phòng hóa} = 3,728

y = n_{KOH axit hóa} = 0,125 mol

x = 1,201 mol

m_{mẫu chất béo} = 1,201.(R+ 173) + 0,125.(R + 45) = 1000

R = 211 (C₁₅H₃₁)

Vậy axit chứa trong chất béo là axit panmitic.

• Triolein có công thức (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ chứa các gốc axit không no có khả năng tham gia phản ứng cộng hiđro khi đun nóng có xúc tác Ni.
• Các chất béo thường không tan trong nước và nhẹ hơn nước.
• Các chất béo là trieste bị thủy phân trong dung dịch kiềm.

Xà phòng hóa tristearin là phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm:

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3NaOH 3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)₃.

→ Sản phẩm thu được là C₁₇H₃₅COONa và glixerol

Este có nhiệt độ sôi thấp hơn nhiều so với các hợp chất khác có cùng số C.

Lưu ý: Nhiệt độ sôi của một số hợp chất:

Axit > Ancol > Amin > Este > Xeton > Anđehit > Dẫn xuất halogen > Ete > Hiđrocacbon

Phản ứng giữa cặp chất Axit fomic và ancol metylic tạo ra metyl fomat.

Este tạo thành có k = 2 (một liên kết π trong C=O và một liên kết π của C=C); và có 2 oxi

=> Công thức tổng quát:

C_nH_{2n + 2 – 2k}O₂  <=> C_nH_{2n - 2}O₂ (do k = 2).

Ancol no nhỏ nhất có 1C, axit nhỏ nhất có liên kết C=C có 3C => n ≥ 4.

Vậy công thức của este cần tìm là C_nH_{2n - 2}O₂ (n ≥ 4).

 HCOOC₂H₅ + H₂O HCOOH + C₂H₅OH

HCOOH còn nhóm CH=O trong phân tử nên tham gia phản ứng tráng bạc

- C_nH_2nO₂ là CTTQ của este no, đơn chức, mạch hở.

- C_nH_2n+2O₂ không thể là este vì:

- C_nH_2n-2O₂ là CTTQ của este không no, có một nối đôi, đơn chức, mạch hở.

- C_nH_2nO không thể là este vì có độ bất bão hòa 

 Độ bất bão hòa: 

Tổng C trong mạch C của 3 axit là 10 - 3 = 7

Như vậy, sẽ có 1 axit có 1C, 1 axit có 3C và 1 axit có 3C kèm theo nối đôi trong mạch C

Công thức 3 muối sẽ là: HCOONa, CH₃CH₂COONa, CH₂=CHCOONa

Triolein: (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ (trong phân tử có 3 liên kết C=C) có tính chất của este và của liên kết bội kém bền

Các chất phản ứng với triolein là: dung dịch NaOH; H₂ (xúc tác), dung dịch Br_2:

(C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ + 3NaOH → 3C₁₇H₃₃COONa + C₃H₅(OH)₃

(C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ + 3H₂ (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅

(CH₃[CH₂]₇CH=CH[CH₂]₇COO)₃C₃H₅ + Br₂ →

(CH₃[CH₂]₇CHBr-CBr[CH₂]₇COO)₃C₃H₅

Triolein không phản ứng với Cu(OH)₂

Este tạo bởi ancol 2 chức và axit đơn chức thì cần 2 gốc axit.

Este này là este 2 chức do đó có 2 liên kết (COO) trong phân tử

Công thức tổng quát của của este là (C_nH_2n+1COO)₂C_mH_2m

 R-COO-R' + NaOH R-COONa + R'-OH

Vậy este là  CH₃COOC₂H₅

Nhiệt độ tăng theo thứ tự Anđehit < Este < Ancol < Axit 

Vậy đáp án đúng là: CH₃COOCH₃ < C₂H₅OH < CH₃COOH.