Đề kiểm tra 15 phút KHTN 9 Chủ đề 11: Di truyền

- Dạng đột biến không làm thay đổi số nucleotide nhưng làm thay đổi một liên kết hydrogen trong gene là thay thế một cặp nucleotide bằng một cặp nucleotide khác loại.

- Mất hoặc thêm một cặp nucleotide đều làm thay đổi số lượng nucleotide, trong đó mất một cặp nucleotide làm giảm 2 nucleotide của gene, thêm một cặp nucleotide làm tăng 2 nucleotide của gene.

- Thay thế một cặp nucleotide bằng một cặp nucleotide cùng loại không làm thay đổi số nucleotide và số liên kết hydrogen trong gene.

Nhiễm sắc thể được cấu tạo từ DNA và protein loại histone.

DNA được cấu tạo từ 4 loại đơn phân là adenine (A), thymine (T), guanine (G) và cytosine (C).

Đột biến gene thường gây hại nhưng cũng có thể vô hại hoặc có lợi cho cơ thể sinh vật. Mức độ gây hại của gene đột biến phụ thuộc vào loại đột biến, tổ hợp gene hoặc phụ thuộc vào môi trường.

(1) Đúng. Đột biến gene tạo ra biến dị di truyền cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hóa.

(2) Đúng. Gene là vật chất di truyền ở cấp độ phân tử → Đột biến gene là đột biến xảy ra ở cấp độ phân tử.

(3) Đúng. Không phải loại đột biến gene nào cũng di truyền được qua quá trình sinh sản hữu tính, ví dụ đột biến gene ở tế bào soma.

(4) Sai. Các đột biến gene trội biểu hiện ra kiểu hình ở cả thể đồng hợp và dị hợp, còn đột biến gene lặn chỉ biểu hiện ra kiểu hình ở trạng thái đồng hợp.

(5) Sai. Đột biến gồm đột biến gene và đột biến nhiễm sắc thể, trong đó, đột biến gene là sự biến đổi vật chất di truyền ở cấp độ phân tử, còn đột biến nhiễm sắc thể là sự biến đổi vật chất di truyền ở cấp độ tế bào.

- Tạo ra các giống cây trồng, vật nuôi chuyển gene có năng suất cao, chống chịu bệnh → Đây là ứng dụng của công nghệ di truyền trong nông nghiệp.

- Tạo ra các giống vi sinh vật được sử dụng làm thuốc trừ sâu sinh học → Đây là ứng dụng của công nghệ di truyền trong nông nghiệp.

- Tạo ra các sinh vật biến đổi gene có khả năng phân hủy chất thải hiệu quả nhanh → Đây là ứng dụng của công nghệ di truyền trong làm sạch môi trường.

- Tạo ra các vi khuẩn mang gene mã hoá protein insulin của người → Đây là ứng dụng của công nghệ di truyền trong y học.

- TH₁: Mạch 1 được sử dụng làm khuôn, chiều sao mã từ (1) → (2)

Mạch khuôn: TAC ATG ATC ATT TCA ACT AAT TTC TAG GTA CAT

mRNA: AUG UAC UAG …..

→ Chuỗi polypeptide hoàn chỉnh (chuỗi đã được cắt bỏ amino acid mở đầu) sẽ có 1 amino acid → Loại.

- TH₂: Mạch 1 được sử dụng làm khuôn, chiều sao mã từ (2) → (1)

Mạch khuôn: TAC ATG GAT CTT TAA TCA ACT TTA CTA GTA CAT

mRNA: AUG UAC CUA GAA AUU AGU UGA …..

→ Chuỗi polypeptide hoàn chỉnh (chuỗi đã được cắt bỏ amino acid mở đầu) sẽ có 5 amino acid → Nhận 

- Xét tương tự đối với 2 trường hợp còn lại đối với mạch 2 đều không cho ra chuỗi polypeptide hoàn chỉnh có 5 amino acid.

Sự truyền đạt các đặc điểm từ thế hệ này sang thế hệ khác được gọi là di truyền.

Các phát biểu đúng là (2), (3).

(1) Sai. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể làm thay đổi hình dạng, cấu trúc và trình tự phân bố của gene trên nhiễm sắc thể.

(2) Đúng. Ở người, đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể có thể gây sảy thai hoặc sinh ra những đứa trẻ mắc bệnh di truyền.

(3) Đúng. Đột biến nhiễm sắc thể có thể gây mất cân bằng hệ gene ở sinh vật và gây hại cho thể đột biến.

(4) Sai. Bệnh máu khó đông là do đột biến gene không phải là đột biến nhiễm sắc thể.

Trong phân tử DNA, số nucleotide giữa hai mạch liên kết với nhau theo nguyên tắc bổ sung A liên kết với T bằng 2 liên kết hydrogen, G liên kết với C bằng 3 liên kết hydrogen.

Gene A có 6102 liên kết hydrogen = 2A + 3G.

Mạch 2 của gene có C₂ = 2A₂ = 4T₂. Đặt T₂ = x thì A₂ = 2x và C₂ = 4x.

Mạch 1 của gene có C₁ = A₁ + T₁ = T₂ + A₂ = 3x.

Vậy trên toàn gene: A = T = x + 2x = 3x và G = C = 3x + 4x = 7x.

Mà: 2A + 3G = 6102 ⇒ 2.3x + 3.7x = 6102 ⇒ x = 226

⇒ A = 3x = 678 và G = 7x 1582

Gene A bị đột biến điểm thành allele a, có ít hơn 3 liên kết hydrogen ⇒ đột biến mất 1 cặp G – C.

Vậy số nucleotide loại G của allele a là: 1582 – 1 = 1581

Mỗi cặp gene dị hợp tử giảm phân tạo 2 loại giao tử. Trong cơ thể có kiểu gene AaBbddEe có 3 cặp gene dị hợp tử tạo 2³ = 8 loại giao tử.

Trong trường hợp gene trội không hoàn toàn, tỉ lệ kiểu hình = tỉ lệ kiểu gene.

- Aa × Aa → 1AA : 2Aa : 1 aa.

- aa × aa → 100% aa.

- AA × Aa → 1AA : 1Aa.

- AA × AA → 100%AA.

Các phát biểu không đúng là (2), (3), (4).

(1) Đúng. Liên kết gene đảm bảo được sự di truyền bền vững của từng nhóm tính trạng được quy định bởi các gene nằm trên một nhiễm sắc thể.

(2) Sai. Liên kết gene làm giảm khả năng xuất hiện các biến dị tổ hợp ở đời con.

(3) Sai. Trong di truyền liên kết, các gene nằm trên cùng một nhiễm sắc thể phân li cùng nhau về một giao tử và tổ hợp cùng nhau qua quá trình thụ tinh.

(4) Sai. Cơ sở tế bào học của hiện tượng di truyền liên kết là các gene quy định các tính trạng nằm trên cùng một nhiễm sắc thể.

+ Kích thước và hình thái của lá ở các loài thực vật khác nhau, tập tính săn mồi ở các loài động vật khác nhau là do kiểu gene quy định, các loài sinh vật khác nhau có kiểu gene khác nhau nên biểu hiện tính trạng khác nhau.

+ Sự thay đổi màu sắc của hoa phù dung là do sự tác động của môi trường dẫn đến sự biến đổi kiểu hình của cùng một kiểu gene (thường biến), tập hợp tất cả các kiểu hình của cùng một kiểu gene dưới tác động của điều kiện môi trường được gọi là mức phản ứng, mức phản ứng do kiểu gene quy định.

+ Chiều dài tóc ở người không do kiểu gene quy định mà do thời gian nuôi tóc, việc cắt tóc thường xuyên hay không,… Như vậy, đây không phải sự đa dạng tính trạng.