Đề kiểm tra 15 phút KHTN 9 Chủ đề 2: Ánh sáng

Mô tả thêm: Đề kiểm tra 15 phút KHTN 9 Chủ đề 2: Ánh sáng gồm các nội dung câu hỏi kèm theo đáp án nằm trong kho câu hỏi, được trộn giúp bạn học củng đố, đánh giá năng lực học.

Thời gian làm: 15 phút
Số câu hỏi: 15 câu
Số điểm tối đa: 15 điểm
Tài khoản: Đăng nhập

Mua gói để Làm bài

Trước khi làm bài bạn hãy

1 Ôn tập kiến thức đã nêu trong phần Mô tả thêm
2 Tìm không gian và thiết bị phù hợp để tập trung làm bài
3 Chuẩn bị sẵn dụng cụ cần dùng khi làm bài như bút, nháp, máy tính
4 Căn chỉnh thời gian làm từng câu một cách hợp lý

Câu 1: Vận dụng cao
Một kính lúp có tiêu cự 10 cm được dùng để quan sát vật nhỏ có kích thước 1 mm. Muốn thu được ảnh cao 10 mm thì phải đặt vật ở vị trí nào và ảnh thu được cách kính bao nhiêu?
- A. Vật cách kính 10 cm và ảnh cách kính 90 cm.
- B. Vật cách kính 9 cm và ảnh cách kính 90 cm.
- C. Vật cách kính 9 cm và ảnh cách kính 100 cm.
- D. Vật cách kính 10 cm và ảnh cách kính 100 cm.
Trên hình vẽ, xét hai cặp tam giác đồng dạng:

∆A’B’F’ và ∆OIF’; ∆OAB và ∆OA’B’.

Từ hệ thức đồng dạng ta có:

$\frac{\mathrm{OI}}{\mathrm A'\mathrm B'}=\frac{\mathrm{OF}'}{\mathrm A'\mathrm F'}=\frac{\mathrm{OF}'}{\mathrm A'\mathrm O+\mathrm{OF}'};\;\frac{\mathrm{AB}}{\mathrm A'\mathrm B'}=\frac{\mathrm{OA}}{\mathrm{OA}'}\;(1)$

Vì AB = OI (tứ giác BIOA là hình chữ nhật)

$ightarrow\frac{\mathrm{AO}}{\mathrm A'\mathrm O}=\frac{\mathrm{OF}'}{\mathrm A'\mathrm O+\mathrm{OF}'}\;\leftrightarrow\frac{\mathrm d}{\mathrm d'}=\frac{\mathrm f}{\mathrm d'+\mathrm f}\leftrightarrow\mathrm{dd}'\;+\;\mathrm{df}\;=\;\mathrm d'\mathrm f$

$ightarrow\mathrm A'\mathrm O=\mathrm d'=\frac{\mathrm{df}}{\mathrm f-\mathrm d}ightarrow\frac{\mathrm d'}{\mathrm d}=\frac{\mathrm f}{\mathrm f-\mathrm d}$ (2)

Từ (1) và (2) suy ra: $\frac{\mathrm A'\mathrm B'}{\mathrm{AB}}=\frac{\mathrm{OA}'}{\mathrm{OA}}=\frac{\mathrm d'}{\mathrm d}=\frac{\mathrm f}{\mathrm f-\mathrm d}$

Thay số: A’B’ = 10 mm; AB = 1 mm; f = 10 cm = 100 mm

→ $\frac{\mathrm A'\mathrm B'}{\mathrm{AB}}=\frac{\mathrm f}{\mathrm f-\mathrm d}=\frac{\mathrm d'}{\mathrm d}\;\leftrightarrow\frac{10}1=\frac{100}{100-\mathrm d}=\frac{\mathrm d'}{\mathrm d}$

→ d = 90 mm = 9 cm; d' = 10.d = 90 cm

Vậy vật cách kính 9 cm và ảnh cách kính 90 cm.
Câu 2: Vận dụng
Một người đặt kính lúp trên trang sách như hình dưới đây. Biết kính được đặt cách trang sách 4 cm. Biết tiêu cự của kính là 5 cm. Ảnh có kích thước gấp mấy lần vật?
- A. 2 lần.
- B. 3 lần.
- C. 4 lần.
- D. 5 lần.
Do ΔAOBᔕΔA’OB’ nên $\frac{\mathrm{OA}'}{\mathrm{OA}}=\frac{\mathrm A'\mathrm B'}{\mathrm{AB}}\;(1)$

Do ΔFOIᔕΔFA'B' nên $\frac{\mathrm{OF}}{\mathrm{FA}'}=\frac{\mathrm{OI}}{\mathrm A'\mathrm B'}$ hay $\frac{\text{OF}}{\text{OA}ʹ+\hspace{0.278em}\text{OF}}=\frac{\text{OI}}{\mathrm A'\mathrm B'}\;(2)$

Mà OI = AB (3)

Từ (1), (2), (3) ta có:

$\frac1{\mathrm{OA}}-\frac1{\mathrm{OA}'}=\frac1{\mathrm{OF}}\Leftrightarrow\frac14-\frac1{\mathrm{OA}'}=\frac15\Rightarrow\mathrm{OA}'\;=\;20\;\mathrm{cm}$

$\frac{\mathrm A'\mathrm B'}{\mathrm{AB}}=\frac{\mathrm{OA}'}{\mathrm{OA}}=\frac{20}4=5$

Vậy ảnh cao gấp 5 lần vật.
Câu 3: Vận dụng
Khi truyền trong chân không, ánh sáng có tốc độ là 300 000 km/s. Biết chiết suất của thuỷ tinh với ánh sáng đỏ là 1,5. Ánh sáng đỏ truyền trong thuỷ tinh với có tốc độ là
- A. 150 000 km/s.
- B. 200 000 km/s.
- C. 300 000 km/s .
- D. 450 000 km/s.
Chiết suất của môi trường được tính bằng biểu thức sau: $\mathrm n=\frac{\mathrm c}{\mathrm v}$

Từ biểu thức trên, ta có: v = $\frac{\mathrm c}{\mathrm n}$ = $\frac{300000}{1,5}$ = 200000 km/s.

Vậy ánh sáng đỏ truyền trong thuỷ tinh với có tốc độ là 200000 km/s.
Câu 4: Nhận biết
Để phóng to các vật nhỏ, giúp quan sát rõ hơn, ta có thể sử dụng
- A. tấm thuỷ tinh dày.
- B. thấu kính phân kì.
- C. thấu kính hội tụ.
- D. gương phẳng.
Để phóng to các vật nhỏ, giúp quan sát rõ hơn, ta có thể sử dụng thấu kính hội tụ. Vì thấu kính hội tụ có thể cho ảnh của vật lớn hơn vật.
Câu 5: Thông hiểu
Vì sao khi đứng trên thành hồ bơi, ta lại thấy đáy hồ bơi có vẻ gần mặt nước hơn so với thực tế?
- A. Do hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
- B. Do hiện tượng phản xạ ánh sáng.
- C. Do hiện tượng phản xạ toàn phần.
- D. Do ánh sáng hội tụ khi qua mặt nước.
Các tia sáng xuất phát từ đáy hồ bơi, truyền thẳng trong nước, nhưng bị khúc xạ ngay tại mặt phân cách giữa nước và không khí rồi truyền thẳng đến mắt người quan sát ở môi trường không khí. Do vậy, mắt người quan sát sẽ nhìn thấy ảnh của đáy hồ bơi có vẻ gần mặt nước hơn so với thực tế.
Câu 6: Vận dụng
Một vật AB cao 1 cm đặt cách thấu kính một khoảng 10 cm thu được ảnh A'B' cao 2 cm như hình vẽ. Khoảng cách giữa ảnh và thấu kính là
- A. 20 cm.
- B. 10 cm.
- C. 30 cm.
- D. 40 cm.
Tia tới qua quang tâm O cho tia ló truyền thẳng ⇒ A và A’ nằm trên cùng đường thẳng qua O

ΔABO ᔕ ΔA'B'O ⇒ $\frac{\mathrm{OB}}{\mathrm{OB}'}=\frac{\mathrm{AB}}{\mathrm A'\mathrm B'}=\frac12$

⇒ OB’ = 2BO = 2.10 = 20 cm

Vậy màn cách thấu kính một khoảng OB’ = 20 cm.
Câu 7: Thông hiểu
Khi một phần chiếc đũa bị nhúng trong nước, ta thấy chiếc đũa như bị gãy khúc tại mặt phân cách là do
- A. hiện tượng truyền thẳng ánh sáng.
- B. hiện tượng phản xạ ánh sáng.
- C. hiện tượng tạo bóng đen sau vật chắn.
- D. hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
Khi một phần chiếc đũa bị nhúng trong nước, ta thấy chiếc đũa như bị gãy khúc tại mặt phân cách là do hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
Câu 8: Nhận biết
Ảnh ảo của vật sáng nhỏ qua thấu kính là
- A. nơi giao nhau của đường kéo dài tương ứng với các chùm sáng ló sau thấu kính.
- B. nơi giao nhau của đường kéo dài tương ứng với các chùm sáng tới thấu kính.
- C. nơi giao nhau của đường kéo dài tương ứng với các chùm sáng phản xạ tại bề mặt thấu kính.
- D. nơi giao nhau của chùm phản xạ tại mặt trước của thấu kính với các tia ló ở sau thấu kính.
Ảnh ảo của vật sáng nhỏ qua thấu kính là nơi giao nhau của đường kéo dài tương ứng với các chùm sáng ló sau thấu kính.
Câu 9: Thông hiểu
Cho một thấu kính có tiêu cự là 20 cm. Độ dài FF’ giữa hai tiêu điểm của thấu kính là:
- A. 20 cm.
- B. 40 cm.
- C. 10 cm.
- D. 50 cm.
OF = OF′ = f - tiêu cự của thấu kính
Ta suy ra: FF′ = 2f = 2.20 = 40 cm
Câu 10: Thông hiểu
Trong hiện tượng khúc xạ ánh sáng giữa hai môi trường xác định, chọn phát biểu sai khi nói về mối liên hệ giữa góc tới i và góc khúc xạ r.
- A. Khi góc tới tăng thì góc khúc xạ tăng.
- B. Tỉ số giữa góc tới và góc khúc xạ là một hằng số.
- C. Tỉ số giữa sin góc tới và sin góc khúc xạ là một hằng số.
- D. Khi góc tới i = 0° thì góc khúc xạ r = 0°.
Trong định luật khúc xạ ánh sáng cho biết tỉ số giữa góc tới và góc khúc xạ là một hằng số.
Câu 11: Nhận biết
Dùng thấu kính hội tụ để chắn chùm ánh sáng mặt trời (chùm sáng song song). Nếu sau thấu kính không có vật chắn sáng thì
- A. chùm sáng ló hội tụ tại một điểm và dừng lại ở đó.
- B. chùm sáng ló hội tụ tại một điểm, sau đó lại phân kì ra xa.
- C. chùm sáng ló phân kì ra xa, sau đó lại đi song song.
- D. chùm sáng ló hội tụ, sau đó lại đi song song ra xa.
Dùng thấu kính hội tụ để chắn chùm ánh sáng mặt trời (chùm sáng song song). Nếu sau thấu kính không có vật chắn sáng thì chùm sáng ló hội tụ tại một điểm, sau đó lại phân kì ra xa.
Câu 12: Vận dụng
Một lăng kính thủy tinh có chiết suất n = 1,5; tiết diện chính là một tam giác đều, được đặt trong không khí. Tính góc lệch của tia sáng qua lăng kính khi góc tới là 30°.
- A. 47,1°.
- B. 22,5°.
- C. 36,4°.
- D. 40,5°.
Lăng kính có tiết diện chính là một tam giác đều A = 60°.

Ta có:

i₁ = 30° ⇒ sin r₁ = $\frac{\sin\;{\mathrm i}_1}{\mathrm n}$ = $\frac{\sin\;30^\circ}{1,5}$ = $\frac13$

⇒ r₁ = 19,47° ⇒ r₂ = A – r₁ = 40,53°

Định luật khúc xạ tại J:

sin i₂ = n sinr₂ = 1,5.sin40,53° ⇒ i₂ = 77,1°

Góc lệch của tia sáng qua lăng kính là:

D = i₁ + i₂ – A = 47,1°
Câu 13: Nhận biết
Hình dưới mô tả tia sáng bị khúc xạ khi đi từ không khí vào nước. Trong đó tia SI được gọi là gì?
- A. Tia khúc xạ.
- B. Tia phản xạ
- C. Tia tới.
- D. Tia pháp tuyến.
SI được gọi là tia tới.
Câu 14: Nhận biết
Trường hợp nào sau đây sẽ gây ra hiện tượng tán sắc ánh sáng?
- A. Chiếu ánh sáng trắng xiên góc tới mặt của tấm thuỷ tinh phẳng, song song.
- B. Chiếu ánh sáng laser đỏ xiên góc tới mặt khối thuỷ tinh phẳng, song song.
- C. Chiếu ánh sáng laser đỏ vuông góc tới mặt khối thuỷ tinh phẳng, song song.
- D. Chiếu ánh sáng trắng vuông góc với mặt của tấm thuỷ tinh phẳng, song song.
Trường hợp sẽ gây ra hiện tượng tán sắc ánh sáng là: Chiếu ánh sáng trắng xiên góc tới mặt của tấm thuỷ tinh phẳng, song song.
Câu 15: Thông hiểu
Phát biểu nào sau đây sai?
- A. Kính lúp giúp hỗ trợ cho mắt, để quan sát các vật nhỏ.
- B. Kính lúp là thấu kính hội tụ có tiêu cự thích hợp.
- C. Để quan sát, cần điều chỉnh kính lúp để thu được ảnh ảo, cùng chiều với vật.
- D. Ảnh của vật qua kính lúp luôn lả ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật.
Vì kính lúp là một thấu kính hội tụ nên tính chất ảnh của vật qua kính lúp phụ thuộc vào khoảng cách từ vật đến thấu kính lớn hay nhỏ hơn tiêu cự.

Khi sử dụng kính lúp, ta nên đặt vật sao cho khoảng cách từ vật đến kính lúp nhỏ hơn tiêu cự của kính lúp, ta thu được ảnh ảo, cùng chiều và lớn hơn vật, giúp cho việc quan sát các vật được rõ hơn.