Thực hành tiếng Việt: Nghĩa của một số từ, thành ngữ Hán Việt
Câu 1: Chỉ ra một số yếu tố Hán Việt được sử dụng trong văn bản Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu.
| Yếu tố Hán Việt | Giải nghĩa |
Từ có yếu tố Hán Việt tương ứng |
|
sĩ |
Học trò, người có học vấn | sĩ phu, sĩ quan, danh sĩ |
| tử |
Từ chỉ người |
nam tử, nữ tử, sĩ tử, lãng tử |
| quan |
Chức vụ trong bộ máy nhà nước phong kiến, thực dân/ Viên chức có quyền hành trong bộ máy nhà nước phong kiến, thực dân |
quan lại, quan trường |
| trường |
Khoảng đất trống rộng rãi/Nơi tụ họp đông người |
quảng trường, hiện trường, công trường |
| sứ |
Người thực hiện mệnh lệnh của nhà nước làm việc ở nước ngoài |
sứ giả, sứ quán, sứ thần |
| nhân |
Người |
nhân khẩu, nhân lực |
| tài |
Có năng lực, giỏi |
tài năng, tài hoa, tài nghệ |
Câu 2: Kẻ bảng vào vở theo mẫu sau và tìm từ có yếu tố Hán Việt tương ứng:
| Yếu tố Hán Việt |
Từ có yếu tố Hán Việt tương ứng |
|
|
|
|
|
|
Câu 3: Xếp các từ ngữ sau thành từng nhóm có yếu tố Hán Việt cùng nghĩa và giải nghĩa yếu tố Hán Việt đó:
a. nam: kim chỉ nam, nam quyền, nam phong, phương nam, nam sinh, nam tính.
- nam (phương nam): kim chỉ nam, nam phong, phương nam
- nam (nam giới): nam quyền, nam sinh, nam tính
b. thủy: thủy tổ, thủy triều, thủy lực, hồng thủy, khởi thủy, nguyên thủy.
- thủy (nước): thủy triều, thủy lực, hồng thủy
- thủy (khởi đầu): thủy tổ, khởi thủy, nguyên thủy
c. giai: giai cấp, giai điệu, giai nhân, giai phẩm, giai thoại, giai đoạn, bách niên giai lão.
- giai (đẹp): giai điệu, giai nhân, giai phẩm, giai thoại
- giai (ngôi, bậc): giai cấp, giai đoạn
- giai (đều, cùng): bách niên giai lão
Câu 4: Giải nghĩa các thành ngữ có yếu tố Hán Việt sau và đặt câu với mỗi thành ngữ:
a. vô tiền khoáng hậu
- Giải nghĩa: điều chưa từng xảy ra trong quá khứ và cũng rất khó xảy ra trong tương lai.
- Đặt câu: Sau 20 năm, Ronaldo đã thi đấu trung bình 10 trận mỗi năm cho Seleccao - một kỳ tích vô tiền khoáng hậu với bóng đá hiện đại.
b. dĩ hòa vi quý
- Giải nghĩa: lấy sự hài hòa, hòa khí làm mục đích cao nhất.
- Đặt câu: Có một câu nói mà dường như cha mẹ sẽ không quên khuyên dạy con mình chính là phải sống “dĩ hòa vi quý”.
c. đồng sàng dị mộng
- Giải nghĩa: ngủ cùng giường nhưng mơ những giấc mơ khác nhau (cùng chung sống/làm việc nhưng tình cảm, chí hướng không giống nhau)
- Đặt câu: Những thay đổi trong cuộc sống hôn nhân và những tác động bên ngoài của cuộc sống khiến cho không ít các cuộc hôn nhân tan vỡ hoặc rơi vào cảnh đồng sàng dị mộng giữa hai vợ chồng.
d. chúng khẩu đồng từ
- Giải nghĩa: nhiều người cùng nói một lời như nhau.
- Đặt câu: Tác phẩm ấy đã được chúng khẩu đồng từ xếp vào hàng kinh điển của tiểu thuyết hiện đại.
e. độc nhất vô nhị
- Giải nghĩa: thư độc đáo, duy nhất, chỉ có một mà không có hai.
- Đặt câu: Cô ấy là giọng ca độc nhất vô nhị của Miền Nam Việt Nam trước 1975.
