Luyện tập Este và chất béo

Đối với các nhóm chức khác nhau thì khả năng tạo liên kết hiđro thay đổi như sau:

-COOH > -OH > -COO- > -CHO > -CO-

Chất có nhiệt độ sôi cao nhất là axit axetic.

n_CH3COOH = 0,2  mol;

n_C2H5OH = 12: 46 = 0,26 mol

CH₃COOH + C₂H₅OH CH₃COOC₂H₅ + H₂O

Xét tỉ lệ mol thì: n_CH3COOH < n_C2H5OH 

=> C₂H₅OH dư

⇒ n_{este lý thuyết} = n_CH3COOH= 0,2  mol

H% = 50%

⇒ m_{este thực tế} = 0,2.88.0,5 = 8,8 gam.

Vì hỗn hợp X gồm 2este đơn chức no, mạch hở nên ta gọi Công thức tổng quát của hỗn hợp A là C_nH_2nO₂

Phương trình phản ứng đốt cháy:

C_nH_2nO₂ + O₂ → nCO₂ + nH₂O

Ta có: n_CO2 = n_H2O = 1,2 : 2 = 0,6 mol

→ Số C = 0,6 : 0,2 = 3; số H = 0,6 . 2 : 0,2 = 6

→ Công thức của 2 este là C₃H₆O₂.

Este tạo thành có k = 2 (một liên kết π trong C=O và một liên kết π của C=C); và có 2 oxi

=> Công thức tổng quát:

C_nH_{2n + 2 – 2k}O₂  <=> C_nH_{2n - 2}O₂ (do k = 2).

Ancol no nhỏ nhất có 1C, axit nhỏ nhất có liên kết C=C có 3C => n ≥ 4.

Vậy công thức của este cần tìm là C_nH_{2n - 2}O₂ (n ≥ 4).

Phản ứng giữa cặp chất Axit fomic và ancol metylic tạo ra metyl fomat.

Các công thức cấu tạo là:

HCOOCH₂CH₂CH₃

HCOOCH(CH₃)-CH₃

CH₃COOCH₂CH₃

CH₃CH₂COOCH₃

Vậy có tất cả 4 đồng phân este ứng với công thức phân tử C₄H₈O₂.

CH₃COOCH₃ là metyl axetat.

CH₃COOCH=CH₂ là vinyl axetat.

CH₂=CHCOOCH₃ là metyl acrylat.

HCOOCH₃ là metyl fomat

 Ta có tripanmitin có công thức: (C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅

(C₁₅H₃₁COO)₃C₃H ₅ + 3NaOH 3C₁₅H₃₁COONa +C₃H₅(OH)₃

n_KOH = 0,2.0,2 = 0,04 mol

Bảo toàn khối lượng:

m_este + m_KOH = m_muối + m_H2O

=> m_H2O = (2,44 + 0,02. 56 - 4,32) = 0,36 g => n_H2O = 0,02 mol

n_KOH = 2n_K2CO3 = 0,04 mol

=> n_K2CO3 = 0,02 mol

n_CO2 = 0,12 mol ,

n_H2O = 0,06 mol

=> n_C = n_CO2 + n_K2CO3 = 0,12 + 0,02 = 0,14 mol

n_{H (trong este)} + n_{H (trong KOH )} = n_{H ( trong muối )} + n_H(H2O)

=> n_H = 0,06 .2 + 0,02 . 2 – 0,04 = 0,12 mol

m_este = m_C + m _H+ m_O = 2,44 => m_O = 0,64 => n_O = 0,04 mol

n_C : n_H : n_O = 0,14 : 0,12 : 0,04 = 7 : 6 : 2 => este là C₇H₆O₂

Phản ứng với kiềm có tạo nước suy ra este của phenol là HCOOC₆H₅

Muối cần tìm là HCOOK.

Phương trình phản ứng

HCOOCH₃ + NaOH HCOONa + CH₃OH

→ Sản phẩm thu được là HCOONa và CH₃OH.

Hai este HCOOC₂H₅ và CH₃COOCH₃ là đồng phân của nhau

→n_{2 este} = 11,1: 74 = 0,15 mol

Phương trình phản ứng hóa học

HCOOC₂H₅+ NaOH → HCOONa + C₂H₅OH (1)

CH₃COOCH₃ + NaOH→ CH₃COONa + CH₃OH (2)

Theo phương trình (1) và (2) ta có :

n_NaOH = n_{2 este} = 0,15 mol

→ V_ddNaOH = 0,15:1= 0,15 (lít) = 150 ml.

 Y có công thức cấu tạo là: CH₃COONa

=> Công thức cấu tạo của X: CH₃COOC₂H₅.

Triolein:  (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅

tristearin:(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅

tripanmitin: (C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅

stearic: C_17​H₃₅​COOH 

Tinh bột → Glucozo → C₂H₅OH → CH₃COOH → metyl axetat.

X là glucozo, Y là rượu etylic => Z là axit axetic 

Bảo toàn khối lượng:

m_este + m_KOH = m_muối + m_ancol

m_KOH = 18,48 + 9,66 – 16,38 = 11,76 g

=> n_KOH = 0,21 mol = n_este = n_ancol =n_muối

M_ancol = 9,66 : 0,21 = 46. Vậy công thức ancol là C₂H₅OH

M_muối =18,48 : 0,21 = 88 => RCOOK = 88 => R = 5 => HCOOK và CH₃COOK

=> Gọi số mol lần lượt của 2 este HCOOC₂H₅ và CH₃COOC₂H₅ là x, y mol

Ta có: x + y = 0,21 (1)

74x + 88y = 16,38 (2)

=> Giải hệ phương trình (1); (2) ta có:

x = 0,15; y = 0,06

=> m_HCOOC2H5 = 0,15. 74 = 11,1 gam.

 (4) CH₃OCH₃ và (6) HOOCCH₂CH₂OH không phải hợp chất este.

 Thủy tinh hữu cơ được điều chế từ este metyl metacrylat:

nCH₂=C(CH₃)COOCH₃  -(-CH₂ - C(CH₃)(COOCH₃) -)-_n

Các chất tham gia phản ứng tráng gương có chứa gốc -CHO hoặc HCOO-

Có 3 chất là: HCHO, HCOOH và HCOOCH₃.

Ta có M_Z= 16.2= 32 g/mol nên Y chỉ có thể là ancol CH₃OH

Vì este X có công thức phân tử C₄H₈O₂ khi thủy phân tạo ra CH₃OH

Nên X có công thức C₂H₅COOCH₃ 

C₂H₅COOCH₃ + NaOH C₂H₅COONa + CH₃OH.