Luyện tập Lipit

 m_NaOH = (80.15) : 100 = 12 (g)

=> n_NaOH = 0,3 (mol)

n_NaOH = 3n_glixerol => n_glixerol = 0,3:3 = 0,1 (mol)

m_glixerol= 0,1.92 = 9,2 (g)

Tristearin là (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅

Do chất béo chứa 11% tạp chất trơ nên 89% còn lại là tristearin

→ m_tristearin = 1.89:100 = 0,89 (tấn)

→ n_tristearin = 0,89:890 = 0,001 (mol)

Phương trình hóa học

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3NaOH 3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)₃

Theo phương trình ta có:

n_muối = 3.n_tristearin = 0,003 (mol)

→ m_muối = 0,003.306 = 0,918 (tấn)

 Khi đốt cháy triglixerit M thì thu được 0,5 mol H₂O và a mol CO₂

Bảo toàn khối lượng cho phản ứng này ta có

m + 0,77.32 = 0,5 .18 + 44a (1)

Bảo toàn nguyên tố O cho phản ứng này ta có n_O(M) + 0,77.2 =0,5 + 2a (2)

Khi cho M tác dụng với KOH thì n_M= n_O(M)/6

Nên m + 56.3. n_O(M)/6 = 9,32 + 92.n_O(M)/6 (3)

Giải (1); (2); (3) ta được m= 8,56; a= 0,55 mol và n_O(M)= 0,06 mol

M có số mol là 0,01 mol và có số mol C là 0,55 mol và H là 1 mol nên M có công thức hóa học là C₅₅H₁₀₀O₆ có số liên kết pi là 6 liên kết

Khi M tác dụng với Br₂ thì chỉ có khả năng tác dụng vào 3 liên kết pi (do 3 liên kết pi còn lại bền ở este)

Suy ra x = 0,12 :3 = 0,04 mol.

Ta có

ag X + 6,52 mol O₂ → 4,56 mol CO₂ + 79,2 gam nước

Áp dụng bảo toàn khối lượng ta có:

a + 6,52.32 = 4,56.44 + 79,2

→ a = 71,2 gam

Bảo toàn nguyên tố O ta có:

n_O(X) + 2n_O2 = 2n_CO2 + n_H2O

→ n_O(X) + 2.6,52 = 2.4,56 + 4,4

→ n_O(X) = 0,48 mol

Vì X là triglixerit nên X chứa 6O trong công thức phân tử nên n_X = 0,08 mol

Ta có:

a gam X + 3NaOH → muối + C₃H₅(OH)₃

Ta có: n_NaOH = 3n_X = 3.0,08 =0,24 mol

n_C3H5(OH)3 = 0,08 mol

Bảo toàn khối lượng ta có:

m_X + m_NaOH =m_muối + m_C3H5(OH)3

→ 71,2 + 0,24.40 = 0,08.92 + m_muối

→ m_muối = 73,44 g

Xà phòng hóa tristearin là phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm:

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ + 3NaOH 3C₁₇H₃₅COONa + C₃H₅(OH)₃.

→ Sản phẩm thu được là C₁₇H₃₅COONa và glixerol

Chất béo là sản phẩm của glixerol và axit béo nên thủy phân bất kì chất béo nào cũng thu được glixerol.

Chất béo ở điều kiện thường, có thể là chất rắn (tristearin) hoặc chất lỏng (triolein)

Phản ứng thuỷ phân chất béo trong môi trường axit là phản ứng thuận nghịch

(CH₃[CH₂]₁₆COO)C₃H₅ + 3H₂O 3CH₃[CH₂]₁₆COOH + C₃H₅(OH)₃

 Chất nào không phải chất béo là (CH₃COO)₃C₃H₅.

Để biến một số chất béo lỏng dầu mỡ rắn hoặc bơ nhân tạo người ta thực hiện quá trình hidro hóa.

Lượng lipit trong cơ thể chủ yếu chứa trong các mô mỡ khoảng 10–20% trọng lượng cơ thể, tức dưới dạng các chất béo

=> bị thủy phân sẽ cho CO₂ và H₂O

Ta có sơ đồ phản ứng:

Chất béo + NaOH → hỗn hợp muối (xà phòng) + glixerol

Áp dụng bảo toàn khối lượng:

m_{chất béo}+ m_NaOH= m_{hỗn hợp muối} + m_glixerol

→ m = m_{hỗn hợp muối} = 8,58 + 1,2 − 0,92 = 8,86 kg

Tên gọi của các chất béo lần lượt ở các đáp án

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ tristearin

(C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ triolein

(C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅ tripanmitin

(C₁₇H₃₁COO)₃C₃H₅ trilinolein

Vậy Chất béo trilinolein có công thức hoá học là (C₁₇H₃₁COO)₃C₃H₅

Dầu lạc là chất béo do đó không bị hòa tan trong nước.

Do chất béo luôn có 3 liên kết pi ở 3 gốc COO

Đốt cháy chất béo, thu được CO₂ và H₂O hơn kém nhau 8 mol

Tổng quát : n_CO2 – n_H2O = (tổng số liên kết pi – 1) . n_béo

=> tổng số liên kết pi= 9

Trong đó có 3 pi của COO không thể tham gia phản ứng với Br₂

=> n_Br2 = (9 – 3).n_béo = 6 mol

Vậy ta có

1 mol chất béo phản ứng tối đa với 6 mol Br₂

x mol chất béo phản ứng tối đa 0,6 mol Br₂

=> x = 0,6 : 6 = 0,1 mol

 n_glixerol= 0,1 mol

n_muối =3n_glixerol= 0,06 mol

=> M_muối = 83,4: 0,3 = 278

Ta có: Mmuối = M_R + 44 + 23 = 278

=>M_R = 211 chính là khối lượng gốc −C₁₅H₃₁

(C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅: tripanmitin

Vậy axit đó là Panmitic (C₁₅H₃₁COOH)

Chất béo là trieste của glixerol với các axit béo => đúng

Các chất béo thường tan trong nước và nặng hơn nước => Sai: Các chất béo thường không tan trong nước và nhẹ hơn nước.

Triolein có khả năng tham gia phản ứng cộng hiđro khi đun nóng có xúc tác Ni => đúng

Chất béo bị thủy phân khi đun nóng trong dung dịch kiềm => đúng

 (d) Sai do tristearin là (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ và triolein là (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅. 

Khi thủy phân tristearin trong môi trường axit, thu được sản phẩm là axit stearic và glixerol.

(CH₃[CH₂]₁₆COO)C₃H₅ + 3H₂O 3CH₃[CH₂]₁₆COOH + C₃H₅(OH)₃