Luyện tập Phenol

Câu 1: Thông hiểu

Phân biệt các chất

Để nhận biết ba lọ mất nhãn: phenol, styrene, benzyl alcohol người ta dùng một thuốc thử duy nhất là:

A. Nước bromine.
B. Na.
C. Dung dịch NaOH.
D. Ca(OH)₂.

Hướng dẫn:

Dùng nước bromine, chất nào làm mất màu dung dịch bromine ⇒ styrene; chất nào tạo kết tủa trắng với nước bromine ⇒ phenol; còn lại không hiện tượng gì là benzyl alcohol.

Câu 2: Nhận biết

Ứng dụng phenol

Ứng dụng nào sau đây không phải của phenol:

A. Dùng trong sản xuất nhựa phenol - formaldehyde.
B. Sử dụng là chất tẩy khử trùng, tẩy uế,...
C. Dùng để sản xuất formaldehyde và acetic acid.
D. Dùng để sản xuất phẩm nhuộm, sản xuất thuốc nổ (2,4,6-trinitrophenol), chất diệt cỏ 2,4-D, chất diệt nấm mốc,...

Hướng dẫn:

Phenol không dùng để sản xuất formaldehyde và acetic acid.

Câu 3: Vận dụng cao

Tìm tên gọi của A

A là hợp chất hữu cơ C_xH_yO_z được 0,1 mol A cho toàn bộ sản phẩm vào nước vôi thu được 30 gam kết tủa. Đun nóng dụng dịch thu được tiếp 20 gam kết tủa. A vừa tác dụng với Na và NaOH. Biết 1 mol A tác dụng hết với Na thu được 0,5 mol khí H₂ và A tác dụng với dung dịch bromine theo tỉ lệ 1:3 .Tên gọi cả A là

A. o-cresol.
B. m-cresol.
C. phenol.
D. catechol.

Hướng dẫn:

n↓ = 0,3 mol

Gọi công thức của A là C_xH_yO_z

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃↓ + H₂O

0,3 ← 0,3

2CO₂ + Ca(OH)₂ → Ca(HCO₃)₂

a → a/2

Ca(HCO₃)₂ $\xrightarrow{t^\circ}$ CaCO₃ + CO₂ + H₂O

0,2 ← 0,2

Theo bài ra ta có: a/2 = 0,2 ⇒ a = 0,4 (mol)

⇒ n_CO2 = 0,3 + 0,4 = 0,7 (mol)

⇒ 0,1x = 0,7 mol

⇒ x = 7

Theo giả thiết:

1 mol A tác dụng với Na thu được 0,5 mol khí H₂⇒ A có 1 nhóm OH (loại catechol).
A tác dụng với Na và NaOH ⇒ A là đồng đẳng của phenol

Vậy công thức phân tử của A là C₇H₈O

Mặt khác: A phản ứng với Br₂ theo tỉ lệ mol 1:3 nên A có công thức cấu tạo:

(m-cresol)

Câu 4: Nhận biết

Tên gọi của hợp chất

Tên gọi của hợp chất sau là

A. o-cresol.
B. m-cresol.
C. p-cresol.
D. Phenol.

Gợi ý:

Nhóm thế -CH₃ ở vị trí meta so với nhóm -OH nên có tên là m-cresol (hoặc 3- methylphenol).

Câu 5: Thông hiểu

Tính số phản ứng

Có bao nhiêu phản ứng xảy ra khi cho các chất C₆H₅OH; NaHCO₃; NaOH; HCl tác dụng với nhau từng đôi một?

A. 3.
B. 6.
C. 4.
D. 5.

Hướng dẫn:

Các phản ứng xảy ra:

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O

NaHCO₃ + NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

NaHCO₃ + HCl → NaCl + CO₂+ H₂O

NaOH + HCl → NaCl + H₂O

Câu 6: Nhận biết

Ảnh hưởng của nhóm -OH đến nhân benzene

Ảnh hưởng của nhóm OH đến nhân benzene được chứng minh bởi phản ứng nào?

A. Phản ứng của phenol với Na.
B. Phản ứng của phenol với formic aldehyde.
C. Phản ứng của phenol với nước bromine.
D. Phản ứng của phenol với dung dịch NaOH.

Hướng dẫn:

Ảnh hưởng của nhóm -OH đến nhân benzene: Nhóm -OH đẩy electron vào vòng benzen làm cho mật độ điện tích âm tại vị trí o, p tăng, các tác nhân thế mang điện tích dương như Br⁺, NO₂⁺ dễ tấn công vào o, p.

Chọn phản ứng với dung dịch Br₂.

Câu 7: Vận dụng

Tính thể tích dung dịch Y

Dung dịch X chứa NaOH 0,2 M và KOH 0,3M. Dung dịch Y là phenol 0,2 M. Muốn phản ứng hết lượng phenol có trong 0,2 lít dung dịch Y cần phải dùng dung dịch X có thể tích vừa đủ là:

A. 80 ml.
B. 0,2 lít.
C. 100ml.
D. 0,5 lít.

Hướng dẫn:

Gọi thể tích của dung dịch X cần để phản ứng là V (l)

n_C6H5OH = 0,2.0,2 = 0,04 mol

n_OH- = 0,2V + 0,3V = 0,5V

C₆H₅OH + OH^- → C₆H₅O^- + H₂O

0,04 → 0,04

⇒ 0,5V = 0,04

⇒ V = 0,08 l = 80ml

Câu 8: Vận dụng

Tính thể tích khí thu được

Cho 23,6 gam hỗn hợp gồm CH₃OH, C₆H₅OH tác dụng với dung dịch bromine dư, thì làm mất màu vừa hết 96 gam Br₂. Nếu đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp trên thì thể tích CO₂ thu được ở điều kiện tiêu chuẩn là

A. 44,80 lít.
B. 30,24 lít.
C. 22,40 lít.
D. 17,92 lít.

Hướng dẫn:

${\mathrm n}_{{\mathrm{Br}}_2}\;=\;\frac{48}{160}\;=\;0,6\;\mathrm{mol}$

C₆H₅OH + 3Br₂ → C₆H₂Br₃OH + 3HBr

0,2 ← 0,6

n_C6H5OH = 0,2 mol ⇒ m_C6H5OH = 18,8 gam

$\Rightarrow{\mathrm n}_{{\mathrm{CH}}_3\mathrm{OH}}\;=\;\frac{23,6-18,8}{32}\;=\;0,15\;\mathrm{gam}$

Đốt hỗn hợp:

Bảo toàn C ta có:

n_CO2 = 6n_C6H5OH + n_CH3OH

= 6.0,2 + 0,15 = 1,35 mol

⇒ V_CO2 = 1,35.22,4 = 30,24 lít

Câu 9: Thông hiểu

Mức độ linh động H

Chỉ ra thứ tự tăng dần mức độ linh động của nguyên tử H trong nhóm -OH của các hợp chất sau: phenol, ethanol, nước.

A. Ethanol < phenol < nước.
B. Phenol < nước < ethanol.
C. Ethanol < nước < phenol.
D. Nước < phenol < ethanol.

Hướng dẫn:

Mức độ hút electron: C₂H₅ < H < C₆H₅

Nhóm OH càng liên kết với nhóm hút electron thì liên kết O-H càng trở nên phân cực hơn, làm cho nguyên tử H càng linh động hơn.

$\Rightarrow$ Độ linh động: C₂H₅OH < HOH < C₆H₅OH

Câu 10: Vận dụng

Điều chế acid

Để điều chế picric acid, người ta cho 23,5 gam phenol tác dụng với HNO₃ đặc, H₂SO₄ đặc. Biết lượng acid HNO₃ đã lấy dư 25% so với lượng cần thiết. Số mol HNO₃ cần dùng và khối lượng picric acid tạo thành là:

A. 0,5625 mol; 34,75 gam.
B. 0,9735 mol; 57,25 gam.
C. 0,9375 mol; 57,25 gam.
D. 0,5625 mol; 34,35 gam.

Hướng dẫn:

n_C6H5OH = 0,25 mol

C₆H₅OH + 3HNO₃ $\xrightarrow{H_2SO_4}$ C₆H₂(NO₂)₃OH + 3H₂O

0,25 → 0,75 → 0,25

Ta có: lượng HNO₃ đã lấy dư 25% so với lượng cần thiết nên

⇒ n_HNO3 dùng = 0,75 + 25%.0,75 = 0,9375 mol

m_{picric acid} = 0,25.229 = 57,25 gam

Câu 11: Nhận biết

Tìm nhận xét đúng

Nhận xét nào sau đây đúng?

A. Phenol có tính acid yếu hơn ethanol.
B. Phenol không có tính acid.
C. Phenol có tính acid mạnh hơn ethanol.
D. Dung dịch phenol làm quỳ tím hóa đỏ.

Hướng dẫn:

Tính acid của phenol mạnh hơn so với alcohol.

Câu 12: Thông hiểu

Tìm A

Một chất hữu cơ A có công thức C₇H₈O₂, biết 1 mol A tác dụng với 1 mol NaOH, 1 mol A tác dụng với Na dư thu được 1 mol H₂. Biết A có chứa vòng benzene, vậy A là

A. HO-C₆H₄-CH₂OH.
B. C₆H₅CH₂OH.
C. C₆H₅OH.
D. HO-C₆H₄-OH.

Hướng dẫn:

Ta có:

1 mol A tác dụng với 1 mol NaOH $\Rightarrow$ A có 1 nhóm –OH đính trực tiếp vào vòng benzene.
1 mol A tác dụng với Na dư thu được 1 mol H₂ $\Rightarrow$ A còn 1 nhóm -OH không đính vào vòng benzene.

Vậy A là HO-C₆H₄-CH₂OH.

Câu 13: Vận dụng

Tính giá trị của V

Cho hỗn hợp gồm 0,4 mol phenol và 0,2 mol ethylene glycol tác dụng với lượng dư potassium thu được V lít H₂ ở đktc.Giá trị của V là?

A. 11,2.
B. 7,84.
C. 8,96.
D. 5,6.

Hướng dẫn:

Phương trình phản ứng:

2C₆H₅OH + 2K → 2C₆H₅OK + H₂

0,4 → 0,2

C₂H₄(OH)₂ + 2K → C₂H₄(OK)₂ + H₂

0,2 → 0,2

⇒ V = (0,2 + 0,2).22,4 = 8,96 lít

Câu 14: Nhận biết

Xác định các chất là đồng đẳng

Cho các chất: C₆H₅OH (X); C₆H₅CH₂OH (Y); HOC₆H₄OH (Z); C₆H₅CH₂CH₂OH (T). Các chất đồng đẳng của nhau là:

A. X, Z.
B. X, Z, T.
C. Y, T.
D. Y, Z.

Hướng dẫn:

C₆H₅CH₂OH (Y); C₆H₅CH₂CH₂OH (T) cùng thuộc dãy đồng đẳng của alcohol thơm.

Câu 15: Thông hiểu

Tìm phát biểu không đúng

Cho 0,02 mol phenol tác dụng với lượng dư dung dịch hỗn hợp HNO₃đặc và H₂SO₄đặc. Phát biểu nào dưới đây không đúng?

A. Lượng HNO₃ đã tham gia phản ứng là 0,06 mol.
B. Khối lượng picric acid hình thành bằng 13,74 gam.
C. Sản phẩm thu được có tên gọi là 2,4,6-trinitrophenol.
D. Sulfuric acid đặc đóng vai trò xúc tác cho phản ứng nitro hóa phenol.

Hướng dẫn:

C₆H₅OH + 3HNO₃ → C₆H₂(O₂N)₃OH + 3H₂O

0,02 → 0,06 → 0,02

$\Rightarrow$ m_{picric acid}= 229.0,02 = 4,58 gam

$\Rightarrow$ Khối lượng picric acid hình thành bằng 4,58 gam.

Chúc mừng Bạn đã hoàn thành bài!