Lý thuyết Luyện tập: Dẫn xuất halogen, ancol và phenol

Luyện tập: Dẫn xuất halogen, ancol và phenol được Khoahoc biên soạn là toàn bộ lý thuyết của bài. Hy vọng giúp ích cho bạn học trong quá trình học tập cũng như rèn luyện củng cố kiến thức. 

I. Dẫn xuất halogen

1. Phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm –OH

Thí dụ:

CH₃CH₂Br + NaOH _(loãng) CH₃CH₂OH + NaBr

Phương trình hóa học chung:

R – X + NaOH R -OH + NaX

b. Phản ứng tách hiđro halogenua

Thí dụ:

HCH₂ - CH₂-Br + KOH  CH₂ = CH₂ + KBr + H₂O

II. Ancol no, đơn chức

1. Phản ứng thế H của nhóm OH ancol

(phản ứng đặc trưng của ancol)

1.1. Tính chất chung của ancol tác dụng với kim loại kiềm

• Với ancol đơn chức:

2ROH + 2Na → 2RONa + H₂↑

• Với ancol đa chức:

2R(OH)_x + 2xNa → 2R(ONa)_x + xH₂↑

1.2. Tính chất đặc trưng của glixerol hòa tan Cu(OH)₂

Thí dụ:

2C₃H₅(OH)₃ + Cu(OH)₂ → [C₃H₅(OH)₂O]₂Cu + 2H₂O

Không chỉ glixerol, các ancol đa chức có các nhóm – OH liền kề cũng có tính chất này.

2. Phản ứng thế nhóm OH

2.1. Phản ứng với axit vô cơ

Thí dụ:

C₂H₅OH + HBr C₂H₅Br + H₂O

Các ancol khác cũng có phản ứng tương tự, phản ứng này chứng tỏ phân tử ancol có nhóm – OH.

Phản ứng với ancol

Thí dụ:

2C₂H₅OH  C₂H₅OC₂H₅ + H₂O

⇒ Công thức tính số ete tạo thành từ n ancol khác nhau là n(n + 1): 2

3. Phản ứng tách nước (phản ứng đehidrat hoá)

Tổng quát:

C_nH_{2n + 1}OH  C_nH_2n + H₂O

4. Phản ứng oxi hoá

4.1. Phản ứng oxi hoá hoàn toàn

C_nH_{2n + 2}O + 3n/2  nCO₂ + (n + 1)H₂O

4.2. Phản ứng oxi hoá không hoàn toàn bởi CuO, t^o

+ Các ancol bậc I bị oxi hóa không hoàn toàn tạo thành anđehit. Ví dụ:

CH₃CH₂OH + CuO CH₃CHO _{(anđehit axetic)} + Cu + H₂O

+ Các ancol bậc II bị oxi hóa không hoàn toàn tạo thành xeton. Ví dụ:

CH₃- CH(OH) – CH₃ + CuO CH₃ – CO – CH₃ + Cu + H₂O

+ Trong điều kiện trên, ancol bậc III không phản ứng.

III. Phenol

1. Phản ứng thế nguyên tử hiđro của nhóm OH

1.1.Tác dụng với kim loại kiềm

2C₆H₅OH + 2Na → 2C₆H₅ONa _{(Natri phenolat)} + H₂↑

1.2. Tác dụng với bazơ

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O

2. Phản ứng thế nguyên tử hiđro của vòng benzen

2.1. Phản ứng với dung dịch brom

2.2. Phản ứng với dung dịch HNO₃