Một số hợp chất quan trọng của kim loại kiềm thổ

Bài học Hóa 12: Một số hợp chất quan trọng của kim loại kiềm thổ gồm chi tiết tính chất hóa học một số hợp chất quan trọng của kim loại kiềm thổ Canxi hydroxit, Canxi cacbonat, Canxi sunfat. 

I. Caxi hydroxit - Ca(OH)₂ 

Tên thường gọi: Vôi tôi

1. Tính chất

Là chất rắn màu trắng, ít tan trong nước.

Dung dịch Ca(OH)₂ còn được gọi là dung dịch nước vôi trong.

Ca(OH)₂ + CO₂ dư → CaCO₃↓ _(trắng) + H₂O

Ca(OH)₂ + 2CO₂ →Ca(HCO₃)₂

Ca(OH)₂ + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

Ca(OH)₂ + Ca(HCO₃)₂ → CaCO₃ + H₂O

2. Ứng dụng

Được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp: sản xuất amoniac (NH₃), clorua vôi (CaOCl₂), vật liệu xây dựng,...

Trộn vữa xây nhà, khử chua cho đất trồng trọt. Sản xuất clorua vôi (CaOCl₂) dùng để tẩy
trắng và khử trùng, xà phòng, giấy, dệt,..

Ca(OH)₂ + Cl₂ CaOCl₂ + H₂O

Một số ứng dụng của Ca(OH)₂

II. Canxi cacbonat- CaCO₃

1. Trạng thái tự nhiên

Tồn tại dạng đá vôi, đá phấn, đá hoa, ... có trong thành phần vỏ và mai các loài ốc, sò, hến, ...

2. Tính chất

Là chất rắn màu trắng, không tan trong nước, bị phân hủy ở 1000^oC.

Không bền với nhiệt

CaCO₃ ​ CaO + CO₂

Ở nhiệt độ thường, tan dần trong nước có hòa tan khí CO₂ tạo canxi hidrocacbonat Ca(HCO₃)₂.

Khi đun nóng hoặc giảm áp suất thì Ca(HCO₃)₂ bị phân hủy tạo ra CaCO₃ kết tủa.

CaCO₃ + CO₂ + H₂O Ca(HCO₃)₂

Phản ứng thuận (1): giải thích sự xâm thực của nước mưa (có CO₂) đối với đá vôi.
Phản ứng nghịch (2): giải thích sự tạo thành thạch nhũ trong các hang động đá vôi.

3. Ứng dụng

• CaCO₃ được dùng làm vật liệu xây dựng, sản xuất vôi, xi măng, thủy tinh,...
• Đá hoa dùng trong các công trình mĩ thuật (tạc tượng, trang trí,...)
• Đá phấn nghiền thành bột mịn làm phụ gia của thuốc đánh răng, thức ăn gia súc...

III. Canxi sunfat- CaSO₄

• Tồn tại trong tự nhiên dưới dạng muối ngậm nước CaSO₄.2H₂O gọi là thạch cao sống .
• Khi đun nóng đến 160^oC, thạch cao mất một phần nước biến thành thạch cao nung dùng để nặn tượng, đúc khuôn và bó bột khi gãy xương.

CaSO₄.2H₂O _{(thạch cao sống)}  ​ CaSO₄.H₂O _{(thạch cao nung)} + H₂O

• Còn khi nung nóng thạch cao sống ở 350^oC ta thu được thạch cao khan CaSO₄ .

Thạch cao nung: là chất rắn, màu trắng, dễ nghiền thạch bột mịn. Khi nhào với nước sẽ tạo thành một loại bột nhão có khả năng đông cứng nhanh =>  dùng để nặng tượng thạch cao, đúc khuôn, bó bột khi gãy xương,..