Đọc mở rộng theo thể loại: Hình tượng con người chinh phục thế giới trong "Ông già và biển cả"

Câu 1: Vẽ sơ đồ thể hiện luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong văn bản trên.

Câu 2: Bạn ấn tượng với lí lẽ, bằng chứng nào trong bài viết? Vì sao?

- Lí lẽ gây ấn tượng trong bài viết: Nhưng ông lão vẫn kiên cường không bỏ cuộc. Bởi lẽ, cuộc đấu với con cá được ông lão coi là một cuộc đấu thực sự không chỉ vì danh dự của một con người sinh sống lâu trên mặt biển.

- Lí lẽ đó thể hiện được tinh thần bất khuất, không khuất phục, bỏ cuộc trước mọi hoàn cảnh → Ông lão đánh cá không chỉ là một nhân vật mà là biểu tượng của con người lao động.

Câu 3: Xác định mục đích, thái độ, tình cảm của người viết được thể hiện trong văn bản.

- Mục đích của người viết: Khẳng định tinh thần và ý chí chiến đấu kiên cường quyết tâm chinh phục của “ông già” trước những khó khăn thử thách của “biển cả”.

- Thái độ, tình cảm của người viết: Thái độ trân trọng, thể hiện sự ngưỡng mộ và cảm phục đối với “ông già” trong tác phẩm; đồng thời bộc lộ sự ngợi ca, niềm tin tưởng vào sức mạnh của con người.

Câu 4: Chỉ ra các yếu tố thuyết minh, tự sự, miêu tả trong văn bản và nêu tác dụng của các yếu tố ấy.

(1) Các yếu tố thuyết minh, tự sự, miêu tả: 

- Yếu tố thuyết minh: “Hình tượng ông lão đánh cá trong tác phẩm tượng trưng cho người chinh phục thiên nhiên… khẳng định sức mạnh cả tinh thần và thể chất của con người.”

→ Kể về hình ảnh ông lão đánh cá kiên cường không khuất phục chiến đấu hết mình.

- Yếu tố tự sự: “Ngày thứ ba, con cá bắt đầu mệt mỏi và dẫn khuất phục ông lão… “mất từ lâu”

→ Thuật lại cảnh ông lão chiến đấu với con cá khổng lồ.

- Yếu tố miêu tả: […] ông gần như kiệt sức: “mồ hôi ướt đẫm người, lão mệt thấu xương”; “hoa mắt suốt cả tiếng đồng hồ” … “lão cảm thấy mình sắp ngất đi”.”

→ Miêu tả cảnh ông lão chiến đấu với con cá khổng lồ.

(2) Tác dụng:

- Văn bản trở nên sinh động, giàu hình ảnh, giàu sức biểu cảm.

- Làm nổi bật hình tượng ông lão đánh cá kiên cường, mạnh mẽ, ý chí lớn lao không thể khuất phục.

- Thể hiện tài năng nghệ thuật của tác giả.

Câu 5: Từ nội dung văn bản và hiểu biết của bản thân về tác phẩm Ông già và biển cả, bạn suy nghĩ gì về khát vọng chinh phục thế giới của nhân loại? Tìm những ví dụ thực tế trong xã hội hiện nay để làm sáng tỏ suy nghĩ của bạn.

- Từ nội dung văn bản và hiểu biết của bản thân về tác phẩm Ông già và biển cả, suy nghĩ của em về khát vọng chinh phục thế giới của nhân loại là:

• Con người từ xa xưa đến nay vẫn luôn luôn có khát vọng chinh phục thế giới.
• Mục đích của con người là giúp cho cuộc sống trở nên tốt đẹp, đầy đủ và phát triển hơn.
• Qua những nỗ lực của con người, có thể thấy sức mạnh lớn lao hơn cả chính là sức mạnh tinh thần, nội lực.

- Ví dụ thực tế:

• Ngày 4/10/1957, Liên Xô phóng thành công vệ tinh nhân tạo đầu tiên Sputnik 1 lên quỹ đạo, mở ra kỷ nguyên chinh phục không gian cho loài người. Cũng trong năm 1957, Liên Xô phóng tiếp Sputnik 2 đưa sinh vật sống đầu tiên là chú chó Laika ra ngoài không gian.
• Đầu năm 2019, Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) đã thiết lập kỷ lục mới khi tàu thăm dò New Horizons bay đến rìa của Hệ Mặt Trời, nơi xa nhất trong vũ trụ mà con người từng khám phá.

Bài tập sáng tạo

(1) Gợi ý triển khai đoạn văn:

- Trình bày hiểu biết của bản thân về sự phát triển của khoa học công nghệ trong thế kỉ XXI:

• Thế kỉ XXI đã có rất nhiều phát minh về khoa học công nghệ có tầm quan trọng lớn lao, ý nghĩa thiết thực với đời sống con người; công nghệ dần hiện diện ở khắp nơi và giúp con người trong nhiều lĩnh vực.

- Hình dung của bản thân về những biến đổi trong tương lai:

• Sẽ có rất nhiều những cuộc cách mạng khoa học, về các lĩnh vực: người máy, y học, không gian, năng lượng,...
• Các công cụ ứng dụng công nghệ cao, robot,... ngày càng trở nên phổ biến, giá thành rẻ hơn và nhiều người có thể tiếp cận, sử dụng hơn.
• Các kĩ thuật tương tự Chat GPT ngày một thịnh hành, có khả năng thay thế hoàn toàn một số công việc của con người.

- Cách thức con người thích nghi với thế giới tương lai đó:

• Không ngừng nỗ lực để chiếm lĩnh tri thức, làm chủ kiến thức không chỉ ngành nghề của bản thân mà cả các lĩnh vực có liên quan.
• Có sự hiểu biết, tìm tòi và thông thạo về kĩ năng công nghệ thông tin là lợi thế lớn cho mỗi cá nhân.
• Làm chủ bản thân, làm chủ công việc của mình và làm chủ công nghệ; biết chung sống với khoa học công nghệ, không lệ thuộc, dựa dẫm mà lấy công nghệ là phương án hỗ trợ để công việc đạt hiệu quả cao.

(2) Minh họa hình ảnh: