Tính chất vật lý và trạng thái tự nhiên của glucozơ

Tính chất vật lý và trạng thái tự nhiên của glucozơ gồm chi tiết tính chất vật lý của glucozơ, và cấu trúc phân glucozơ. Kèm theo các câu hỏi luyện tập giúp bạn đọc rèn luyện, củng cố kiến thức ngay tại bài học. 

I. Tính chất vật lý và trạng thái tự nhiên

• Là chất rắn, tinh thể không màu, dễ tan trong nước, có vị ngọt, nhưng không ngọt bằng đường mía.
• Có trong hầu hết các bộ phận của cây, nhiều nhất là trong quả chín, đặc biệt là trong quả nho chín nên glucozơ còn được gọi là đường nho.
• Trong mật ong có khoảng 30% glucozơ.
• Trong máu người có một lượng nhỏ glucozơ nồng độ 0,1%.

Quả nho chín chứa nhiều Glucozơ

II. Cấu trúc phân tử Glucozơ

Glucozơ có công thức phân tử là C₆H₁₂O₆, tồn tại ở dạng mạch hở và mạch vòng.

1. Dạng mạch hở

Bằng thực nghiệm cho thấy:

• Khử hoàn toàn glucozơ thì thu được hexan. Vậy 6 nguyên tử C của phân tử glucozơ tạo thành 1 mạch hở không phân nhánh.
• Glucozơ có phản ứng tráng bạc, khi tác dụng với nước brom tạo thành axit gluconic, chứng tỏ trong phân tử có nhóm CH=O.

• Glucozơ tác dụng với Cu(OH)₂ tạo thành dung dịch màu xanh lam, chứng tỏ phân tử glucozơ có nhiều nhóm OH kề nhau.
• Glucozơ tạo este chứa 5 gốc CH₃COO, vậy trong phân tử có 5 nhóm OH.

Suy ra công thức phân tử glucozo dạng mạch hở:

CH₂OH–CHOH–CHOH–CHOH–CHOH–CH=O

Hoặc viết gọn là: CH₂OH[CHOH]₄CHO

2. Dạng mạch vòng

Glucozơ kết tinh tạo ra hai dạng tinh thể có nhiệt độ nóng chảy khác nhau. Các dữ kiện thực nghiệm khác đều cho thấy hai dạng tinh thể đó ứng với hai dạng cấu trúc vòng khác nhau.

Nhóm –OH ở C5 cộng vào nhóm >C=O tạo ra hai dạng vòng 6 cạnh α và β:

Nhóm –OH ở vị trí C số 1 được gọi là OH– hemiaxetal