Tôn trọng lẽ phải
I. Khái quát nội dung câu chuyện
- Tri huyện Thanh Ba: ăn hối lộ, ức hiếp dân nghèo, xử án không công minh, bắt giam không đúng người, ghép tội gây rối trị an.
- Nguyễn Quang Bích là viên quan liêm chính: làm đơn khiếu nại cho người nong dân.
- Bắt tên nhà giàu, trả lại ruộng cho người nông dân. Phạt tên nhà giàu về tội hối lộ, ức hiếp. Cách chức tri huyện Thanh Ba.
- Quan tuần phủ là người dũng cảm, trung thực, dám đấu tranh để bảo vệ chân lý, lẽ phải, không chấp nhận những điều sai trái.
⇒ Ý nghĩa: Mỗi người không chỉ có nhận thức đúng mà cần phải có hành vi và cách ứng xử phù hợp trên cơ sở tôn trọng sự thật, bảo vệ lẽ phải, phê phán những việc làm sai trái…
II. Nội dung bài học
1) Khái niệm:
- Lẽ phải là những điều được cho là đúng đắn, phù hợp với đạo lý và lợi ích chung của xã hội.
- Tôn trọng lẽ phải là công nhận ủng hộ, tuân theo và bảo vệ những điều đúng đắn; biết điều chỉnh suy nghĩ, hành vi của mình theo hướng tích cực; không chấp nhận và làm những việc sai trái.
Ví dụ: Tố cáo kẻ giết người; giúp công an bắt đối tượng buôn ma túy, chấp hành nghiêm chỉnh luật của nhà nước, chấp hành nội quy của lớp và trường…
- Tôn trọng lẽ phải được thể hiện qua thái độ, lời nói, cử chỉ, hành động của con người.
⇒ Học tập gương của những người biết tôn trọng lẽ phải để có những hành vi và cách ứng xử phù hợp.
- Các việc làm vi phạm pháp luật, nội quy, quy chế tại nơi làm việc, nơi công cộng là những hành vi không tôn trọng lẽ phải.
2) Ý nghĩa:
Tôn trọng lẽ phải giúp mọi người có cách ứng xử phù hợp, làm lành mạnh các mối quan hệ xã hội, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển.
3) Cách rèn luyện:
Tôn trọng lẽ phải là công nhận ủng hộ, tuân theo và bảo vệ những điều đúng đắn, biết điều chỉnh suy nghĩ và hành vi của mình theo hướng tích cực.
4) Bài tập:
1. Em hãy lựa chọn cách giải quyết nào trong trường hợp sau đây và giải thích vì sao?
Trong các cuộc tranh luận cùng các bạn cùng lớp, em sẽ
a) Bảo vệ đến cùng ý kiến của mình, không cần lắng nghe ý kiến của người khác
b) Ý kiến nào được nhiều bạn đồng tình thì theo
c) Lắng nghe ý kiến của bạn, tự phân tích, đánh giá xem ý kiến nào hợp lý nhất thì theo
d) Không bao giờ dám đưa ra ý kiến của mình
Trả lời:
- Em lựa chọn cách giải quyết (c): Lắng nghe ý kiến của bạn, tự phân tích, đánh giá xem ý kiến nào hợp lý nhất thì theo
Bởi vì: khi bạn có ý kiến em lắng nghe tức là em tôn trọng ý kiến của bạn, khi lắng nghe ý kiến của bạn trên cơ sở đó em phân tích, đánh giá xem ý kiến đó đã hợp lí chưa, sau đó em mới đưa ra ý kiến của mình. Nếu ý kiến của bạn đúng ý em phải bảo vệ ý kiến đó tức là em tôn trọng lẽ phải. Nếu ý kiến của bạn chưa đúng, em phải thuyết phục để bạn và mọi người thấy được cái sai để tôn trọng ý kiến đúng.
2. Nếu người bạn thân của em mắc khuyết điểm, em sẽ lựa chọn phương án nào sau đây? Vì sao?
a) Bỏ qua như không biết khuyết điểm đó và vẫn chơi thân với bạn như bình thường.
b) Xa lánh không chơi với bạn
c) Chỉ rõ cái sai cho bạn và khuyên bạn, giúp đỡ bạn để lần sau bạn không mắc khuyết điểm đó nữa.
Trả lời:
- Em lựa chọn phương án (c): Chỉ rõ cái sai cho bạn và khuyên bạn, giúp đỡ bạn để lần sau bạn khong mắc khuyết điểm đó nữa.
- Bởi vì: Nếu bạn thân mắc khuyết em chỉ rõ cái sai của bạn, khuyên bạn nhận ra cái sai để khắc phục, sửa chữa và lần sau không tái phạm nữa. Chính em đã hành động đúng, không bao che dung túng những thiếu sót của bạn. Đó là em đã giúp đỡ bạn một cách chân tình và thẳng thắn, là em tôn trọng lẽ phải, giúp bạn điều chỉnh suy nghĩ và hành vi của mình theo hướng tích cực.
3. Theo em hành vi nào sau đây thể hiện sự tôn trọng lẽ phải?
a) Chấp hành tốt mọi nội quy nơi mình sống, làm việc và học tập
b) Chỉ làm những việc mình thích
c) Phê phán những việc sai trái
d) Tránh tham gia những việc không liên quan đến mình
đ) Gió chiều nào che chiều ấy, cố gắng không làm mất lòng ai
e) Lắng nghe ý kiến của mọi người, nhưng cũng sẵn sàng tranh luân với họ để tìm ra lẽ phải
Trả lời
- Theo em hành vi (a), (c), (e) biểu hiện sự tôn trọng lẽ phải
4. Em hãy sưu tầm một số câu tục ngữ, ca dao, danh ngôn nói về tôn trọng lẽ phải
Trả lời:
- Thật vàng không sợ lửa
- Nói phải củ cải cũng nghe
- Danh ngôn: "Điều gì không rõ ràng thì không nên thừa nhận" - Descartes
5. Em đồng ý với ý kiến nào sau đây?
- Ý kiến của bố mẹ luôn luôn đúng, mình phải tôn trọng
- Ý kiến của thầy cô luôn luôn đúng, mình phải tuân theo
Trả lời
- Em không đồng ý với hai ý kiến trên. Bởi vì có lúc ý kiến của bố mẹ, thầy cố không hợp lí, chưa đúng. Vì thế theo em, mình phải lắng nghe những ý kiến của thầy cô, của bố mẹ và sau đó mình có cách xử sự đúng đắn, có ý kiến nói lên quan điểm của mình để bảo vệ lẽ phải, tôn trọng lẽ phải.
6. Theo em, học sinh cần phải làm gì để trở thành người biết tôn trọng lẽ phải?
Trả lời:
- Phải có thói quên và biết tự kiểm tra hành vi của mình để rèn luyện bản thân trở thành người biết tôn trọng lẽ phải.
- Phải phân biệt các hành vi thể hiện sự tôn trọng lẽ phải và tôn trọng lẽ phải trong cuộc sống hàng ngày.
- Học tập gương của những người biết tôn trọng lẽ phải và phê phán những hành vi thiếu tôn trọng lẽ phải
- Phải sống trung thực, thật thà và tôn trọng người khác.
- Chấp hành tốt mọi nội quy nơi mình sống, làm việc và học tập
