Tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác

I. Khái quát nội dung câu chuyện

- Trong 30 năm bôn ba học hỏi, tìm đường cứu nước, Bác đã cống hiến trọn đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc góp phần vào cuộc đấu tranh chung của nhân loại vì hòa bình độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ.

- Các di sản văn hóa của nước ta được công nhận là di sản văn hóa thế giới: Cố đô Huế, phố cổ Hội An, thánh địa Mỹ Sơn…

- Thành tựu Trung Quốc đạt được nhờ: Mở rộng quan hệ, học tập kinh nghiệm các nước khác, phát triển các ngành công nghiệp mới…

- Bài học của trung Quốc không những giúp Trung Quốc thành công trong công cuộc đổi mới kinh tế mà còn là bài học cho các nước khác trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Trung Quốc và Việt Nam có những nét chung về văn hóa, có mối quan hệ từ lâu đời nên việc học hỏi kinh nghiệm có nhiều thuận lợi.

* Ý nghĩa: Phải biết tôn trọng các dân tộc khác, học hỏi những giá trị văn hóa của dân tộc khác và thế giới để góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

⇒ Học hỏi: thành tựu khoa học kĩ thuật; Trình độ quản lí; Văn học nghệ thuật. Ví dụ: Máy vi tính, điện tử viễn thông, ti vi, tủ lạnh, kiến trúc…

II. Nội dung bài học

1) Khái niệm:

Là tôn trọng chủ quyền, lợi ích và nền văn hoá của các dân tộc, tìm hiểu tiếp thu những điều tốt đẹp trong nền kinh tế, văn hoá, xã hội của các dân tộc

2) Ý nghĩa:

Tạo điều kiện để nước ta tiến nhanh trên con đường xây dựng đất nước giàu mạnh và phát triển bản sắc dân tộc.

3) Cách rèn luyện:

- Tích cực tham gia và tìm hiểu đời sống nền văn hoá của các dân tộc trên thế giới.

- Tiếp thu có chọn lọc, phù hợp với điều kiện hoàn cảnh,

truyền thống dân tộc.

4) Bài tập

1. Em hãy nêu một số thành tựu về kinh tế, văn hóa....các công trình tiêu biểu, phong tục tập quán tốt đẹp của một số nước mà em biết?

Trả lời:

- Kinh tế:

+ Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Mỹ vươn lên chiếm ưu thế tuyệt đối về mọi mặt trong thế giới tư sản trên lĩnh vực kinh tế.

+ Sau 20 năm cải cách, mở cửa (1979-2000), nền kinh tế Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng, đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới. Tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng trung bình hằng năm 9,6%

- Văn hóa:

+ Chữ viết: Chữ Hán của người Trung Quốc, chữ Phạn của người Ấn Độ

+ Trung Quốc có công trình tiêu biểu: Vạn Lý Trường Thành

+ Ai Cập có Kim Tự Tháp

+ Campuchia có Ăng Co Vat, Ăng Co Thom,.....

+ Nghệ thuật truyền thống: Múa cổ truyền (Campuchia, Lào)

- Phong tục tập quán:

+ Ăn trầu: Biểu hiện đặc sắc của văn hóa các nước Đông Nam Á

+ Váy: Đồ mặc đặc trưng của phụ nữ Đông Nam Á (gọi là Sarông) ở Campuchia đàn ông cũng mặc

- Loại y phục đặc biệt của phụ nữ Đông Nam Á trước đây là yếm

- Người Chăm, người Kara (Myanmar), Thái Lan, người Khmer (Campuchia) có tục mặc áo chui đầu

- Người Dayek (In - đô - nê - xi -a); Người Naga (Timo), các dân tộc thuộc đảo Luson (Philippin) đều đội mũ lông chim

- Cơm: Cơm lam (nấu trong ống nứa, ống tre) của người Lào và một số dân tộc Việt Nam; cơm rau sống của người Melayer ở Malaixia, Inđônêxia..

- Hôn nhân: Các dân tộc ở bán đảo Trung Ấn có tục cướp dâu. Ngày nay vẫn còn phổ biến ở Philippin, Inđônêxia.

- Tang lễ: Ở các nước Đông Nam Á có hai cách xử lý chủ yếu: Chôn dưới đất hoặc hỏa thiêu. Tập tục phổ biến là chôn theo người chết những thứ cần thiết cho cuộc sống và những thứ mà khi còn sống họ ưa thích. Khóc là biểu hiện thương nhớ người quá cố của người Việt và người Philippin nhưng lại cấm khóc của người theo đạo Hồi ở Malaysia, Inđônêxia; Người Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanmar.... có tục hỏa táng.

2. Chúng ta nên học tập, tiếp thu những gì ở các dân tộc khác trên thế giới? Hãy nêu ví dụ?

Trả lời:

- Chúng ta nên học tập các dân tộc khác:

+ Những thành tựu về khoa học - kỹ thuật trên tất cả các lĩnh vực

+ Học tập trình độ quản lý

+ Văn hóa, giáo dục, nghệ thuật

- Ví dụ:

+ Sản xuất máy móc hiện đại

+ Máy vi tính

+ Điện tử viễn thông

+ Ti vi màu

+ Lĩnh vực giao thông: đường, cầu cống, hầm....

+ Xây dựng, kiến trúc: quy hoạch đô thị, kiến trúc hiện đại

+ Cải cách quản lý, hành chính trong các cơ quan nhà nước

+ Kỉ luật lao động trong các nhà máy, xí nghiệp

+ Giáo dục: cải cách chương trình sách giáo khoa, đổi mới phương trình dạy học....

3. Tình huống:

Toàn và Hòa đang tranh luật với nhau. Toàn nói: "Ở những nước đang phát triển không có gì đáng học tập vì họ lạc hậu lắm, chỉ ở những nước phát triển có kinh tế, khoa học - kĩ thuật tiên tiến mới có nhiều thành tựu đáng cho ta học tập". Trái lại, Hòa bảo: "Ngay cả ở những nước đang phát triển cũng có nhiều mặt mà ta cần học tập".

Em đồng ý với ý kiến nào? Trả lời?

Trả lời:

Em đồng ý với ý kiến của bạn Hòa.

Những nước đang phát triển tuy có nghèo nàn lạc hậu hơn những nước phát triển nhưng họ cũng có những giá trị văn hóa mang bản sắc dân tộc, mang tính truyền thống mà chúng ta cần học tập. Ví như Việt Nam của chúng ta là nước đang phát triển nhưng chúng ta cũng có những di sản văn hóa đóng góp cho nền văn hóa nhân loại, chúng ta có truyền thống yêu nước, có kinh nghiệm chống giặc ngoại xâm, nhân dân Việt Nam cần cù, chịu thương chịu khó, người Việt Nam nhân hậu mến khách, ta có phong tục tập quán làm nên bản sắc riêng của dân tộc Việt Nam, những cái chúng ta có được đáng để các nước học tập, nhất là trong điều kiện giao lưu hội nhập hiện nay.

4. Em đồng ý và không đồng ý với những việc làm nào sau đây? Vì sao?

a) Bắt chước kiểu quần áo của các ngôi sao điện ảnh

b) Tìm hiểu phong tục, tập quán của các nước trên thế giới

c) Chỉ xem phim, truyện của nước ngoài, không xem phim, truyện của Việt Nam

d) Học hỏi công nghệ sản xuất hiện đại để ứng dụng ở Việt Nam

đ) Chỉ dùng hàng ngoại, chê hàng của Việt Nam

e) Không xem nghệ thuật dân tộc của Việt Nam

g) Không xem nghệ thuật dân tộc của các nước ngoài

h) Dùng tiếng Việt xen lẫn tiếng nước ngoài

Trả lời:

- Em đồng ý với các ý kiến: (b), (d), (h)

Bởi vì trong quá trình giao lưu hội nhập như ngày nay việc tìm hiều phong tục tập quán của các nước khác là một điều nên làm và không thể thiếu; việc học hỏi công nghệ sản xuất hiện đại để ứng dụng ở Việt Nam là rất cần thiết trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước bước vào thời kì hội nhập và phát triển ngoài việc học tập trau dồi tiếng Việt, chúng ta không thể không học tiếng nước ngoài, nếu không học, không biết thì không thể học hỏi, giao lưu phát triển được.

- Em không đồng ý với ý kiến (a), (c), (đ), (e), (g)

Bởi vì những ý kiến đó chứng tỏ không tôn trọng, học hỏi các dân tộc khác. Ý kiến (g) không có lòng tự tin dân tộc. Ý kiến (c), (đ), (e) và học hỏi không có chọn lọc ý kiến (a).