Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (Xi-át-tô)

Câu 1: Xác định hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng của văn bản.

(1) Luận điểm:

(2) Hệ thống lí lẽ và bằng chứng:

- Luận điểm 1:

• Lí lẽ: Mỗi sự vật, hiện tượng thiên nhiên đều quý giá, thiêng liêng trong kí ức của người da đỏ và mang chứa kí ức của người da đỏ trong nhiều thế hệ.
• Bằng chứng: Mỗi tấc đất là thiêng liêng, mỗi lá thông óng ánh, mỗi hạt sương long lanh trong những cánh rừng rậm rạp, mỗi bãi đất hoang và tiếng thì thầm của côn trùng; dòng nước óng ánh… đâu chỉ là những giọt nước, mà còn là máu của tổ tiên chúng tôi; những tia sáng chói chang phản chiếu từ mặt hồ trong vắt sẽ nói lên cái gì đó về kí ức của người da đỏ; tiếng thì thầm của dòng nước chính là tiếng nói của cha ông chúng tôi.

- Luận điểm 2:

• Lí lẽ: Người da trắng lấy đi từ lòng đất những gì họ cần, mảnh đất này là kẻ thù của họ, họ cư xử với mẹ đất và anh em bầu trời cũng như những vật mua được, tước đoạt được.
• Bằng chứng: Ở thành phố của người da trắng, chẳng có nơi nào là yên tĩnh cả, chỉ có tiếng ồn ào lăng mạ; thiếu vắng đi âm thanh của tự nhiên như tiếng lá cây lay động vào mùa xuân hay tiếng vỗ cánh của côn trùng…

- Luận điểm 3:

• Lí lẽ 1: Cần quý trọng không khí → Bằng chứng: Không khí này là của chung, muông thú, cây cối và con người cùng nhau hít thở, người da trắng cũng cùng chia sẻ, hít thở bầu không khí đó; ngọn gió mang lại hơi thở đầu tiên của cha ông chúng tôi và cũng nhận lại hơi thở cuối cùng của họ.
• Lí lẽ 2: Cần coi muông thú sống trên mảnh đất này như người anh em → Bằng chứng: dẫn ra sự việc cả ngàn con trâu rừng bị chết dần chết mòn… vì bị người da trắng bắn để cho thấy hành vi của người da trắng với muông thú, nhằm mục đích cảnh báo nếu muông thú không còn, con người sẽ chết dần chết mòn vì nỗi cô đơn về tinh thần, điều gì sẽ xảy đến với con thì thì cũng chính xảy ra đối với con người.
• Lí lẽ 3: Cần kính trọng đất đai → Bằng chứng: mảnh đất dưới chân… là những nắm tro tàn của cha ông chúng tôi, đất đai giàu có được là do nhiều mạng sống của chủng tộc chúng tôi bồi đắp nên; điều gì xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của Đất.

Câu 2: Văn bản chủ yếu hướng đến luận đề nào dưới đây? Lí giải vào hệ thống luận điểm, lí lẽ, dẫn chứng của văn bản.

a. Hồi đáp lời đề nghị mua đất của Tổng thống Mỹ.

b. Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.

- Lá thư viết để hồi đáp lời đề nghị mua đất của Tổng thống Mỹ Phreng-klin Pi-ơ-xơ nhưng luận đề của văn bản là mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên.

→ Đáp án b.

- Lí giải: Căn cứ vào hệ thống luận điểm. Luận điểm 1 đưa ra chính đề, luận điểm 2 đưa ra phản đề, hai luận điểm này là cơ sở cho luận điểm 3, có tính chất như một kết luận.

Câu 3: Phân tích mối liên hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng.

- Luận đề thể hiện ngay trong nhan đề văn bản là vấn đề chính được nêu ra để bàn luận.

- Luận điểm là những ý kiến thể hiện quan điểm của người viết về luận đề.

- Luận đề được làm sáng tỏ bằng hệ thống luận điểm và các lí lẽ, bằng chứng.

Câu 4: Em hãy xác định câu văn thể hiện bằng chứng khách quan và ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong đoạn trích sau:

- Câu văn thể hiện bằng chứng khách quan: Tôi đã chứng kiến cả ngàn con trâu rừng bị chết dần, chết mòn trên những cánh đồng trơ trọi vì bị người da trắng bắn mỗi khi có đoàn tàu chạy qua.

- Câu văn thể hiện ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết: các câu còn lại.

Câu 5: Em hiểu như thế nào về ý kiến:

“Đất là Mẹ. Điều gì xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của Đất”?

Tìm một số ví dụ từ thực tế để chứng minh cho cách hiểu của em.

- Đất là Mẹ: Đất đai là cội nguồn sinh dưỡng của con người.

- Điều gì xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của Đất: giữa con người và đất đai có mối quan hệ gắn bó khăng khít không thể tách rời, có sự tương quan về số phận, vận mệnh.

→ Con người cần hiểu được vai trò, ý nghĩa của đất đai nói riêng và thiên nhiên nói chung, từ đó biết trân trọng, bảo vệ đất đai và thiên nhiên.

Câu 6: Đoạn văn nào trong bức thư để lại cho em ấn tượng mạnh nhất? Chia sẻ ấn tượng của em với các bạn trong lớp.

Ví dụ: “Không khí quả là quý giá với người da đỏ… hương hoa đồng cỏ”

Câu 7: Theo em, con người cần ứng xử như thế nào với tài nguyên thiên nhiên và sự sống của muôn loài? Trình bày ý kiến của em về vấn đề này bằng một đoạn văn khoảng 150 chữ.

Gợi ý triển khai

Khai thác tài nguyên thiên nhiên song hành với việc bảo vệ môi trường. Hướng mọi sự phát triển theo hướng, theo xu thế sinh thái và bền vững.

Chính quyền và nhân dân cần thực hiện nghiêm túc và tuyên truyền để mọi người nhận thức đúng về Luật Bảo vệ môi trường.