Các nguyên tố hóa học và nước CD

Bài học: Các nguyên tố hóa học và nước được Khoahoc sưu tầm và tổng hợp các câu hỏi lí thuyết và trắc nghiệm có đáp án đi kèm nằm trong chương trình giảng dạy môn Sinh học lớp 10 sách Cánh diều.

I. Các nguyên tố hóa học

1. Các nguyên tố hóa học trong tế bào

- Có khoảng 20 – 25% các nguyên tố hóa học tồn tại trong tự nhiên là các nguyên tố cần thiết cho sinh vật.

- Dựa vào tỉ lệ phần trăm khối lượng cơ thể, các nguyên tố trong cơ thể sinh vật được chia thành hai nhóm: đại lượng (đa lượng) và vi lượng.

Tỉ lệ phần trăm một số nguyên tố trong cơ thể người

- Các nguyên tố C, H,O, N là thành phần chủ yếu cấu tạo nên các hợp chất chính trong tế bào như nước, carbohydrate, lipid, protein và nucleic acid. Nguyên tố P là thành phần quan trọng của adenosine triphosphate (ATP) và nucleic acid còn nguyên tố S tham gia cấu tạo protein.

- Các nguyên tố vi lượng mặc dù chiếm lượng rất nhỏ nhưng rất cần thiết cho hoạt động của tế bào và cơ thể. 

Loãng xương do thiếu Ca	Bứu cổ do thiếu I	Vàng lá ở lá non do thiếu Fe
Một số bệnh ở người và thực vật do thiếu nguyên tố đại lượng và vi lượng

2. Carbon

- Đặc điểm: Carbon có bốn electron tự do tham gia liên kết cộng hóa trị với các nguyên tử carbon khác và các nguyên tử khác như O, N, P,…

- Vai trò: Nhờ cấu tạo đặc biệt, các nguyên tử carbon tạo nên mạch “xương sống” của các hợp chất hữu cơ chính có trong tế bào và tạo nên sự đa dạng về cấu trúc của các hợp chất.

Cấu tạo nguyên tử carbon và carbon trong cấu trúc một số hợp chất

II. Nước

1. Cấu tạo hóa học và tính chất vật lí, hoá học của nước

- Trong phân tử nước, nguyên tử O có khả năng hút electron mạnh hơn nên tạo nên liên kết phân cực với nguyên tử H. Nguyên tử O mang một phần điện tích âm và nguyên tử H mang một phần điện tích dương.

Cấu tạo phân tử nước

- Nhờ tính chất phân cực, các phân tử nước liên kết với nhau và liên kết với nhiều phân tử khác bằng liên kết hydrogen làm cho nước có tính chất độc đáo như có khả năng hòa tan nhiều chất, có nhiệt bay hơi cao, sức căng bề mặt lớn,…

Liên kết giữa hai phân tử nước

2. Vai trò của nước

- Nước chiếm 70 – 90% khối lượng tế bào và còn là thành phần chính của dịch gian bào, huyết tương, dịch khớp …

- Nước là "dung môi của sự sống". nước có thể hòa tan nhiều hợp chất như muối, đường, protein …. Vì vậy, nước là môi trường cho các phản ứng và trực tiếp tham gia vào nhiều phản ứng trong tế bào.

- Trong cơ thể, nước là môi trường vận chuyển các chất.

- Nước giúp điều hòa nhiệt độ cơ thể nhờ sự phá vỡ và hình thành các liên kết hydrogen giữa các phân tử nước.

Nước đóng vai trò điều hòa nhiệt độ cơ thể