Luyện tập Sơ lược về phức chất CD

Phức chất đơn nhân là phức chất chỉ có một ion trung tâm.

→ Các phức đơn nhân là: [Ag(NH₃)]⁺, [FeF₆]^3–, [PtCl₄]^2–, [Co(NH₃)₃(NO₂)₃].

Nguyên tử trung tâm là cation kim loại hoặc nguyên tử kim loại có orbital trống đã nhận cặp electron chưa liên kết của phối tử.

Khi cho copper(II) sulfate vào nước thì hình thành phức chất bát diện với các phối tử là 6 phân tử H₂O. Công thức của phức chất là [Cu(OH₂)₆]²⁺.

Chú ý: Theo IUPAC, khi viết công thức của phức chất nên hướng nguyên tử cho cặp electron hóa trị riêng trong phối tử về phía nguyên tử trung tâm.

Ví dụ: Nên viết [Cu(OH₂)₆]²⁺ thay vì [Fe(H₂O)₆]²⁺.

Công thức phân tử của phức chất có dạng: Pt_x(H₂O)_y(NH₃)_zCl_t.

Từ kết quả phân tích phức chất ta có:

x : y : z : t = : : : = 1 : 1: 1 : 2

Nên công thức đơn giản có dạng: [Pt(H₂O)(NH₃)Cl₂]_n

Mà đây là phức chất có một nhân và Pt(II) có số phối trí là 4 nên n = 1.

Vậy công thức phân tử của phức chất là: [Pt(H₂O)(NH₃)Cl₂]

Phức chất K₃[Fe(SO₄)₂Cl₂]:

- Nguyên tử trung tâm là: Fe.

- Các phối tử là SO₄^2– và Cl^–.

Hợp chất [Ag(NH₃)₂]OH (thuốc thử Tollens) là phức chất.

(1) Phức chất có thể mang điện tích hoặc không mang điện tích ⇒ đúng.

(2) Phức chất mà nguyên tử trung tâm tạo 4 liên kết σ với các phối tử luôn có dạng hình học là tứ diện ⇒ sai vì ngoài dạng hình học là tứ diện còn có thể là dạng vuông phẳng.

(3) Giống như phân tử amionia, phân tử methyl amine cũng có thể đóng vai trò là phối tử do có cặp electron chưa liên kết ⇒ đúng.

(4) Phức chất đơn giản thường có một nguyên tử trung tâm liên kết với các phối tử bằng liên kết cộng hóa trị ⇒ sai vì nguyên tử trung tâm liên kết với các phối tử bằng liên kết cho – nhận.

Ion phức được tạo thành nhờ liên kết cộng hóa trị và ion.

Phương trình phản ứng: 

2CoCl₂ + 10NH₃ + 2NH₄Cl + H₂O₂ → 2[Co(NH₃)₆]Cl₃ + 2H₂O

Phức chất có dạng hình học phổ biến là bát diện, tứ diện và vuông phẳng.

Phức chất mang điện tích +2.

Từ công thức Lewis của NH₃, ta thấy phân tử NH₃ còn một cặp electron chưa tham gia liên kết. Cặp electron chưa tham gia liên kết này có thể tạo liên kết cho nhận với orbital trống của nguyên tử trung tâm tạo phức chất.

Do đó phân tử NH₃ có thể đóng vai trò là phối tử.

Dạng hình học:

[PtCl₄]^2–: Vuông phẳng

[Fe(CO)₅]: Lưỡng chóp tam giác

[Cd(NH₃)₄]²⁺: Tứ diện

[Co(NH₃)₆]³⁺: Bát diện

Sắt trong máu tồn tại ở dạng phức chất bát diện ion iron(II).

Các phối tử trong phức là Cl^– và NH₃ ⇒ số lượng phối tử trong phức là 4.

Hợp chất K₄[Fe(CN)₆] là phức, các hợp chất còn lại là muối kép.

Liên kết giữa nguyên tử trung tâm và phối tử trong phức chất là liên kết cho – nhận.

Phức chất [Co(NH₃)₆]³⁺ có trung tâm tạo 6 liên kết σ với các phối tử nên có dạng hình học bát diện. 

Nguyên tử trung tâm của phức là: Fe.