Thực hành tiếng Việt: Đoạn văn song song và đoạn văn phối hợp (Bài 3, trang 68)
Câu 1: Xác định kiểu đoạn văn của những trường hợp sau. Phân tích tác dụng của cách thức tổ chức đoạn văn.
a. Nay ta chọn binh pháp các nhà hợp làm một quyển gọi là “Binh thư yếu lược”. Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này, theo lời dạy bảo của ta, thì mới phải đạo thần chủ; nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta, tức là kẻ nghịch thù.
(Trần Quốc Tuấn, Hịch tướng sĩ)
→ Đoạn văn song song.
- Lí giải: Đoạn văn chỉ có 2 câu, mỗi câu đề cập đến một nội dung cụ thể nhưng đều hướng tới một ý chung: các tì tướng hãy học tập Binh thư yếu lược.
- Tác dụng: Giúp người đọc chủ động suy nghĩ, tư duy để rút ra chủ đề của đoạn văn.
b. Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước. Từ các cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng trẻ thơ, từ những kiều bào ở nước ngoài đến những đồng bào ở vùng tạm bị chiếm, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi, ai cũng một lòng nồng nàn yêu nước, ghét giặc. Từ những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc, đến những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội, từ những phụ nữ khuyên chồng con đi tòng quân mà mình thì xung phong giúp việc vận tải, cho đến các bà mẹ chiến sĩ săn sóc yêu thương bộ đội như con đẻ của mình. Từ những nam nữ công nhân và nông dân thi đua tăng gia sản xuất, không quản khó nhọc để giúp một phần vào kháng chiến, cho đến những đồng bào điền chủ quyên đất ruộng cho Chính phủ,… Những cử chỉ cao quý đó, tuy khác nhau nơi việc làm, nhưng đều giống nhau nơi lòng nồng nàn yêu nước.
(Hồ Chí Minh, Tinh thần yêu nước của nhân ta)
→ Đoạn văn phối hợp.
- Lí giải: Câu đầu tiên nêu chủ đề: mọi người Việt Nam đều có lòng yêu nước nồng nàn. Ba câu tiếp theo nêu hành động yêu nước của các đối tượng cụ thể. Câu kết rút ra điểm chung của các đối tượng vừa nêu, khẳng định lại lần nữa tinh thần yêu nước của mọi tầng lớp nhân dân.
- Tác dụng: Giúp người đọc dễ dàng nhận biết và nắm vững ý chính của đoạn.
Câu 2: Đoạn văn sau được tổ chức theo kiểu nào? Chủ đề của đoạn văn là gì? Dựa vào đâu em nhận biết được điều đó?
Không gian yên tĩnh bỗng bừng lên những âm thanh của dàn hòa tấu, bởi bốn nhạc khúc lưu thủy, kim tiền, xuân phong, long hổ du dương trầm bổng, réo rắt mở đầu đêm ca Huế. Nhạc công dùng các ngón đàn trau chuốt như ngón nhấn, mổ, vỗ, vả, ngón bấm, day, chớp, búng, ngón phi, ngón rãi. Tiếng đàn lúc khoan lúc nhặt làm nên tiết tấu xao động tận đáy hồn người.
(Hà Ánh Minh, Ca Huế trên sông Hương)
- Đoạn văn song song, vì: không có câu chủ đề (Câu 1 nói về tên các khúc nhạc mở đầu đêm ca Huế, câu 2 đề cập đến các ngón nghề của nhạc công, câu 3 nói về âm vang, sự lay động của tiếng đàn đối với người nghe)
- Chủ đề: Cách mở đầu đêm ca Huế trên sông Hương.
Câu 3: Hãy viết một đoạn văn song song và một đoạn văn phối hợp (mỗi đoạn khoảng 7 – 9 câu) theo chủ đề tự chọn.
- Đoạn văn song song:
Trong mọi cuộc trò chuyện, cần biết cách tập trung vào chủ đề và học cách lắng nghe, phản hồi lại đối phương. Hành trang tốt nhất cho những cuộc đối thoại là vốn từ và trải nghiệm, vì vậy mỗi cá nhân nên tích cực bồi dưỡng vốn từ và những trải nghiệm sống, những kinh nghiệm quý giá,... Đặc biệt trong thời đại hội nhập ngày nay, ngoại ngữ trở thành yếu tố rất quan trọng, ngoài việc trau dồi các tri thức xã hội, chúng ta nên dành thời gian để cải thiện ngoại ngữ.
- Đoạn văn phối hợp:
Trong thời đại mới, bên cạnh vai trò làm vợ, làm mẹ trong gia đình, phụ nữ đã không ngừng trau dồi tri thức, kĩ năng và không ít người đã đạt đến những địa vị cao trong xã hội, đóng góp tích cực cho sự phát triển của cộng đồng. Sau hơn 7 thập kỉ, số đại biểu nữ tham gia quốc hội ngày càng nhiều và đảm nhiệm những vị trí quan trọng trong Quốc hội hay các cơ quan của Quốc hội, điển hình có thể kể đến nguyên chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, ủy viên Bộ chính trị - bí thư trung ương Đảng Trương Thị Mai,... Đó là những người phụ nữ thời đại mới, vẫn giữ nguyên những nét đẹp truyền thống: “anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang” và những vẻ đẹp thời đại mới: tự chủ, tự tin, bản lĩnh, tri thức,... Trong những năm qua, vị thế và vai trò của người phụ nữ đã được khẳng định trong mọi lĩnh vực, từ việc chăm sóc gia đình, con cái đến xây dựng sự nghiệp, đấu tranh để xây dựng đất nước giàu đẹp. Phụ nữ đã chứng minh bản thân là một phần tất yếu, một nửa quan trọng của thế giới.
