Luyện tập Ester – Lipid KNTT

Các đồng phân este có công thức phân tử C₃H₆O₂ là

HCOOCH₂CH₃

CH₃COOCH₃

Áp dụng công thức số đồng phân este đơn chức no C_nH_2nO₂

Công thức:

Số este C_nH_2nO₂ = 2^n-2 (n < 5) = 2^3-2 = 2 đồng phân

Tên gọi của ester đơn chức: RCOOR’

Tên gốc R’+ tên gốc carboxylic acid

Tên gọi của ester CH₃COOC₂H₅ là Ethyl acetate

Chất có nhiệt độ sôi nhỏ nhất là CH₃COOCH₃

Vì các phân tử ester không tạo được liên kết hydrogen với nhau nên nhiệt độ sôi của các ester thấp hơn nhiều so với các alcoho và carboxyl acid có phân tử khối tương đương.

Sodium formate: HCOONa.

HCOOC₂H₅ + NaOH → HCOONa + C₂H₅OH

Ester đơn chức có dạng RCOOR'.

Từ muối CH₃COONa ⇒ R là gốc CH₃^–.

Từ alcohol C₂H₅OH ⇒ R' là gốc C₂H₅^–

⇒ Ester X có công thức cấu tạo thu gọn là CH₃COOC₂H₅

Đun sôi hỗn hợp gồm ethyl alcohol và acetic acid (có acid H₂SO₄ đặc làm xúc tác) sẽ xảy ra phản ứng ester hóa

CH₃COOH + C₂H₅OH  CH₃COOC₂H₅ + H₂O

Công thức ester no, đơn chức, mạch hở có công thức chung là C_nH_2nO₂ (n ≥ 2)

Công thức Ethyl propionate là C₂H₅COOC₂H₅

Phương trình phản ứng

C₂H₅COOC₂H₅ + NaOH →  C₂H₅COONa + C₂H₅OH

HCOOC₂H₅ + NaOH →  HCOONa + C₂H₅OH

→  Sản phẩm thu được gồm 2 muối và 1 alcohol.

Thủy phân ester X có công thức C₄H₈O₂, thu được ethyl alcohol

X CH₃COOC₂H₅ có tên gọi là Ethyl acetate

n_{NaOH phản ứng} = n_CH3COOCH3 = 11,1:74 = 0,15 mol

V_NaOH = 0,15: 0,5 = 0,3 lít

Phương trình phản ứng:

(CH₃)₂CHCH₂CH₂OH + CH₃COOH   CH₃COOCH₂CH₂CH(CH₃)₂ + H₂O

0,173 0,27 (mol)

Xét tỉ lệ mol theo phương trình phản ứng

Vậy CH₃COOH còn dư, (CH₃)₂CHCH₂CH₂OH phản ứng

Theo phương trình phản ứng ta có:

n_{Isoamyl acetate} = n_{isoamyl alcohol} = 0,173 mol

m_{Isoamyl acetate} = 0,173.130 = 22,49 gam

Hiệu suất phản ứng điều chế là:

n_O2 = 8,6765 : 24,79 = 0,35 mol

n_CO2 = 7,437 : 24,79 = 0,3 mol

Ester no, đơn chức, mạch hở có công thức tổng quát: C_nH_2nO₂

Khi đốt cháy hoàn toàn một ester no, đơn chức, mạch hở thì

n_H2O = n_CO2 = 0,3 mol

Bảo toàn nguyên tố O: 

2n_ester + 2n_O2 = 2n_CO2 + n_H2O

⇒ n_ester = (2.0,3 + 0,3 – 2.0,35) : 2 = 0,1 mol

Số nguyên tử C có trong phân tử Y là:

Vậy công thức phân tử của Y là: C₃H₆O₂

Z tạo CH₃OCH₃ ⇒ Z: CH₃OH ⇒ X: C₂H₂(COOCH₃)₂: CH₂=C(COOCH₃)₂

Hoặc CH₃OOC-CH=CH-COOCH₃

T tác dụng với HBr tạo ra 2 sản phẩm ⇒ T, X chứa C=C bất đối xứng ⇒ X: CH₂=C(COOCH₃)₂

Y:  CH₂=C(COONa)₂: C₄H₂O₄Na₂ ⇒ T: CH₂=C(COOH)₂

Chất T không có đồng phân hình học ⇒ Đúng vì  CH₂=C(COOH)₂ không có đồng phân hình học

Chất X phản ứng với H₂ (Ni, t^o) theo tỉ lệ mol 1:3 ⇒ Sai vì X tác dụng với H₂ tỉ lệ mol 1:1

Chất Y có công thức phân tử C₄H₄O₄Na₂ ⇒ Sai vì Y có công thức C₄H₂O₄Na₂ 

Chất Z làm mất màu dung dịch bromine ⇒ Sai vì Z không làm mấ màu dung dịch bromine

Lipid là các hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không hòa tan trong nước, nhưng tan trong các dung môi hữu cơ không phân cực

Acid béo là carboxylic acid đơn chức có mạch carbon dài, không phân nhánh và có số nguyên tử carbon chẵn

Chất không phải acid béo là acetic acid

Stearic acid: CH₃(CH₂)₁₆COOH

Số nguyên tử hydrogen trong phân tử Stearic acid là: 36

Tripalmitin không có khả năng tham gia phản ứng cộng hydrogen vì là chất béo có gốc acid no

Chất béo bị thủy phân trong môi trường acid và môi trường kiềm

n_tristearin = 106,8 : 890 = 0,12 mol

(C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅  + 3NaOH → 3C₁₇H₃₅COONa  + C₃H₅(OH)₃

Từ phương trình hóa học

n_glycerol = n_tristearin = 0,12 mol

m_glycerol = 0,12.92 = 11,04 gam