Đấu tranh cho một thế giới hòa bình

Đấu tranh cho một thế giới hòa bình đã đề cập đến nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe dọa toàn thể loài người và sự sống trên trái đất.

Soạn bài chi tiết

Mẫu 1

I. Tác giả

- Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két (1928 - 2014) là nhà văn người Cô-lôm-bi-a.

- Ông là một nhà văn với nhiều tác phẩm nổi tiếng của nhiều cuốn tiểu thuyết và tập truyện ngắn được viết theo khuynh hướng hiện thực huyền ảo.

- Tác phẩm nổi tiếng nhất là Trăm năm cô đơn (1967).

- Ông được nhận giải thưởng Nô-ben về văn học nghệ thuật năm 1982.

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Tháng 8 năm 1986, nguyên thủ của sáu nước Ấn Độ, Mê-hi-cô, Thụy Điển, Ác-hen-ti-na, Hi Lạp, Tan-da-ni-a họp lần thứ hai tại Mê-hi-cô đã ra một bản tuyên bố kêu gọi chấm dứt cuộc chạy đua vũ trang, thủ tiêu vũ khí hạt nhân để bảo đảm an ninh và hòa bình thế giới.

- Nhà văn Mác-két được mời tham dự cuộc gặp gỡ này. Văn bản trên được trích từ bài tham luận của ông.

- Văn bản trong SGK do người biên soạn đặt tên.

2. Bố cục

Gồm 3 phần:

• Phần 1: Từ đầu đến “đã làm tất cả chúng ta mất đi khả năng sống tốt đẹp hơn”. Nguy cơ chiến tranh hạt nhân.
• Phần 2: Tiếp theo đến “tốn kém đó của hàng bao nhiêu triệu năm trở lại điểm xuất phát của nó”. Chạy đua vũ trang gây ra sự tốn kém cũng như đi ngược lại với sự tiến bộ của xã hội.
• Phần 3: Còn lại. Nhiệm vụ của chúng ta để tránh xảy ra chiến tranh hạt nhân.

3. Tóm tắt văn bản

Đấu tranh cho một thế giới hòa bình nêu lên vấn đề nóng bỏng nhất hiện nay đó là cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân. Sự hiện hữu của nó sẽ đe dọa thế giới trên mọi phương diện: kinh tế, y tế, giáo dục… Chạy đua vũ trang không những đi ngược lại với lý trí của con người mà còn đi ngược lại cả lý trí tự nhiên. Chính vì vậy, con người cần phải cố gắng để chống lại việc xảy ra chiến tranh vũ trang để xây dựng một thế giới hòa bình, công bằng.

III. Đọc - hiểu văn bản

1. Nguy cơ chiến tranh hạt nhân

Tác giả đưa ra những dẫn chứng hết sức cụ thể với những con số chính xác:

- Ngày 8/8/1986, hơn 50000 đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp trên hành tinh.

- Mỗi người, không trừ trẻ con đều đang ngồi trên một thùng 4 tấn thuốc nổ. Tất cả chỗ đó nổ tung lên sẽ làm biến mất tất cả, không phải một lần mà mười hai lần sự sống trên trái đất.

⇒ Sự tàn nhẫn, máu lạnh của vũ khí hạt nhân.

- Về lý thuyết có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh xoay quanh mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa - tức là sẽ phá hủy thế thăng bằng của hệ mặt trời.

- Ngành công nghiệp hạt nhân là ngành tiến bộ nhanh nhất.

⇒ Cách vào đề trực tiếp, thẳng thắn khi nói ra những nguy cơ mà chiến tranh hạt nhân đe dọa đến con người.

2. Chạy đua vũ trang gây ra sự tốn kém cũng như đi ngược lại với sự tiến bộ của xã hội

- Chạy đua vũ trang ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của con người:

• Số tiền bỏ ra cho 100 máy bay ném bom chiến lược B.1B của Mỹ và cho dưới 7000 tên lửa vượt đại châu là 100 tỷ đô la.
• Giá của 10 chiếc tàu sân bay mang vũ khí hạt nhân kiểu tàu Ni-mít - đủ để thực hiện một chương trình phòng bệnh trong 14 năm, bảo vệ cho hơn 1 tỷ người khỏi bệnh sốt rét và cứu hơn 14 triệu trẻ em.
• Số lượng calo trung bình cần thiết cho mỗi người - tốn kém không bằng 149 tên lửa MX.
• Hai tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân - đủ xóa mù chữ cho toàn thế giới.

⇒ Qua cách so sánh này, tác giả muốn nhấn mạnh sự hoang phí, tốn kém của vũ khí hạt nhân. Nó khiến cho cuộc sống của toàn nhân loại không thể tốt đẹp hơn.

- Chiến tranh vũ trang cũng đi ngược lại với lý trí con người và tự nhiên:

• Sự hình thành của tự nhiên cũng như con người phải trải qua hàng trăm triệu năm: 380 triệu năm con bướm mới bay được, 180 triệu năm bông hoa mới nở, bốn kỉ địa chất, con người mời hát hay hơn chim…
• Nhưng chỉ cần “một cái bấm nút” là đưa cả quá trình “vĩ đại và tốn kém” đó trở lại điểm xuất phát.

⇒ Vũ khí hạt nhân có sức phá hủy nhanh chóng và ghê gớm hơn bất cứ thứ gì.

3. Nhiệm vụ của chúng ta để tránh xảy ra chiến tranh hạt nhân

- Con người ‘hãy tham gia vào bản đồng ca của những người đòi hỏi một cuộc sống không có vũ khí và một cuộc sống hòa bình”

- Cần mở một nhà băng lưu trữ trí nhớ có thể tồn tại được sau thảm họa hạt nhân. Để cho nhân loại biết đến những đau khổ, bất công mà con người phải chịu đựng trong cuộc chiến tranh này. Và cũng ghi nhớ đến những tên thủ phạm đã gây ra lo sợ cho con người.

Mẫu 2

I. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Hãy nêu hệ thống luận điểm, luận cứ của văn bản.

- Luận điểm: Nguy cơ chiến tranh đang đe dọa toàn thể loài người và sự sống trên trái đất, chính vì vậy cần đấu tranh cho một thế giới hòa bình, loại bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân là vô cùng cần thiết.

- Luận cứ:

Nguy cơ chiến tranh hạt nhân (50000 đầu đạn được bố trí khắp hành tinh; mỗi người đang ngồi trên 4 tấn thuốc nổ, ngành công nghiệp hạt nhân ngày càng phát triển)
Cuộc chạy đua vũ trang ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của con người (Dẫn chứng ở các lĩnh vực kinh tế, ý tế, thực phẩm, giáo dục).
Chiến tranh vũ trang cũng đi ngược lại với lý trí con người và tự nhiên (Nêu ra sự đối lập sự hình thành của thế giới phải mất nhiều năm và sự hủy hoại toàn bộ chỉ mất một giây bấm nút).
- Con người có nhiệm vụ ngăn chặn cuộc chiến tranh hạt nhân xảy ra.

Câu 2. Trong phần đầu của văn bản, nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe dọa loài người và toàn bộ sự sống trên trái đất đã được tác giả chỉ ra rất cụ thể bằng cách lập luận như thế nào?

- Ngày 8/8/1986, hơn 50000 đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp trên hành tinh.

- Mỗi người, không trừ trẻ con đều đang ngồi trên một thùng 4 tấn thuốc nổ. Tất cả chỗ đó nổ tung lên sẽ làm biến mất tất cả, không phải một lần mà mười hai lần sự sống trên trái đất.

- Về lý thuyết có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh xoay quanh mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa - tức là sẽ phá hủy thế thăng bằng của hệ mặt trời.

- Ngành công nghiệp hạt nhân là ngành tiến bộ nhanh nhất.

⇒ Cách vào đề trực tiếp, thẳng thắn khi nói ra những nguy cơ mà chiến tranh hạt nhân đe dọa đến con người.

Câu 3. Sự tốn kém và tình chất vô lý của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân đã được tác giả chỉ ra bằng những chứng cứ nào?

- Số tiền bỏ ra cho 100 máy bay ném bom chiến lược B.1B của Mỹ và cho dưới 7000 tên lửa vượt đại châu là 100 tỷ đô la.

- Giá của 10 chiếc tàu sân bay mang vũ khí hạt nhân kiểu tàu Ni-mít - đủ để thực hiện một chương trình phòng bệnh trong 14 năm, bảo vệ cho hơn 1 tỷ người khỏi bệnh sốt rét và cứu hơn 14 triệu trẻ em.

- Số lượng calo trung bình cần thiết cho mỗi người - tốn kém không bằng 149 tên lửa MX.

- Hai tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân - đủ xóa mù chữ cho toàn thế giới.

Câu 4. Vì sao có thể nói: Chiến tranh hạt nhân “không những đi ngược lại lí trí con người mà còn đi ngược lại lí trí tự nhiên?”. Em có suy nghĩ gì trước lời cảnh báo của nhà văn Mác - két về nguy cơ hủy diệt sự sống và nền văn minh trên trái đất một khi chiến tranh hạt nhân nổ ra?

Chiến tranh hạt nhân xảy ra có thể hủy hoại cuộc sống văn minh của con người. Lời cảnh báo hoàn toàn đúng đắn, mang tính thời sự.

Câu 5. Theo em, vì sao văn bản lại được đặt tên là Đấu tranh cho một thế giới hòa bình? Hãy thử đặt nhan đề khác.

Văn bản đã cho thấy nguy cơ của cuộc chiến tranh hạt nhân sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền hòa bình thế giới. Đồng thời kêu gọi mọi người cần đồng lòng đấu tranh để có một thế giới hòa bình.

- Nhan đề khác: Chiến tranh hạt nhân, Nguy cơ chiến tranh hạt nhân…

II. Luyện tập

Phát biểu cảm nghĩ của em sau khi đọc văn bản trên.

Gợi ý:

Tháng 8 năm 1986, nguyên thủ của sáu nước Ấn Độ, Mê-hi-cô, Thụy Điển, Ác-hen-ti-na, Hi Lạp, Tan-da-ni-a họp lần thứ hai tại Mê-hi-cô đã ra một bản tuyên bố kêu gọi chấm dứt cuộc chạy đua vũ trang, thủ tiêu vũ khí hạt nhân để bảo đảm an ninh và hòa bình thế giới. Nhà văn Mác-két được mời tham dự cuộc gặp gỡ này. Văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình” được trích từ bài tham luận của ông.

Mở đầu văn bản, Mác-két đã giúp người đọc thấy được những nguy cơ cuộc một cuộc chiến tranh hạt nhân. Tác giả đưa ra những dẫn chứng hết sức cụ thể với những con số chính xác. Vào ngày 8 tháng 8 năm 1986, hơn 50000 đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp trên hành tinh. Mỗi người, không trừ trẻ con đều đang ngồi trên một thùng 4 tấn thuốc nổ. Tất cả chỗ đó nổ tung lên sẽ làm biến mất tất cả, không phải một lần mà mười hai lần sự sống trên trái đất. Về lý thuyết có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh xoay quanh mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa - tức là sẽ phá hủy thế thăng bằng của hệ mặt trời. Ngành công nghiệp hạt nhân là ngành tiến bộ nhanh nhất. Cách vào đề trực tiếp, thẳng thắn khi nói ra những nguy cơ mà chiến tranh hạt nhân đe dọa đến con người.

Tiếp theo, tác giả khẳng định rằng cuộc chạy đua vũ trang gây ra sự tốn kém cũng như đi ngược lại với sự tiến bộ của xã hội. Số tiền bỏ ra cho 100 máy bay ném bom chiến lược B.1B của Mỹ và cho dưới 7000 tên lửa vượt đại châu là 100 tỷ đô la. Giá của 10 chiếc tàu sân bay mang vũ khí hạt nhân kiểu tàu Ni-mít - đủ để thực hiện một chương trình phòng bệnh trong 14 năm, bảo vệ cho hơn 1 tỷ người khỏi bệnh sốt rét và cứu hơn 14 triệu trẻ em. Số lượng calo trung bình cần thiết cho mỗi người - tốn kém không bằng 149 tên lửa MX. Hai tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân - đủ xóa mù chữ cho toàn thế giới. Với những hình ảnh so sánh, tác giả muốn nhấn mạnh sự hoang phí, tốn kém của vũ khí hạt nhân. Hàng loạt những con số cụ thể, chính xác khiến cho người đọc hiểu được mức độ tốn kém của vũ khí hạt nhân.

Cuối cùng, Mác-két khẳng định một lần nữa chiến tranh vũ trang cũng đi ngược lại với lý trí con người và tự nhiên. Sự hình thành của tự nhiên cũng như con người phải trải qua hàng trăm triệu năm: 380 triệu năm con bướm mới bay được, 180 triệu năm bông hoa mới nở, bốn kỉ địa chất, con người mời hát hay hơn chim… Nhưng chỉ cần “một cái bấm nút” là đưa cả quá trình “vĩ đại và tốn kém” đó trở lại điểm xuất phát. Qua đây, có thể thấy rằng, vũ khí hạt nhân có sức phá hủy nhanh chóng và ghê gớm hơn bất cứ thứ gì.

Lời khẳng định của Mác-két ở cuối tác bài viết về nhiệm vụ mà con người cần phải làm giúp chúng ta có được những suy nghĩ đúng đắn về trách nhiệm của bản thân trong vấn đề nguy cơ một cuộc chiến tranh hạt nhân.

Như vậy, bài viết “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình” đã đặt ra một vấn đề có tính thời sự, giàu giá trị nhân văn và mang tính toàn cầu.

Soạn bài ngắn gọn

I. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Hãy nêu hệ thống luận điểm, luận cứ của văn bản.

- Luận điểm: Nguy cơ chiến tranh đang đe dọa toàn thể loài người và sự sống trên trái đất, chính vì vậy cần đấu tranh cho một thế giới hòa bình, loại bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân là vô cùng cần thiết.

- Luận cứ:

• Nguy cơ chiến tranh hạt nhân (50000 đầu đạn được bố trí khắp hành tinh; mỗi người đang ngồi trên 4 tấn thuốc nổ, ngành công nghiệp hạt nhân ngày càng phát triển)
• Cuộc chạy đua vũ trang ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của con người (Dẫn chứng ở các lĩnh vực kinh tế, ý tế, thực phẩm, giáo dục).
• Chiến tranh vũ trang cũng đi ngược lại với lý trí con người và tự nhiên (Nêu ra sự đối lập sự hình thành của thế giới phải mất nhiều năm và sự hủy hoại toàn bộ chỉ mất một giây bấm nút).

- Con người có nhiệm vụ ngăn chặn cuộc chiến tranh hạt nhân xảy ra.

Câu 2. Trong phần đầu của văn bản, nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe dọa loài người và toàn bộ sự sống trên trái đất đã được tác giả chỉ ra rất cụ thể bằng cách lập luận như thế nào?

Tác giả đưa ra những dẫn chứng hết sức cụ thể với những con số chính xác:

- Ngày 8/8/1986, hơn 50000 đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp trên hành tinh.

- Mỗi người, không trừ trẻ con đều đang ngồi trên một thùng 4 tấn thuốc nổ. Tất cả chỗ đó nổ tung lên sẽ làm biến mất tất cả, không phải một lần mà mười hai lần sự sống trên trái đất.

⇒ Sự tàn nhẫn, máu lạnh của vũ khí hạt nhân.

- Về lý thuyết có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh xoay quanh mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa - tức là sẽ phá hủy thế thăng bằng của hệ mặt trời.

- Ngành công nghiệp hạt nhân là ngành tiến bộ nhanh nhất.

⇒ Cách vào đề trực tiếp, thẳng thắn khi nói ra những nguy cơ mà chiến tranh hạt nhân đe dọa đến con người.

Câu 3. Sự tốn kém và tình chất vô lý của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân đã được tác giả chỉ ra bằng những chứng cứ nào?

- Số tiền bỏ ra cho 100 máy bay ném bom chiến lược B.1B của Mỹ và cho dưới 7000 tên lửa vượt đại châu là 100 tỷ đô la.

- Giá của 10 chiếc tàu sân bay mang vũ khí hạt nhân kiểu tàu Ni-mít - đủ để thực hiện một chương trình phòng bệnh trong 14 năm, bảo vệ cho hơn 1 tỷ người khỏi bệnh sốt rét và cứu hơn 14 triệu trẻ em.

- Số lượng calo trung bình cần thiết cho mỗi người - tốn kém không bằng 149 tên lửa MX

- Hai tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân - đủ xóa mù chữ cho toàn thế giới.

Câu 4. Vì sao có thể nói: Chiến tranh hạt nhân “không những đi ngược lại lí trí con người mà còn đi ngược lại lí trí tự nhiên?” Em có suy nghĩ gì trước lời cảnh báo của nhà văn Mác - két về nguy cơ hủy diệt sự sống và nền văn minh trên trái đất một khi chiến tranh hạt nhân nổ ra?

- Lý do: Chiến tranh hạt nhân xảy ra có thể hủy hoại cuộc sống văn minh của con người.

- Suy nghĩ: Lời cảnh báo thực sự đúng đắn và hợp lý, đặt ra một nguy cơ mà còn người cần giải quyết nhanh chóng.

Câu 5. Theo em, vì sao văn bản lại được đặt tên là Đấu tranh cho một thế giới hòa bình? Hãy thử đặt nhan đề khác.

- Lý do: Vì văn bản đề cập đến nguy cơ của cuộc chiến tranh hạt nhân sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền hòa bình thế giới. Đồng thời kêu gọi mọi người cần đồng lòng đấu tranh để có một thế giới hòa bình.

- Nhan đề khác: Nói không với chiến tranh hạt nhân, Nguy cơ chiến tranh hạt nhân…

II. Luyện tập

Phát biểu cảm nghĩ của em sau khi đọc văn bản trên.

Gợi ý:

- Đánh giá về quan điểm của nhà văn: Hoàn toàn đúng đắn, hợp lí trong bối cảnh thế giới đương thời.

- Cảm nhận về bài viết:

• Thấy được nguy cơ nếu như con người tiếp tục chạy đua vũ khí hạt nhân.
• Ý thức được trách nhiệm của bản thân trong công cuộc chống lại chiến tranh, bảo vệ nền hòa bình thế giới.
• Đánh giá bài viết: Lập luận chặt chẽ, lí lẽ xác đáng, bằng chứng thuyết phục nhưng vẫn rất hấp dẫn, dễ hiểu.