Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ

Soạn bài

I. Tìm hiểu bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ

Đọc văn bản trong SGK và trả lời câu hỏi:

a. Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì?

b. Văn bản nêu lên những luận điểm gì về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ? Người viết đã sử dụng những luận cứ nào để làm sáng tỏ các luận điểm đó?

c. Chỉ ra các phần Mở bài, Thân bài, Kết bài; nhận xét về bố cục của văn bản.

d. Cách diễn đạt trong từng đoạn của văn bản có làm nổi bật được luận điểm không?

Gợi ý:

a. Vấn đề nghị luận của văn bản: Hình ảnh mùa xuân với ý nghĩa về khát vọng hòa nhập, dâng hiến cho đời trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải.

b.

- Những luận điểm gì về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ

• Hình ảnh mùa xuân trong bài thơ của Thanh Hải mang nhiều tầng ý nghĩa, tất cả đều gợi cảm, đáng yêu.
• Bức tranh mùa xuân, với cả màu sắc lẫn âm thanh, hiện lên trong cảm xúc thiết tha, trìu mến, đằm thắm, dịu dàng.
• Hình ảnh “Mùa xuân nho nhỏ - Lặng lẽ dâng cho đời” thể hiện khát vọng được hòa nhập, dâng hiến.

- Người viết đã sử dụng những luận cứ: Phân tích câu thơ, hình ảnh trong bài thơ.

c. 

• Mở bài: Từ đầu đến “ước nguyện cống hiện thật đáng trân trọng”.
• Thân bài: Tiếp theo đến “các hình ảnh của mùa xuân”.
• Kết bài: Còn lại.

d. Cách diễn đạt trong từng đoạn của văn bản có làm nổi bật được luận điểm.

II. Luyện tập

Ngoài các luận điểm đã nêu về hình ảnh mùa xuân trong bài Mùa xuân nho nhỏ ở văn bản trên, hãy suy nghĩ và nêu thêm các luận điểm khác nữa về bài thơ đặc sắc này.

Gợi ý: Một số luận điểm như: Vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên; Vẻ đẹp của mùa xuân đất nước…

- Bức tranh thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp trong tưởng tượng của tác giả:

• Các hình ảnh đặc trưng của mùa xuân: hoa tím, sông xanh, bầu trời cao rộng
• Âm thanh tiếng chim chiền chiện.
• Giọt long lanh: hình ảnh ẩn dụ chuyển đổi cảm giác độc đáo.

⇒ Tác giả say đắm trong mùa xuân của thiên nhiên đất trời với tâm thế đón nhận trân trọng.

- Vẻ đẹp của mùa xuân đất nước

• Hình ảnh lộc xuân trên “nương mạ”: cuộc sống lao động xây dựng đất nước của lực lượng sản xuất.
• Hình ảnh người cầm súng: niềm tin vào ngày mai hòa bình.
• Từ láy “hối hả” và “xôn xao”: thể hiện nhịp sống lao động khẩn trương vội vã nhưng nhộn nhịp, vui vẻ kết hợp hài hòa với nhau.
• Đất nước được so sánh với những hình ảnh đẹp đẽ, kì vĩ.
• Nhắc nhở mọi người nhớ về những tháng ngày gian khổ trong chiến đấu, cách mạng
• Phụ từ “cứ” kết hợp với động từ “đi lên” thể hiện quyết tâm cao độ, hiên ngang tiến lên phía trước dù khó khăn gian khổ.

⇒ Sự lạc quan tin tưởng của nhà thơ ca ngợi sức sống, sự vươn lên mạnh mẽ của đất nước, dân tộc cho dù trước mắt trải qua nhiều khó khăn, gian khổ.