Tổng kết phần văn bản nhật dụng

Soạn bài

I. Khái niệm văn bản nhật dụng

- Khái niệm văn bản nhật dụng không phải là khái niệm thể loại, cũng không chỉ kiểu văn bản. Nó chỉ đề cập đến chức năng, đề tài và tính cập nhật của nội dung văn bản mà thôi.

- Giá trị văn chương không phải là yêu cầu cao nhất đối với văn bản nhật vì văn có hay mới làm cho người đọc thấm thía về tính chất thời sự nóng hổi của chính vấn đề được đặt ra.

II. Nội dung các văn bản nhật dụng đã học

1. Lớp 6

• Cầu Long Biên - chứng nhân lịch sử (Thúy Lan): Di tích lịch sử
• Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (Xi-át-tơn): Quan hệ giữa con người và thiên nhiên
• Động Phong Nha (Trần Hoàng): Danh lam thắng cảnh

2. Lớp 7

• Cổng trường mở ra (Lý Lan): Giáo dục
• Mẹ tôi (Ét-môn-đô đơ A-mi-xi): Vai trò của người phụ nữ
• Cuộc chia tay của những con búp bê (Khánh Hoài): Mái ấm gia đình
• Ca Huế trên sông Hương (Hà Ánh Minh): Văn hóa

3. Lớp 8

• Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000 (Sở Khoa học - Công nghệ Hà Nội): Môi trường
• Ôn dịch, thuốc lá (Nguyễn Khắc Viện): Tệ nạn ma túy, thuốc lá
• Bài toán dân số (Thái An): Dân số và tương lai loài người

4. Lớp 9

• Đấu tranh cho một thế giới hòa bình (G.G. Mác-két): Bảo vệ hòa bình, chống chiến tranh
• Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em (Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em): Quyền trẻ em
• Phong cách Hồ Chí Minh (Lê Anh Trà): Hội nhập thế giới với giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

III. Hình thức văn bản nhật dụng

- Trình bày dưới dạng hình thức văn bản đa dạng (tác phẩm văn chương có ít nhiều hư cấu: thư, bút kí, hồi kí, thông báo, công bố, xã luận…)

- Một số văn bản có sự kết hợp nhuần nhuyễn các phương thức biểu đạt (tự sự với miêu tả, thuyết minh với miêu tả, nghị luận với biểu cảm….)

⇒ Văn bản nhật dụng có giá trị như một tác phẩm văn học,

IV. Phương pháp học văn bản nhật dụng

- Bên cạnh việc đọc sách chú thích về nghĩa của từ, cần lưu ý đặc biệt đến các loại chú thích về sự kiện

- Tạo thói quen liên hệ với vấn đề được đặt ra trong cuộc sống

- Mỗi học sinh cần có kiến giải riêng, quan điểm riêng, và mỗi trường hợp cụ thể, còn có những đề xuất những kiến nghị và giải pháp

- Hình thức văn bản nhật dụng đa dạng, căn cứ vào đặc điểm hình thức của văn bản và phương pháp biểu đạt.