Kiểm tra phần Tiếng Việt

Soạn bài

Câu 1. Tìm khởi ngữ trong câu sau và viết lại thành câu không có khởi ngữ:

Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”

(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)

Gợi ý:

• Khởi ngữ: Còn mắt tôi
• Viết lại: Các anh lái xe bảo nhìn mắt tôi vẫn bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”.

Câu 2. Chỉ ra thành phần biệt lập trong những câu sau và giải thích thành phần ý nghĩa mà nó đem lại cho câu chứa nó.

a. Thật đấy, chuyến này không được Độc lập thì chết cả đi chứ sống làm gì cho nó nhục.

(Kim Lân, Làng)

b. Cũng may mà bằng mấy nét vẽ, họa sĩ ghi xong lần đầu gương mặt của người thanh niên.

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

Gợi ý:

a. 

- Thành phần tình thái: thật đấy

- Ý nghĩa: Thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến.

b.

- Thành phần tình thái: cũng may

- Ý nghĩa: Thể hiện cách nhìn tích cực của người nói đối với sự việc được nói đến.

Câu 3. Cho biết những từ ngữ in đậm trong các đoạn trích dưới đây có tác dụng liên kết câu chứa chúng với câu nào. Đó là phép liên kết nào?

a. 

- Ba không giống cái hình ba chụp với má.

- Sao không giống, đi lâu, ba con già hơn trước thôi.

- Cũng không phải già, mặt ba con không có cái thẹo trên mặt như vậy.

À ra vậy, bây giờ bà mới biết.

(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)

b. Không một hôm nào bà Hai ở quán về mụ không sấn đến vạch thúng ra xem:

- Ái chà! Nhà này có mớ cá ngon gớm, chiều tớ phải xin một bát mấy được.

Thế là đến chiều mụ sai con bưng bát đến xin.

(Kim Lân, Làng)

Gợi ý:

a. Các từ in đậm liên kết câu chứa chúng với câu trước. Phép lặp.

b. Các từ in đậm liên kết câu chứa chúng với câu trước. Phép nối.

Câu 4. Chỉ ra phép lặp từ ngữ và phép thế để liên kết câu trong đoạn trích sau đây:

- Họa sĩ nào cũng đến Sa Pa! Ở đấy tha hồ vẽ. Tôi đi đường này ba mươi hai năm. Trước Cách mạng tháng Tám, tôi chở lên chở về mãi nhiều họa sĩ như bác. Họa sĩ Tô Ngọc Vân này, họa sĩ Hoàng Kiệt này…

(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

Gợi ý:

• Phép lặp: từ “hoạ sĩ”.
• Phép thế: từ “đấy” thay cho từ Sa Pa

Câu 5. Chỉ ra sự liên kết về nội dung, về hình thức giữa các câu trong một đoạn văn ở một bài tập làm văn của em.

Gợi ý:

Bà ngoại của tôi năm nay đã bảy mươi tuổi, tuy vậy nhưng bà vẫn còn minh mẫn lắm. Mỗi lần được về quê thăm bà, tôi lại cảm thấy vô cùng thích thú. Bởi tôi đã học được rất nhiều bài học bổ ích từ bà ngoại. Nhà bà ngoại có một vườn cây rất rộng lớn. Mỗi buổi sáng, tôi dậy thật sớm cùng bà ra thăm vườn cây trĩu quả của bà. Bà dạy tôi cách chăm sóc từng loại cây như thế nào để chúng nhanh ra quả. Mặc dù không thể nào nhớ hết được những kiến thức ấy, nhưng qua cách bà chăm sóc cây cối rất cẩn thận, tôi biết trân trọng hơn từng trái ngọt mà mình được thưởng thức và yêu quý thiên nhiên hơn. Không chỉ vậy, bà còn dạy tôi nấu ăn. Bà nói với tôi rằng, là con gái dù thế nào cũng nên biết nấu một vài món ăn đơn giản, để có thể tự chăm sóc tốt cho bản thân mình mà không phải phụ thuộc vào người khác. Quả thật, những bài học của bà tuy đơn giản nhưng rất ý nghĩa với tôi.

- Liên kết nội dung: Các câu văn đều viết về người bà (giới thiệu về bà, kể lại những kỉ niệm, tình cảm dành cho bà).

- Liên kết hình thức: Phép lặp (bà, bà ngoại); phép nối (bởi, mặc dù, không chỉ vậy, quả thật).

Câu 6.  Đọc truyện cười trong SGK và trả lời câu hỏi.

a. Câu nào trong những lời đối đáp trên đây chứa hàm ý?

b. Nội dung hàm ý ấy là gì?

c. Người nghe có giải đoán được hàm ý trong câu nói đó không? Chi tiết nào xác nhận điều này?

Gợi ý:

a. Câu có chứa hàm ý: Nếu ngài mặc hầu quan trên thì vạt đằng trước phải may ngắn đi dăm tấc, còn nếu ngài mặc để tiếp dân đen, thì vạt đằng sau phải may ngắn lại.

b. Nội dung hàm ý: Ngài phải cúi đầu thấp trước quan trên, ngài vênh mặt lên với dân đen.

c. Người nghe (ông quan lớn) hiểu được hàm ý đó, điều này có thể nhận ra ở câu “lệnh” cuối cùng của quan.