Gặp Ka-ríp và Xi-la

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Hô-me-rơ (Khoảng thế kỉ VIII-VII TCN)

- Là nhà thơ Hy Lạp.

2. Tác phẩm

- Thể loại: Sử thi

- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Đoạn trích được trích từ sử thi Ô-đi-xê (Phan Thị Mến dịch) một tác phẩm sử thi lớn của Hy Lạp. Đoạn trích thuộc khúc thứ XII của sử thi.

- Bố cục: 3 phần

• Phần 1. Từ đầu đến "cở trói cho tôi": Ô-đi-xê dặn dò những người bạn đồng hành về nguy hiểm phía trước.
• Phần 2. Tiếp theo đến "không thấy nó đâu": Ô-đi-xê trấn an những người bạn đồng hành khi chuẩn bị gặp Ka-ríp và Xi-la.
• Phần 3. Còn lại: Ô-đi-xê và những người bạn đồng hành trong cuộc chiến với Ka-ríp và Xi-la.

II. Soạn bài Gặp Ka-ríp và Xi-la

Trước khi đọc 

Theo bạn, người giữ vai trò đứng đầu, lãnh đạo một tập thể cần phải có những điểm ưu trội nào về phẩm chất và năng lực?

Người giữ vai trò đứng đầu, lãnh đạo một tập thể cần phải có những điểm ưu trội nào về phẩm chất và năng lực: Năng lực chuyên môn cao, khả năng lãnh đạo, công tư phân minh, biết thấu hiểu và cảm thông…

Đọc văn bản

Câu 1: “Tôi” ở đây là ai? Chi tiết nào giúp bạn nhận ra điều đó?

• “Tôi” là Ô-đi-xê.
• Chi tiết: Phần tóm lược ở đầu văn bản.

Câu 2: Chi tiết “bụi nước bắn lên” và “tiếng sóng đập ầm ầm” cho thấy điều gì sắp xảy ra?

Chi tiết “bụi nước bắn lên” và “tiếng sóng đập ầm ầm” cho thấy sắp có nguy hiểm, một thiên tai sẽ xảy ra.

Câu 3: Cách nói “lựa lời dịu ngọt” của Ô-đi-xê trong tình huống này, theo bạn có thực sự cần thiết không và nó có tác dụng gì?

Cách nói “lựa lời dịu ngọt” là cần thiết. Vì trong hoàn cảnh nguy hiểm, lời nói như vậy sẽ giúp khích lệ, động viên tinh thần những người bạn đồng hành và giúp họ thêm mạnh mẽ, vững tin hơn.

Sau khi đọc

Câu 1: Tóm tắt các sự kiện chính được kể trong văn bản trên và cho biết: theo lời tiên đoán của Xi-ếc-xê, Ô-đi-xê đã căn dặn thủy thủ phải làm những gì để tránh sự quyến rũ nguy hiểm của các nàng Xi-ren?

- Tóm tắt các sự kiện chính được kể trong văn bản:

• Chôn cất En-pê-no xong, Ô-đi-xê cùng những người bạn tiếp tục vượt biển trở về nhà, chàng đã được nghe Xi-ếc-xê báo trước về những nguy hiểm.
• Ô-đi-xê nói với mọi người về lời Xi-ếc-xê căn dặn để bàn bạc kế hoạch. Đến gần đảo Xi-ren, họ đã thực hiện theo đúng dự định đã bàn trước đó.
• Vừa đi khỏi đảo, bụi nước bắn lên như một màn sương từ những ngọn sóng lớn và tiếng sóng đập ầm ầm. Những người bạn đồng hành sợ hãi nên đã đánh tuột mái chèo. Họ phải đối mặt với một bên là Xi-la, một bên là Ka-ríp.
• Mọi người chỉ chú ý đến Ka-ríp, còn Xi-la đã bắt mất sáu tay chèo thuyền khỏe nhất và họ đã chết.

- Ô-đi-xê đã căn dặn: Coi chừng các nàng Xi-ren quyến rũ, coi chừng giọng hát và cánh đồng cỏ đầy hoa của họ và chỉ để một mình Ô-đi-xê nghe. Nhưng cần phải lấy dây trói chặt Ô-đi-xê vào cột buồm để buộc chàng phải đứng yên một nơi. Nếu Ô-đi-xê có van xin hay ra lệnh cho các thủy thủ cởi trói ra thì hãy trói chặt thêm nữa.

Câu 2: Dù đã có những dự liệu khôn ngoan, đề phòng khả năng xấu nhất, Ô-đi-xê và bạn đồng hành vẫn phải đối mặt với nhiều thử thách bất ngờ. Các chi tiết nào cho thấy điều đó.

- Vừa đi khỏi đảo, bụi nước bắn lên như một màn sương từ những ngọn sóng lớn và nghe thấy tiếng sóng đập ầm ầm. Những người bạn đồng hành sợ hãi nên đã đánh tuột mái chèo. Họ phải đối mặt với một bên là Xi-la, một bên là Ka-ríp.

- Mọi người chỉ chú ý đến Ka-ríp, còn Xi-la đã bắt mất sáu tay chèo thuyền khỏe nhất và họ đã chết.

Câu 3: Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong văn bản trên có ưu thế gì so với ngôi thứ ba?

Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất sẽ giúp câu chuyện được kể trở nên chi tiết, chân thực hơn vì người kể trực tiếp trải nghiệm và chứng kiến sự việc.

Câu 4: Hình tượng những quái vật biển như Ka-ríp, Xi-la được xây dựng từ hiện tượng tự nhiên nào? Các hiện tượng ấy giúp bạn hình dung như thế nào về không gian, thời gian sử thi?

- Hình tượng những quái vật biển như Ka-ríp, Xi-la được xây dựng từ hiện tượng tự nhiên: sóng thần trên biển.

- Không gian rộng lớn gắn liền với cuộc phiêu lưu của các anh hùng, thời gian của quá khứ gắn với cộng đồng.

Câu 5: Phân tích một số chi tiết thể hiện bản lĩnh của Ô-đi-xê trong vai trò một người lãnh đạo trước những khó khăn, thử thách mà chàng và các bạn đồng hành phải đối mặt.

- Khi được Xi-ếc-xê căn dặn về nguy hiểm phía trước, Ô-đi-xê đã nói với những người bạn đồng hành để bàn bạc kế hoạch.

- Chàng căn dặn họ tỉ mỉ: Coi chừng các nàng Xi-ren quyến rũ, coi chừng giọng hát và cánh đồng cỏ đầy hoa của họ và chỉ để một mình Ô-đi-xê nghe. Nhưng cần phải lấy dây trói chặt Ô-đi-xê vào cột buồm để buộc chàng phải đứng yên một nơi. Nếu Ô-đi-xê có van xin hay ra lệnh cho các thủy thủ cởi trói ra thì hãy trói chặt thêm nữa.

- Khi những người bạn đồng hành sợ hãi thì đã trấn an tinh thần họ: “Các bạn ơi! Chúng ta chẳng phải là những người chưa qua thử thách…”

Câu 6: Nêu cảm hứng chủ đạo của đoạn trích.

Cảm hứng chủ đạo của đoạn trích: Khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người.