Prô-mê-tê và loài người

I. Tìm hiểu chung

1. Thể loại: Thần thoại Hy Lạp

2. Tóm tắt:

Vị thần Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê là hai anh em được giao nhiệm vụ tạo ra thêm nhiều cái gì đó để thế gian thêm vui. Ê-pi-mê-tê tranh ngay nhiệm vụ đó và tạo ra muôn loài cho thế gian. Mỗi loài đều có những điểm mạnh riêng. Khi Prô-mê-tê đến kiểm tra thì phát hiện có một loài vật chẳng có điểm mạnh gì. Và đó chính là con người. Thần Prô-mê-tê lo lắng làm sao để con người sống sót được giữa thế gian. Vì vậy đã nhào nặn con người có ngoại hình tinh tế như những vị thần và ban cho con người ngọn lửa – thứ giúp con người vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống.

3. Phương thức biểu đạt : tự sự

4. Bố cục:

- Phần 1 (Từ đầu … giống mình): Lý do các vị thần tạo ra muôn loài

- Phần 2 ( tiếp theo … Làm thế nào bây giờ?): Đặc điểm của các loài vật trên thế gian

- Phần 3 ( Còn lại): Phần thường Prô-mê-tê ban cho con người

II. Soạn bài Prô-mê-tê và loài người

Trước khi đọc

Bạn đã từng đọc hay nghe kể về thần thoại Hy Lạp và câu chuyện Prô-mê-tê và loài người chưa? Hãy chia sẻ với các bạn cùng lớp những điều bạn đã biết. Nếu chưa biết, bạn thử đoán truyện Prô-mê-tê và loài người sẽ nói về vấn đề gì?

- Học sinh tự nêu ý kiến: Đã đọc/Chưa đọc hay nghe về thần thoại Hy Lạp và câu chuyện Prô-mê-tê và loài người.

- Dự đoán: Truyện Prô-mê-tê và loài người kể về việc thần Prô-mê-tê đã tạo ra một loại “vũ khí” cho con người.

Đọc văn bản

Câu 1: Theo bạn, thần Prô-mê-tê sẽ ban cho con người “vũ khí” gì?

Dự đoán: Thần Prô-mê-tê sẽ ban cho con người “vũ khí”: quần áo, thức ăn…

Câu 2: Qua những việc thần Prô-mê-tê đã làm, bạn hình dung thế nào về nhân vật này?

Prô-mê-tê là một vị thần giàu tình yêu thương và sự quan tâm đến cuộc sống của con người.

Câu 3: Đây là lời của ai? Lời này có ý nghĩa gì?

- Lời của con người nói về công lao của thần Prô-mê-tê khi đã ban cho họ ngọn lửa.

- Lời nói này như một lời cảm ơn, sự kính trọng, ca ngợi công ơn của thần Prô-mê-tê và “vũ khí” đặc biệt giúp cuộc sống con người văn minh hơn.

Sau khi đọc

Câu 1: Bạn từng hình dung thế nào về một vị thần? Nhân vật Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê trong Prô-mê-tê và loài người có làm cho hình dung đó của bạn thay đổi không? Vì sao?

- Hình dung về một vị thần: có ngoại hình kì dị, sức mạnh phi thường.

- Nhân vật Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê trong Prô-mê-tê và loài người không làm cho hình dung lúc ban đầu thay đổi. Vì họ cũng có những đặc điểm đó:

• Thần Ê-pi-mê-tê: lấy nước và đất nhào nặn ra các loài vật, tạo ra “vũ khí” để giúp cho các con vật có những sức mạnh riêng của mình (con chạy nhanh như gió, con có đôi mắt sáng xanh nhìn thấu đêm đen…)
• Thần Prô-mê-tê làm cho con người đẹp đẽ thanh tao hơn, tạo ra ngọn lửa cho con người.

Câu 2: Tóm tắt quá trình tạo nên con người và thế giới muôn loài của hai vị thần đó. Từ đó, nhận xét về cách xây dựng cốt truyện và nhân vật trong Prô-mê-tê và loài người.

* Nguyên nhân: Mặt đất mênh mông dẫu đã có nhiều vị thần cai quản song vẫn còn hết sức vắng vẻ. Không muốn tình cảnh đó kéo dài, Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê xin phép U-ra-nôx và Gai-a tạo cho thế gian thêm nhiều cái gì đó để cuộc sống đông vui hơn.

* Quá trình tạo nên con người và thế giới muôn loài của hai vị thần:

- Thần Ê-pi-mê-tê: Lấy đất và nước nhào nặn ra các loài vật và ban cho mỗi con vật một đặc ân của thần, một “vũ khí” để phòng thân, hộ mệnh, bảo vệ được cuộc sống của giống loài mình.

- Thần Prô-mê-tê:

• Nhận ra vẫn còn sót một con cần được ban bố đặc ân, đó là con người.
• Dựa theo thân hình trang nhã của các vị thần tái tạo lại thân hình cho con người trông thanh tao hơn.
• Làm cho con người đứng thẳng lên, đi bằng hai chân để đôi tay được thảnh thơi làm những việc khác.
• Băng ngay lên bầu trời xa tít tắp đến tận cỗ xe của thần Mặt Trời Hê-li-ôx để lấy lửa rồi châm vào ngọn đuốc của mình và trao cho loài người.

- Nhận xét về cách xây dựng cốt truyện và nhân vật trong Prô-mê-tê và loài người: Ngắn gọn và cụ thể, tập trung vào việc nêu lên quá trình tạo nên con người và thế giới muôn loài của hai vị thần.

Câu 3: Nêu nội dung bao quát của truyện Prô-mê-tê và loài người. Thông điệp mà người xưa muốn gửi gắm qua câu chuyện này là gì?

- Nội dung bao quát: Truyện đã kể lại quá trình tạo nên con người và thế giới muôn loài.

- Thông điệp: Mỗi loài vật đều có những “vũ khí” riêng cần được giữ gìn và bảo vệ.

Câu 4: Truyện Prô-mê-tê và loài người giúp bạn hiểu thêm gì về nhận thức và cách lí giải nguồn gốc con người và thế giới muôn loài của người Hy Lạp xưa?

Truyện Prô-mê-tê và loài người cho thấy nhận thức và cách lí giải nguồn gốc con người và thế giới muôn loài của người Hy Lạp xưa chủ yếu dựa vào trí tưởng tượng với các thế lực siêu nhiên.

Câu 5: Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận ra Prô-mê-tê và loài người là một truyện thần thoại?

- Nhân vật chính: Thần Prô-mê-tê, thần Ê-pi-mê-tê

- Thời gian: thuở ấy ; Không gian: thế gian - không xác định.

- Cốt truyện: Xoay quanh việc tạo ra loài người và muôn vật.

Câu 6: Chỉ ra sự tương đồng và khác biệt giữa hai truyện Thần Trụ trời và Prô-mê-tê và loài người.

- Tương đồng:

• Thuộc thể loại thần thoại
• Sử dụng nhiều yếu tố tưởng tượng, hư cấu
• Nói về sự tạo lập thế giới.

- Khác biệt:

• Thần Trụ Trời: Thần thoại của Việt Nam, Nói về việc tạo lập trời và đất
• Prô-mê-tê và loài người: Thần thoại Hy Lạp, Nói về việc tạo ra loài người và muôn loài; hình dung về các vị thần gần gũi hơn, có nhiều nét tương tự con người hơn.