Đề thi giữa học kì 1 Hóa 10 Cánh diều - Đề 1

Câu 1: Thông hiểu

Cấu hình electron của nguyên tử fluorine

Viết cấu hình electron của nguyên tử fluorine (Z = 9).

A. 1s²2s²2p⁶3s².
B. 1s²2s²2p⁵.
C. 1s²2s²2p⁶3s¹.
D. 1s²2s²2p³.

Hướng dẫn:

Nguyên tử fluorine (F) có: số hiệu nguyên tử Z = 9 = Số proton = Số electron.

Thứ tự các lớp và phân lớp electron: 1s²2s²2p⁵.

$\Rightarrow$ Cấu hình electron của nguyên tử F là 1s²2s²2p⁵ hoặc [He]2s²2p⁵ hoặc (2, 7).

Câu 2: Nhận biết

Định nghĩa đúng về đồng vị

Định nghĩa về đồng vị nào sau đây đúng?

A. Đồng vị là tập hợp các nguyên tử có cùng số proton, khác nhau số electron.
B. Đồng vị là tập hợp các nguyên tử có cùng số proton, khác nhau số neutron.
C. Đồng vị là tập hợp các nguyên tố có cùng số neutron, khác nhau số proton.
D. Đồng vị là tập hợp các nguyên tử có cùng số neutron, khác nhau số proton.

Hướng dẫn:

Đồng vị là tập hợp các nguyên tử có cùng số proton, khác nhau số neutron.

Câu 3: Nhận biết

Độ âm điện đặc trưng cho khả năng

A. nhường proton của nguyên tử này cho nguyên tử khác.
B. nhường electron của nguyên tử này cho nguyên tử khác.
C. tham gia phản ứng mạnh hay yếu.
D. hút electron của liên kết của một nguyên tử trong phân tử.

Hướng dẫn:

Độ âm điện là đại lượng đặc trưng cho khả năng hút electron của liên kết của một nguyên tử trong phân tử.

Câu 4: Thông hiểu

Khối lượng của một nguyên tử sulfur

Khối lượng tuyệt đối của một nguyên tử sulfur (gồm 16 proton, 16 notron, 16 electron) là

A. 5,3573.10^-26 kg.
B. 7,3573.10^-26 kg.
C. 3,3573.10^-26 kg.
D. 5,7735.10^-26 kg.

Hướng dẫn:

m_{nguyên tử} = Z.m_p+ N.m_n + Z.m_e

= 16.1,6726.10^-27 + 16.1,6748.10^-27 + 16.9,1094.10^-31

= 5,3573.10^-26 kg

Câu 5: Thông hiểu

Nguyên tử của nguyên tố có electron độc thân

Ở trạng thái cơ bản, nguyên tử của những nguyên tố nào dưới đây có electron độc thân?

A. Boron.
B. Neon.
C. Helium.
D. Magnesium.

Hướng dẫn:

Nguyên tử boron: 1s²2s²2p¹

Orbital lớp ngoài cùng

$\Rightarrow$ Boron có 1 electron độc thân.

Câu 6: Thông hiểu

Sự biến đổi tính acid của dãy H2SiO3, H2SO4, HClO4

Tính acid của dãy hydroxide: H₂SiO₃, H₂SO₄, HClO₄ biến đổi theo chiều nào sau đây?

A. Tăng.
B. Không thay đổi.
C. Vừa giảm vừa tăng.
D. Giảm.

Gợi ý:

Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính base của oxide và hydroxide tương ứng giảm dần, đồng thời tính acid của chúng tăng dần.

Câu 7: Nhận biết

Nguyên tố bao gồm tất cả nguyên tử có số đơn vị điện tích hạt nhân là 8

Tất cả các nguyên tử có số đơn vị điện tích hạt nhân là 8 đều thuộc nguyên tố nào sau đây?

A. Helium.
B. Hydrogen.
C. Oxygen.
D. Carbon.

Hướng dẫn:

Tất cả nguyên tử có số đơn vị điện tích hạt nhân là 8 thuộc nguyên tố oxygen dù chúng có thể có số neutron khác nhau.

Câu 8: Nhận biết

Yếu tố phân biệt các đồng vị của cùng 1 nguyên tố

Các đồng vị của cùng một nguyên tố được phân biệt bởi yếu tố nào sau đây?

A. Số electron hoá trị.
B. Số lớp electron.
C. Số neutron.
D. Số proton.

Hướng dẫn:

Các đồng vị của cùng một nguyên tố hóa học được phân biệt bởi số neutron.

Câu 9: Thông hiểu

Xác định nguyên tử X

Nguyên tử X không có neutron trong hạt nhân nguyên tử. Nguyên tử X là

A. ${}_1^2\mathrm H.$
B. ${}_1^1\mathrm H.$
C. ${}_2^4\mathrm H.$
D. ${}_1^3\mathrm H.$

Hướng dẫn:

Nguyên tử X không có nơtron trong hạt nhân nguyên tử. Nguyên tử X là ${}_1^1\mathrm H.$

Câu 10: Thông hiểu

So sánh tính phi kim của Si, Al, P

So sánh tính phi kim của ₁₄Si, ₁₃Al, ₁₅P.

A. Al < Si < P.
B. Si > Al > P.
C. Al > Si > P.
D. Si > P > Al.

Hướng dẫn:

Trong một chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính phi kim tăng dần

$\Rightarrow$ Tính phi kim: Al < Si < P.

Câu 11: Nhận biết

Tìm khẳng định đúng

Khẳng định nào sau đây là đúng? Orbital p_y có hình dạng số tám nổi

A. không được định hướng theo trục nào.
B. được định hướng theo trục x.
C. được định hướng theo trục z.
D. được định hướng theo trục y.

Hướng dẫn:

Orbital p_y có hình dạng số tám nổi được định hướng theo trục y.

Câu 12: Vận dụng

Tìm khẳng định đúng

Nguyên tố Y là một khoáng chất thiết yếu đối với sự phát triển của xương và răng, trong cơ thể Y tham gia vào quá trình co cơ, đông máu, điều hòa chức năng thận, thần kinh, tái tạo mô, tế bào và đảm bảo quá trình hoạt động của tim. Trong nguyên tử của nguyên tố A có tổng số các hạt là 46. Biết số hạt mang điện dương ít hơn số hạt không mang điện là 1. Khẳng định nào sau đây đúng?

A. Nguyên tử Y có 31 hạt mang điện, có 5 electron lớp ngoài cùng
B. Y là nguyên tố phi kim, có số hiệu nguyên tử là 15, có 2 electron độc thân.
C. Nguyên tử Y có điện tích hạt nhân của Y là +2,4.10^-18 C, có 5 electron lớp ngoài cùng
D. Y là nguyên tố phi kim, có số hiệu nguyên tử là 17, có 5 electron ở phân lớp p.

Hướng dẫn:

Theo bài ra ta có hệ phương trình:

$\left\{\begin{array}{l}\mathrm p+\mathrm n+\mathrm e\;=46\\\mathrm n-\mathrm p=1\end{array}\Leftrightarrow\left\{\begin{array}{l}2\mathrm p+\mathrm n=46\\-\mathrm p+\mathrm n=1\end{array}\Leftrightarrow\left\{\begin{array}{l}\mathrm p=15\\\mathrm n=16\end{array}ight.ight.ight.$

Suy ra nguyên tử Y là phosphorus (P).

Ta có: Cấu hình của P là 1s²2s²2p⁶3s²3p³

Nguyên tử Y có điện tích hạt nhân của Y là: 15.(1,602.10^-19) = +2,403.10^-18 C

- Y là phi kim, có số hiệu nguyên tử là 15, có 9 electron ở phân lớp p.

- Nguyên tử Y có 30 hạt mang điện, có 5 electron lớp ngoài cùng.

- Nguyên tử Y có 3 electron độc thân.

Câu 13: Nhận biết

Tìm kí hiệu phân lớp sai

Kí hiệu nào trong số các kí hiệu của các phân lớp sau là sai?

A. 2p, 3d.
B. 1p, 2d.
C. 1s, 2p.
D. 2s, 4f.

Hướng dẫn:

Không có phân lớp 1p và 2d.

Câu 14: Nhận biết

Hạt mang điện trong nguyên tử

Hạt mang điện trong nguyên tử là

A. electron.
B. proton và neutron.
C. electron và proton.
D. proton.

Hướng dẫn:

Hạt mang điện trong nguyên tử là proton mang điện tích dương và electron mang điện tích âm.

Câu 15: Vận dụng

Các chất sắp xếp theo chiều giảm dần tính acid của các hydroxide

Ba nguyên tố với số hiệu nguyên tử Z = 11, Z = 12, Z = 13 có hydroxide tương ứng là X, Y, T. Chiều giảm dần tính acid của các hydroxide này là

A. X, Y, T.
B. Y, X, T.
C. X, T, Y.
D. T, Y, X.

Hướng dẫn:

Z = 11: 1s²2s²2p⁶3s¹ $\Rightarrow$ Ô số 11, chu kì 3, nhóm IA

Z = 12: 1s²2s²2p⁶3s² $\Rightarrow$ Ô số 12, chu kì 3, nhóm IIA

Z = 13: 1s²2s²2p⁶3s²3p¹ $\Rightarrow$ Ô số 13, chu kì 3, nhóm IIIA

Nhận thấy cả 3 nguyên tố trên đều cùng thuộc chu kì 3

$\Rightarrow$ Vị trí các hydroxide X, Y, T tương ứng trong BTH là

Trong một chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, tính acid của các hydroxide tăng dần

$\Rightarrow$ Thứ tự giảm dần tính acid của các hydroxide là T, Y, X

Câu 16: Thông hiểu

Tìm câu sai

Tìm câu sai trong những câu sau đây?

A. Trong một chu kì, các nguyên tố được xếp theo chiều số hiệu nguyên tử tăng dần.
B. Trong một chu kì, các nguyên tố được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần.
C. Nguyên tử của các nguyên tố trong cùng một chu kì có số lớp electron bằng nhau.
D. Tất cả các chu kì bắt đầu bằng một kim loại kiềm, kết thúc là một khí hiếm.

Hướng dẫn:

Các chu kì 2, 3, 4, 5, 6, 7 bắt đầu là một kim loại kiềm, kết thúc là một khí hiếm. Tuy nhiên chu kì 1, bắt đầu là H không phải là kim loại kiềm.

Câu 17: Thông hiểu

Tìm khẳng định đúng

Theo dự đoán của các nhà khoa học, việc khai thác được hàng triệu tấn ${}_2^3\mathrm{He}$ trong đất của mặt trăng sẽ góp phần quan trọng trong việc phát triển các lò phản ứng tổng hợp hạt nhân không tạo ra chất thải nguy hại. Thực tế, trên Trái Đất, helium tồn tại chủ yếu dạng ${}_2^4\mathrm{He}$ . Khẳng định nào sau đây là đúng?

A. ${}_2^3\mathrm{He}$ và ${}_2^4\mathrm{He}$ là đồng vị của nhau.
B. Số electron lớp ngoài cùng của ${}_2^4\mathrm{He}$ là 2 nên helium là kim loại.
C. Hạt nhân ${}_2^3\mathrm{He}$ chứa 3 neutron.
D. Hạt nhân của ${}_2^3\mathrm{He}$ chứa 4 proton.

Hướng dẫn:

- Hạt nhân của ${}_2^3\mathrm{He}$ chứa 2 proton.

- ${}_2^3\mathrm{He}$ và ${}_2^4\mathrm{He}$ là đồng vị của nhau.

- Hạt nhân ${}_2^3\mathrm{He}$ chứa 2 neutron.

- Helium là khí hiếm: Helium thuộc chu kì 1, ở trạng thái cơ bản, nguyên tử helium chỉ có một lớp electron, đó là lớp K (n = 1), lớp K cũng chính là lớp electron ngoài cùng. Vì lớp K chỉ có tối đa 2(2.1²) electron nên với 2 electron lớp này đã bão hoà. Nguyên tử có lớp ngoài bão hoà là nguyên tử rất bền, khó tham gia các phản ứng hoá học. Vì vậy helium được xếp vào nhóm VIIIA cùng với các khí hiếm khác cũng có lớp electron ngoài cùng vững bền.

Câu 18: Thông hiểu

Vị trí của X trong bảng tuần hoàn

Nguyên tử X có 14 electron ở lớp M. Vị trí của X trong bảng tuần hoàn là

A. chu kỳ 4, nhóm VIIIB.
B. chu kỳ 4, nhóm VIA.
C. chu kỳ 4, nhóm VIB.
D. chu kỳ 4, nhóm VIIIA.

Hướng dẫn:

Nguyên tử X có 14 electron ở lớp M $\Rightarrow$ Cấu hình electron của X là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁶4s²

$\Rightarrow$ Z_X = 26, X thuộc chu kỳ 4, nhóm VIIB.

Câu 19: Nhận biết

Dự đoán tính chất của nguyên tố Q

Nguyên tử của nguyên tố Q có cấu hình electron là 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹⁰4s¹. Dựa vào đặc điểm cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử, dự đoán tính chất của nguyên tố Q:

A. Không xác định được.
B. Phi kim.
C. Kim loại.
D. Khí hiếm.

Hướng dẫn:

Các nguyên tử có 1, 2 hoặc 3 electron ở lớp ngoài cùng thường là các nguyên tử nguyên tố kim loại.

$\Rightarrow$ Q có tính kim loại.

Câu 20: Vận dụng

Dãy được xếp đúng thứ tự bán kính hạt

Cho điện tích hạt nhân O (Z = 8), Na (Z = 11), Mg (Z = 12), Al (Z = 13) và các hạt vi mô: O²⁻, Al³⁺, Al, Na, Mg²⁺, Mg. Dãy nào sau đây được xếp đúng thứ tự bán kính hạt?

A. Na < Mg < Mg²⁺ < Al³⁺ < Al < O²⁻.
B. Al³⁺ < Mg²⁺ < Al < Mg < Na < O²⁻.
C. Na < Mg < Al < Al³⁺ < Mg²⁺ < O²⁻ .
D. Al³⁺ < Mg²⁺ < O²⁻ < Al < Mg < Na.

Hướng dẫn:

Ta thấy :

- Al³⁺, Mg²⁺, O²⁻đều có chung cấu hình là: 1s²2s²2p⁶

Các ion có cùng electron: so sánh điện tích trong nhân, điện tích hạt nhân càng lớn ⇒ lực hút electron càng lớn ⇒ bán kính càng nhỏ.

⇒ Theo chiều tăng dần bán kính: Al³⁺ < Mg²⁺ < O²⁻

- Na, Mg và Al thuộc cùng chu kỳ 3, Z_Na < Z_Mg < Z_Al nên bán kính: Al < Mg < Na.

- Xét số lớp electron: Số lớp electron càng lớn, bán kính hạt càng lớn.

$\Rightarrow$ Thứ tự sắp xếp đúng: Al³⁺ < Mg²⁺ < O²⁻ < Al < Mg < Na.

Câu 21: Vận dụng

Xác định tên nguyên tố X, Y

Trong sản xuất thịt chế biến sẵn, người ta thường bổ sung một hợp chất có chứa hợp chất X₂Y để ức chế sự sinh sôi phát triển của vi khuẩn trong thịt, tránh các trường hợp ngộ độc thực phẩm do thịt bị ôi thiu. Phân tử X₂Y có tổng số proton là 23. Biết X, Y ở hai nhóm A liên tiếp trong cùng một chu kì. Tên nguyên tố X, Y lần lượt là:

A. Oxygen; nitrogen.
B. Phosphorus; oxygen.
C. Silicon; phosphorus.
D. Nitrogen; carbon.

Hướng dẫn:

Gọi số proton của X và Y là Z_X và Z_Y.

Trường hợp 1: X đứng trước Y, ta có hệ phương trình:

$\left\{\begin{array}{l}{\mathrm Z}_{\mathrm Y}\;=\;{\mathrm Z}_{\mathrm X}\;+\;1\\2{\mathrm Z}_{\mathrm X}\;+\;{\mathrm Z}_{\mathrm Y}\;=\;23\end{array}ight.\Leftrightarrow\;{\mathrm Z}_{\mathrm X}=7,3$

$\Rightarrow$ Trường hợp 1 không thỏa mãn.

Trường hợp 2: Y đứng trước X, ta có hệ phương trình:

$\left\{\begin{array}{l}{\mathrm Z}_{\mathrm X}\;=\;{\mathrm Z}_{\mathrm Y}\;+\;1\\2{\mathrm Z}_{\mathrm X}\;+\;{\mathrm Z}_{\mathrm Y}\;=\;23\end{array}ight.\Leftrightarrow\;\left\{\begin{array}{l}{\mathrm Z}_{\mathrm X}\;=8\\{\mathrm Z}_{\mathrm Y}=7\end{array}ight.$

Vậy X là oxygen (O); Y là nitrogen (N).

Câu 22: Thông hiểu

Tìm phát biểu đúng về nhóm VIIA

Phát biểu nào sau đây về các nguyên tố nhóm VIIA là đúng?

A. Nhóm halogen có 7 electron lớp ngoài cùng vì vậy trong các phản ứng hóa học chúng có khuynh hướng nhường đi 7 electron để đạt được cấu hình electron bền của khí hiếm.
B. Nhóm halogen gồm các nguyên tố kim loại chuyển tiếp.
C. Các nguyên tố trong nhóm VIIA có khuynh hướng thu thêm electron để đạt được cấu hình bền của khí hiếm kế cận chúng.
D. Nhóm halogen có cấu hình electron lớp ngoài cùng là (n - 1)s²np⁵.

Hướng dẫn:

Phát biểu đúng là: Các nguyên tố trong nhóm VIIA có khuynh hướng thu thêm electron để đạt được cấu hình bền của khí hiếm kế cận chúng.

Câu 23: Thông hiểu

Xác định đường kính của nguyên tử

Tưởng tượng ta có thể phóng đại hạt nhân thành một quả bóng bàn có đường kính 4 cm thì đường kính của nguyên tử là bao nhiêu? Biết rằng đường kính của nguyên tử lớn hơn đường kính của hạt nhân khoảng 10⁴ lần.

A. 400 m.
B. 40 m.
C. 4 m.
D. 4000 m.

Hướng dẫn:

Nếu đường kính hạt nhân là 4 cm thì đường kính nguyên tử khoảng:

4.10⁴ cm = 40000 cm = 400 m

Câu 24: Vận dụng

Xác định số electron độc thân của R

Cho nguyên tử R có tổng số hạt cơ bản là 46, số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 14. Số electron độc thân của R là

A. 2.
B. 1.
C. 3.
D. 4.

Hướng dẫn:

Theo bài có hệ phương trình:

$\left\{\begin{array}{l}2\mathrm p+\mathrm n=46\\2\mathrm p-\mathrm n=14\end{array}ight.\Rightarrow\left\{\begin{array}{l}\mathrm p\;=15\\\mathrm n\;=\;16\end{array}ight.$

$\Rightarrow$ Cấu hình electron của R là 1s²2s²2p⁶3s²3p³

$\Rightarrow$ R có 3 electron độc thân.

Câu 25: Nhận biết

Đối tượng nghiên cứu của hóa học

Đối tượng nghiên cứu của hóa học là

A. tìm hiểu các cấu trúc cơ bản tạo thành mọi sự sống.
B. chất và sự biến đổi của chất.
C. quy luật, đặc điểm phân bố của tự nhiên.
D. sự lớn lên và sinh sản của tế bào.

Hướng dẫn:

Đối tượng nghiên cứu của hóa học là chất và sự biến đổi của chất.

Câu 26: Thông hiểu

Sắp xếp các nguyên tố theo thứ tự năng lượng ion hoá thứ nhất giảm dần

Các nguyên tố C, Si, Na, Mg được xếp theo thứ tự năng lượng ion hoá thứ nhất giảm dần là:

A. C, Mg, Si, Na.
B. Si, C, Mg, Na.
C. Si, C, Na, Mg.
D. C, Si, Mg, Na.

Hướng dẫn:

Trong cùng 1 nhóm năng lượng ion hoá thứ nhất giảm dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân do đó năng lượng ion hóa: Si < C

Trong cùng 1 chu kỳ năng lượng ion hoá thứ nhất tăng dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân do đó năng lượng ion hóa: Na < Mg < Si

Do đó thứ tự năng lượng ion hoá thứ nhất giảm dần là: C, Si, Mg, Na

Câu 27: Nhận biết

Số orbital tối đa của lớp M

Lớp M có số orbital tối đa bằng

A. 18.
B. 9.
C. 3.
D. 4.

Hướng dẫn:

Lớp M (n = 3) có số orbital tối đa là n² = 3² = 9.

Câu 28: Nhận biết

Chọn phát biểu sai

Chọn phát biểu sai?

A. Nguyên tử có cấu tạo rỗng, phần mang điện tích dương là hạt nhân.
B. Nguyên tử là hạt trung hòa về điện.
C. Nguyên tử có đường kính nhỏ nhất là helium (0,62 $\overset{\mathrm o}{\mathrm A}$ ).
D. Hạt proton là thành phần cấu tạo của vỏ nguyên tử.

Hướng dẫn:

Vỏ nguyên tử gồm các electron chuyển động quanh hạt nhân.

Câu 29: Thông hiểu

Các nguyên tố thuộc cùng một nhóm A

Cho các dãy nguyên tố mà mỗi nguyên tố được biểu diễn bằng số hiệu nguyên tử tương ứng. Dãy nào sau đây bao gồm các nguyên tố thuộc cùng một nhóm A trong bảng tuần hoàn?

A. 5, 15.
B. 18, 26.
C. 2, 10.
D. 7, 17.

Hướng dẫn:

Các nguyên tố có số hiệu nguyên tử 2, 10 thuộc cùng một nhóm VIIIA trong bảng tuần hoàn.

Câu 30: Nhận biết

Xác định quá trình biến đổi hóa học

Quá trình nào là quá trình biến đổi hóa học?

A. Thủy tinh nóng chảy được thổi thành bình cầu.
B. Hòa tan acetic acid (CH₃COOH) vào nước được dung dịch acetic acid loãng dùng làm giấm ăn.
C. Hòa tan đường vào nước.
D. Cho kim loại Fe vào bình đựng dung dịch HCl thấy có khí thoát ra.

Hướng dẫn:

Quá trình biến đổi hóa học là quá trình trong đó có sự biến đổi hóa học. Biến đổi hóa học là hiện tượng chất có sự biến đổi tạo ra chất khác

$\Rightarrow$ Quá trình biến đổi hóa học là: Cho kim loại Fe vào bình đựng dung dịch HCl thấy có khí thoát ra.

Câu 31: Nhận biết

Xác định công thức oxide cao nhất của sulfur

Sulfur được sử dụng trong quá trình lưu hóa cao su, làm chất diệt nấm và có trong thuốc nổ đen. Sulfur là nguyên tố nhóm VIA. Công thức oxide cao nhất của sulfur là

A. SO₄.
B. SO₆.
C. SO₃.
D. SO₂.

Hướng dẫn:

Sulfur là nguyên tố nhóm VIA nên có hóa trị cao nhất trong hợp chất là VI.

Công thức oxide cao nhất của sulfur là SO₃.

Câu 32: Vận dụng

Xác định loại nguyên tố

Tổng số các hạt proton, neutron và electron trong nguyên tử của một nguyên tố là 40. Biết số hạt neutron lớn hơn số hạt proton là 1. Cho biết nguyên tố trên thuộc loại nguyên tố nào?

A. Nguyên tố f.
B. Nguyên tố s.
C. Nguyên tố p.
D. Nguyên tố d.

Hướng dẫn:

Gọi số hiệu nguyên tử, số neutron của nguyên tố trên lần lượt là Z, N.

Ta có hệ phương trình:

$\left\{\begin{array}{l}2\mathrm Z\;+\mathrm N\;=\;\;40\\\mathrm N-\mathrm Z=1\end{array}ight.\Rightarrow\left\{\begin{array}{l}\mathrm Z\;=\;13\\\mathrm N\;=\;14\end{array}ight.$

Cấu hình electron của nguyên tố là: 1s²2s²2p⁶3s²3p¹

Nhận thấy electron cuối cùng điền vào phân lớp p $\Rightarrow$ nguyên tố trên thuộc loại nguyên tố p.

Câu 33: Thông hiểu

Tìm kết luận sai theo mô hình nguyên tử hiện đại

Theo mô hình nguyên tử hiện đại. Kết luận nào sai?

A. Electron quay xung quanh hạt nhân theo các quỹ đạo giống như các hành tinh quay xung quanh Mặt Trời.
B. Vùng không gian quanh hạt nhân mà xác suất tìm thấy electron là khoảng 90% gọi là orbital nguyên tử.
C. Phân loại orbital dựa vào sự khác nhau về hình dạng và sự định hướng trong không gian.
D. Các electron chuyển động rất nhanh xung quanh hạt nhân không theo một quỹ đạo xác định.

Hướng dẫn:

Kết luận “Electron quay xung quanh hạt nhân theo các quỹ đạo giống như các hành tinh quay xung quanh Mặt Trời” là kết quả của mô hình hành tinh nguyên tử (mô hình cũ). Theo mô hình mới thì electron chuyển động rất nhanh xung quanh hạt nhân không theo một quỹ đạo xác định.

Câu 34: Vận dụng

Xác định điện tích hạt nhân của X

Tổng số hạt mang điện của phân tử XCl₃ là 116. Biết số hiệu nguyên tử của chlorine là 17. Điện tích hạt nhân X là

A. 13+.
B. 15+.
C. 26+.
D. 7+.

Hướng dẫn:

Ta có nguyên tử trung hòa về điện $\Rightarrow$ số p bằng số e.

Số hạt mang điện trong X là:

P_X + E_X = 2P_X

Số hạt mang điện trong chlorine là:

P_Cl + E_Cl = 2.P_Cl = 17.2 = 34

Phân tử gồm 3 nguyên tử Cl và 1 nguyên tử X.

$\Rightarrow$ Tổng số hạt mang điện trong phân tử:

XCl₃ = P_X + E_X + 3.(P_Cl + E_Cl) = 2P_X + 3.34 = 116

$\Rightarrow$ P_X = 7

$\Rightarrow$ Điện tích hạt nhân của X là 7+

Câu 35: Vận dụng

Tính số khối của mỗi đồng vị X1, X2

Nguyên tố X có 2 đồng vị là X₁, X₂ ( ${\overline{\mathrm M}}_{\mathrm X}$ = 24,8). Đồng vị X₂ nhiều hơn đồng vị X₁ là 2 neutron. Biết tỉ lệ số nguyên tử của 2 đồng vị là $\frac{{\mathrm X}_1}{{\mathrm X}_2}=\frac32$ . Số khối của mỗi đồng vị X₁, X₂ lần lượt là

A. 26; 28.
B. 24; 26.
C. 28; 30.
D. 22; 24.

Hướng dẫn:

Theo bài ra ta có:

Gọi số khối của X₁ là A thì số khối của X₂ là A + 2

Nguyên tử khối trung bình của X là:

${\overline{\mathrm M}}_{\mathrm X}=\frac{3\mathrm A+2.(\mathrm A+2)}5=24,8\Rightarrow\mathrm A\;=\;24$

Vậy số khối của X₁ và X₂ lần lượt là 24 và 26.

Câu 36: Vận dụng cao

Tính số hạt proton có trong hạt nhân nguyên tử Y

Điện tích hạt nhân của nguyên tử nguyên tố X là +8,4906.10^-18 C. Tỉ số neutron và số đơn vị điện tích hạt nhân của X bằng 1,3962. Số neutron của X bằng 3,7 lần số neutron của nguyên tử nguyên tố Y. Khi cho 4,29 gam Y tác dụng với lượng dư X thu được 18,26 gam sản phẩm có công thức XY. Số hạt proton có trong hạt nhân nguyên tử Y là?

A. 22.
B. 19.
C. 20.
D. 21.

Hướng dẫn:

Vì điện tích hạt nhân của nguyên tử nguyên tố X là +8,4906.10^-19 C nên số hạt proton có trong hạt nhân nguyên tử X là (+8,4906.10^-18) : (+1,602.10^-19) = 53

Tỉ số neutron và số đơn vị điện tích hạt nhân X bằng 1,3962 nên số neutron trong X bằng 1,3962.53 = 74.

Số khối của A bằng P_X + N_X = 53 + 74= 127. Vậy X là nguyên tố iodine (I).

Vì số neutron của X bằng 3,7 lần số neutron của nguyên tử nguyên tố Y nên:

N_Y = 74 : 3,7 = 20.

X + Y → XY

4,29 18,26

$\Rightarrow \frac{\mathrm Y}{4,29}=\frac{\mathrm X+\mathrm Y}{18,26}\Rightarrow\frac{\mathrm Y}{4,29}=\frac{127+\mathrm Y}{18,26}\Rightarrow\mathrm Y\;=\;39$

Ta có A_Y = N_Y + P_y $\Rightarrow$ P_Y = 39 – 20= 19

Số hạt proton có trong hạt nhân nguyên tử Y là 19.

Câu 37: Vận dụng

Giá trị phù hợp nhất với bán kính nguyên tử K+

Cho bảng số liệu sau đây?

Nguyên tử	Bán kính (pm)	Ion	Bán kính (pm)
Na	186	Na+	98
K	227	K+	?

Dựa trên xu hướng biến đổi tuần hoàn và dữ liệu trong bảng trên, giá trị nào sau đây là phù hợp nhất với bán kính nguyên tử ion K⁺.

A. 295 pm.
B. 195 pm.
C. 90 pm.
D. 133 pm.

Hướng dẫn:

Các cation luôn có bán kính nhỏ hơn đáng kể so với nguyên tử trung hòa tương ứng do có số lượng electron ít hơn, lực hút của hạt nhân lên các electron mạnh hơn, do vậy bán kính của K⁺ phải nhỏ hơn bán kính của K (227 pm).

Bên cạnh đó, theo xu hướng biến đổi tuần hoàn thì bán kính của K⁺ phải lớn hơn bán kính của Na⁺ (98 pm), tương tự như bán kính của K lớn hơn của Na.

Trong hai giá trị 133 và 195 pm, giá trị 133 pm phù hợp hơn vì thể hiện sự giảm đáng kể bán kính cation so với nguyên tử trung hòa, tương tự trường hợp Na và Na⁺ trong bảng số liệu.

Câu 38: Vận dụng

Xác định hai kim loại

Cho 8,8 gam một hỗn hợp hai kim loại nằm ở hai chu kì liên tiếp nhau và thuộc nhóm IIIA, tác dụng với HCl dư thì thu được 7,437 lít khí hydrogen (đkc). Dựa vào bảng tuần hoàn cho biết hai kim loại đó.

A. Ga và In.
B. B và Al.
C. Al và Ga.
D. In và Ti.

Hướng dẫn:

Đặt công thức chung của 2 kim loại nhóm IIIA là M, nguyên tử khối trung bình là $\overline{\mathrm M}$ .

Phương trình hóa học:

2M + 6HCl → 2MCl₃ + 3H₂

${\mathrm n}_{\mathrm M}=\frac23.{\mathrm n}_{{\mathrm H}_2}=0,2\;(\mathrm{mol})$

Theo đầu bài:

$\overline{\mathrm M}$ .0,2 = 8,8 $\Rightarrow$ $\overline{\mathrm M}$ = 44

Hai kim loại thuộc hai chu kì liên tiếp của nhóm IIIA, một kim loại có nguyên tử khối nhỏ hơn 44 và một kim loại có nguyên tử khối lơn hơn 44.

$\Rightarrow$ Hai kim loại là: Al (M = 27 < 44) và Ga (M = 69,72 > 44).

Câu 39: Nhận biết

Cấu tạo đúng cho nguyên tử nguyên tố R

Nguyên tố R thuộc chu kì 3, nhóm IVA. Cấu tạo nào đúng cho nguyên tử nguyên tố R?

A. Có 4 electron lớp ngoài cùng, 3 lớp electron.
B. Có 2 electron lớp ngoài cùng, 2 lớp electron.
C. Có 3 electron lớp ngoài cùng, 4 lớp electron.
D. Có 2 electron lớp ngoài cùng, 3 lớp electron.

Hướng dẫn:

Nguyên tố R thuộc chu kì 3, nhóm IVA $\Rightarrow$ R có 4 electron lớp ngoài cùng, 3 lớp electron.

Câu 40: Thông hiểu

Số thứ tự cobalt trong bảng tuần hoàn

Hợp kim cobalt được sử dụng rộng rãi trong các động cơ máy bay vì độ bền nhiệt độ cao là một yếu tố quan trọng. Nguyên tử cobalt có cấu hình thu gọn ở trạng thái cơ bản là [Ar]3d⁷4s². Số thứ tự cobalt trong bảng tuần hoàn là

A. 27.
B. 24.
C. 25.
D. 29.

Hướng dẫn:

Nguyên tử cobalt có cấu hình thu gọn ở trạng thái cơ bản là [Ar]3d⁷4s² hay 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁷4s²

$\Rightarrow$ Nguyên tử cobalt có 27 electron hay có số hiệu nguyên tử là 27.

Vậy nguyên tử cobalt có số thứ tự là 27.

Đề thi giữa học kì 1 Hóa 10 Cánh diều - Đề 1

Chúc mừng Bạn đã hoàn thành bài!

Hóa 10 CD

Chủ đề 1. Cấu tạo nguyên tử

Bài 2: Thành phần của nguyên tử

Thành phần của nguyên tử

Luyện tập Thành phần của nguyên tử

Bài 3: Nguyên tố hóa học

Nguyên tố hóa học

Luyện tập Nguyên tố hóa học

Bài 4. Mô hình nguyên tử và orbital nguyên tử

Mô hình nguyên tử và orbital nguyên tử

Luyện tập Mô hình nguyên tử và orbital nguyên tử

Bài 5: Lớp, phân lớp và cấu hình electron

Lớp, phân lớp và cấu hình electron

Luyện tập Lớp, phân lớp và cấu hình electron

Ôn tập & kiểm tra Chương 1

Đề kiểm tra 15 phút

Đề kiểm tra 45 phút

Chủ đề 2. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Bài 6. Cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Luyện tập Cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Bài 7: Xu hướng biến đổi một số tính chất của đơn chất, biến đổi thành phần và tính chất của hợp chất trong một chu kì và trong một nhóm

Xu hướng biến đổi một số tính chất của đơn chất, biến đổi thành phần và tính chất của hợp chất

Luyện tập Xu hướng biến đổi một số tính chất của đơn chất, biến đổi thành phần và tính chất của hợp chất

Bài 8: Định luật tuần hoàn và ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Định luật tuần hoàn và ý nghĩa của bảng tuần hoàn

Luyện tập Định luật tuần hoàn và ý nghĩa của bảng tuần hoàn

Ôn tập & kiểm tra Chương 2

Đề kiểm tra 15 phút

Đề kiểm tra 45 phút