Di chuyển một ngọn nến dọc theo trục chính của một thấu kính phân kì, rồi tìm ảnh của nó, ta sẽ thấy gì?
Ta luôn luôn thu được ảnh ảo, dù đặt ngọn nến ở bất kì vị trí nào. Vì ảnh tạo bởi thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo.
Vật đặt ở vị trí nào trước thấu kính phân kì cho ảnh trùng vị trí tiêu điểm?
Vật đặt rất xa thấu kính, ảnh ảo của vật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.
Ảnh của một vật sáng đặt ngoài khoảng tiêu cự của thấu kính hội tụ có tiêu cự f = 16 cm. Có thể thu được ảnh nhỏ hơn vật tạo bởi thấu kính này khi đặt vật cách thấu kính:
Ta có: Để thu được ảnh thật ngược chiều, nhỏ hơn vật ⇒ vật phải cách thấu kính một khoảng d > 2f.
Theo đầu bài ta có: f = 16 cm ⇒ 2f = 32 cm.
⇒ Để thu được ảnh nhỏ hơn vật ⇒ vật cần đặt cách thấu kính một khoảng d > 32 cm.
Người già thường đeo kính là thấu kính hội tụ để đọc sách. Nếu thấu kính có tiêu cự f = 50 cm thì cần đặt sách cách thấu kính bao nhiêu để ảnh của các dòng chữ trên sách cách thấu kính 50 cm?
Ta có: OF = 50 cm, OA' = 50 cm. Tìm OA.
Ta có:
Thay số vào ta được:
Một vật đặt vuông góc với trục chính của một thấu kính hội tụ, cho ảnh ảo cao gấp 3 lần vật. Ảnh cách vật 32 cm. Tiêu cự của thấu kính là bao nhiêu?
Ảnh cao gấp 3 lần vật, suy ra:
+ Lại có: d' – d = 32 ⇒ 3d – d = 32 ⇒ d = 16 (cm)
+ Do ảnh là ảnh ảo, sử dụng công thức thấu kính, ta có:
Dùng kính lúp có số bội giác 4× và kính lúp có số bội giác 5× để quan sát cùng một vật và với cùng điều kiện thì:
Ta có: Kính lúp có độ bội giác càng lớn thì quan sát ảnh càng lớn.
⇒ Kính lúp có độ bội giác 4× thấy ảnh nhỏ hơn kính lúp có số bội giác 5×.
Một vật AB cao 3 cm đặt trước một thấu kính hội tụ. Ta thu được một ảnh cao 4,5 cm. Ảnh đó
Trong thấu kính hội tụ nếu kích thước ảnh lớn hơn kích thước vật thì ảnh đó có thể là ảnh thật hoặc ảnh ảo.
Một vật AB đặt trước một thấu kính hội tụ. Dùng một màn ảnh M, ta hứng được một ảnh cao 5 cm và đối xứng với vật qua quang tâm O. Kích thước của vật AB là:
Ảnh đối xứng với vật qua quang tâm O thì kích thước của vật bằng kích thước của ảnh:
AB = A’B’ = 5 cm.
Có thể dùng kính lúp để quan sát vật nào dưới đây?
Vì kính lúp dùng để quan sát các vật nhỏ như ruồi, kiến,...
Các ngôi sao tuy rất to nhưng ở xa nên kính lúp không quan sát được, những con vi trùng thì quá nhỏ nên không dùng kính lúp để quan sát được, còn bức tranh phong cảnh to nên không cần dùng kính lúp, mắt thường vẫn có thể quan sát được.
Đối với thấu kính phân kì, khi vật đặt rất xa thấu kính thì ảnh ảo của vật tạo bởi thấu kính
Vật đặt rất xa thấu kính, ảnh ảo của vật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.
Hằng quan sát một cây thẳng đứng cao 12 m cách chỗ Hằng đứng 25 m. Biết màng lưới mắt của Hằng cách thể thủy tinh 1,5 cm. Chiều cao ảnh của cây trên màng lưới mắt Hằng là bao nhiêu?
Ta có: ΔA'B'O ᔕ ΔABO
Chiều cao ảnh của cây trong màng lưới mắt Hằng là:
Đặt ngón tay trước một thấu kính, rồi đặt mắt sau thấu kính ta thấy một ảnh lớn hơn chính ngón tay đó cùng chiều với ngón tay đó. Ảnh đó là ảnh thật hay ảnh ảo? Thấu kính là hội tụ hay phân kì?
• Ta thấy thấu kính hội tụ cho:
- Ảnh ảo lớn hơn vật cùng chiều với vật.
- Ảnh thật lớn hơn vật ngược chiều với vật.
• Thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo nhỏ hơn vật.
• Theo dữ kiện bài toán thì ảnh lớn hơn vật và cùng chiều với vật nên thấu kính đó là thấu kính hội tụ và ảnh đó là ảnh ảo.
Thấu kính nào dưới đây có thể dùng làm kính lúp?
Kính lúp là một thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn (cỡ vài cm) có vành kính gắn với tay cầm hoặc chân đế.
⇒ Thấu kính hội tụ có tiêu cự 10 cm có thể dùng làm kính lúp.
Một người quan sát vật AB qua một thấu kính phân kì, đặt cách mắt 8 cm thì thấy ảnh của mọi vật ở xa, gần đều hiện lên cách mắt trong khoảng 64 cm trở lại. Xác định tiêu cự của thấu kính phân kì.
Vì ảnh của tất cả các vật nằm trước thấu kính phân kì đều là ảnh ảo nằm trong khoảng từ tiêu điểm đến quang tâm của thấu kính, nên tiêu cự của thấu kính phân kì này là:
OF = 64− 8 = 56 cm.
Đặt vật AB trước một thấu kính phân kì có tiêu cự f = 12 cm. Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 8 cm. A nằm trên trục chính, biết vật AB = 6 mm. Ảnh của vật AB cách thấu kính một đoạn bằng bao nhiêu?
f = OF = 12 cm; d = AO = 8 cm; AB = 6 mm = 0,6 cm
Ta có:
