Đề thi giữa học kì 1 Hóa 10 Chân trời sáng tạo - Đề 3

Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao

Bài kiểm tra này bao gồm 40 câu
Điểm số bài kiểm tra: 40 điểm
Thời gian làm bài: 50 phút
Xem lại kỹ lý thuyết trước khi làm bài
Chuẩn bị giấy và bút để nháp trước khi bắt đầu

Bắt đầu làm bài

50:00

Câu 1: Nhận biết
Các nguyên tố trong cùng một chu kì có đặc điểm gì chung
Các nguyên tố trong cùng một chu kì có đặc điểm gì chung?
- A. Số lớp electron bằng nhau.
- B. Số electron lớp ngoài cùng bằng nhau.
- C. Số electron hoá trị bằng nhau.
- D. Cùng số AO.
Hướng dẫn:
Các nguyên tố trong cùng một chu kì có số lớp electron bằng nhau.
Câu 2: Nhận biết
Hình dạng của orbital s
Orbital s có dạng
- A. hình tròn.
- B. hình cầu.
- C. hình bầu dục.
- D. hình số tám nổi.
Hướng dẫn:
Orbital s có dạng hình cầu.
Câu 3: Nhận biết
Phương pháp học tập hóa học
Hình ảnh dưới đây là hoạt động học sinh khối 11 tham quan thực tế tại nhà máy sản xuất phân bón.

Hoạt động trên tương ứng với phương pháp học tập hóa học nào?
- A. Phương pháp học tập thông qua thực hành thí nghiệm.
- B. Phương pháp tìm hiểu lí thuyết.
- C. Phương pháp học tập trải nghiệm.
- D. Phương pháp luyện tập, ôn tập.
Hướng dẫn:
Hoạt động học sinh khối 11 tham quan thực tế tại nhà máy sản xuất phân bón là hoạt động tương ứng với phương pháp học tập trải nghiệm.
Câu 4: Nhận biết
Cơ sở xây dựng bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học hiện đại ngày nay được xây dựng dựa trên cơ sở mối liên hệ giữa:
- A. số khối và tính chất.
- B. số hiệu nguyên tử và tính chất.
- C. khối lượng nguyên tử và tính chất.
- D. cấu hình electron và tính chất.
Hướng dẫn:
Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học hiện đại ngày nay được xây dựng dựa trên cơ sở mối liên hệ giữa số hiệu nguyên tử và tính chất của các nguyên tố, các nguyên tố được sắp xếp theo thứ tự tăng dần của số hiệu nguyên tử.
Câu 5: Thông hiểu
Xác định công thức phân tử của hợp chất tạo nên từ nguyên tố X và Y
Nguyên tố X thuộc nhóm IA, nguyên tố Y thuộc nhóm VIIA. Hợp chất được tạo nên từ 2 nguyên tố X và Y có công thức phân tử dạng
- A. XY.
- B. X₂Y.
- C. X₇Y.
- D. XY₇.
Hướng dẫn:
X thuộc nhóm IA $\Rightarrow$ X là kim loại hóa trị I (ví dụ: Li, Na, K, Cs)
Y thuộc nhóm VIIA $\Rightarrow$ Y là phi kim có hóa trị I (ví dụ: F, Cl, Br, I)
$\Rightarrow$ công thức phân tử tạo bở X và Y là: XY
Câu 6: Nhận biết
Trường hợp có sự tương ứng giữa hạt cơ bản với khối lượng và điện tích
Trường hợp nào sau đây có sự tương ứng giữa hạt cơ bản với khối lượng và điện tích của chúng?
- A. Neutron, m ≈ 1 amu, q = 0.
- B. Electron, m ≈ 1 amu, q = -1.
- C. Proton, m ≈ 0,00055 amu, q = +1.
- D. Proton, m ≈ 1 amu, q = -1.
Hướng dẫn:
Sự tương ứng giữa hạt cơ bản với khối lượng và điện tích của chúng là:

Neutron, m ≈ 1 amu, q = 0

Proton, m ≈ 1 amu, q = +1

Electron, m ≈ 0,00055 amu, q = -1
Câu 7: Nhận biết
Sự chuyển động của electron theo quan điểm hiện đại
Sự chuyển động của electron theo quan điểm hiện đại được mô tả là
- A. chuyển động của electron trong nguyên tử theo một quỹ đạo nhất định hình tròn hay hình bầu dục.
- B. electron chuyển động cạnh hạt nhân theo một quỹ đạo xác định tạo thành vỏ nguyên tử.
- C. electron chuyển động rất nhanh xung quanh hạt nhân không theo một quỹ đạo xác định.
- D. electron chuyển động rất chậm gần hạt nhân theo quỹ đạo xác định tạo thành vỏ nguyên tử.
Hướng dẫn:
Sự chuyển động của electron theo quan điểm hiện đại được mô tả là: electron chuyển động rất nhanh xung quanh hạt nhân không theo một quỹ đạo xác định, tạo thành đám mây electron.
Câu 8: Vận dụng
Xác định kí hiệu nguyên tố A
Nguyên tử nguyên tố A có tổng số các loại hạt là 58. Biết số hạt proton ít hơn số hạt neutron là 1 hạt. Kí hiệu của A là
- A. ${}_{19}^{39}\mathrm K .$
- B. ${}_{29}^{39}\mathrm K .$
- C. ${}_{20}^{38}\mathrm K .$
- D. ${}_{19}^{38}\mathrm K .$
Hướng dẫn:
Gọi số proton, neutron, electron của A lần lượt là p, n, e. Ta có hệ phương trình:

$\left\{\begin{array}{l}\mathrm p\;+\;\mathrm n\;+\;\;=\;58\\\mathrm n\;-\;\mathrm p\;=1\\\mathrm p\;=\;\mathrm e\end{array}ight.$ $\Rightarrow\left\{\begin{array}{l}\mathrm p\;=\;19\\\mathrm n\;=\;20\\\mathrm e=19\end{array}ight.$

$\Rightarrow$ A là potassium (K).

Kí hiệu của A là ${}_{19}^{39}\mathrm K .$
Câu 9: Nhận biết
Xác định đơn vị không phải đơn vị tính khối lượng nguyên tử
Đâu không phải là đơn vị tính khối lượng nguyên tử?
- A. kg.
- B. coulomb.
- C. amu.
- D. g.
Hướng dẫn:
Đơn vị tính khối lượng nguyên tử: amu, kg, g.
Câu 10: Vận dụng
Tìm phát biểu đúng về X, Y, T
X⁺, Y²⁺ có cùng cấu hình electron của nguyên tử argon (Z = 18) và T có số hiệu nguyên tử là 12. Phát biểu nào sau đây đúng khi nói về X, Y, T?
- A. Chiều bán kính giảm dần là X < Y < T.
- B. Tính kim loại của X là mạnh nhất.
- C. Chiều giảm dần về độ âm điện là X > Y > T.
- D. X và Y ở hai chu kì khác nhau.
Hướng dẫn:
Cấu hình electron của Ar: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶
Cấu hình electron của X: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹ (X⁺+ 1e thành X): ô 19, chu kì 4, nhóm IA
Cấu hình electron của Y: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s² (Y²⁺ + 2e thành Y): ô 20, chu kì 4, nhóm IIA
Cấu hình electron của T: 1s²2s²2p⁶3s²: ô 12, chu kì 3, nhóm IIA
⇒ X và Y thuộc cùng một chu kì.
-Trong một chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử giảm dần ⇒ Thứ tự giảm dần về bán kính nguyên tử là X > Y.
- Trong một nhóm theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử tăng dần ⇒ Thứ tự giảm dần về bán kính nguyên tử là Y > T
⇒ Chiều giảm dần bán kính nguyên tử là X > Y > T.
- Trong một chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, tính kim loại giảm dần ⇒ Thứ tự giảm dần về tính kim loại là X > Y
- Trong một nhóm theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, tính kim loại tăng dần ⇒ Thứ tự giảm dần về tính kim loại là Y > T
⇒ Chiều giảm dần tính kim loại là X > Y > T.
- Trong một chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, độ âm điện tăng dần ⇒ Thứ tự giảm dần về độ âm điện là Y > X
- Trong một nhóm theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, độ âm điện giảm dần ⇒ Thứ tự giảm dần về độ âm điện là T > Y
⇒ Thứ tự giảm dần độ âm điện là T > Y > X.
Câu 11: Nhận biết
Phương pháp nghiên cứu hóa học
Việc nghiên cứu những vấn đề dựa trên kết quả thí nghiệm, khảo sát, thu thập số liệu, phân tích, định lượng… là nội dung của phương pháp
- A. nghiên cứu thực nghiệm.
- B. học tập trải nghiệm.
- C. nghiên cứu ứng dụng.
- D. nghiên cứu lí thuyết.
Hướng dẫn:
Việc nghiên cứu những vấn đề dựa trên kết quả thí nghiệm, khảo sát, thu thập số liệu, phân tích, định lượng… là nội dung của phương pháp nghiên cứu thực nghiệm.
Câu 12: Thông hiểu
Tính tổng số hạt proton, electron và neutron trong nguyên tử carbon
Kim cương là một trong hai dạng thù hình được biết đến nhiều nhất của carbon, dạng còn lại đó là than chì. Kim cương có độ cứng cao và khả năng quang học cực tốt và chúng được ứng dụng trong các ngành công nghiệp và đặc biệt những kim cương chất lượng tốt nhất được sử dụng trong ngành kim hoàn với giá trị kinh tế rất cao. Nguyên tử của nguyên tố carbon có số hiệu nguyên tử là 6 và số khối là 12. Tổng số hạt proton, electron và neutron trong nguyên tử carbon là
- A. 18.
- B. 8.
- C. 38.
- D. 28.
Hướng dẫn:
Số khối của carbon là 12 $\Rightarrow$ N + P = 12

Số hiệu nguyên tử là 6 $\Rightarrow$ P = E = 6

$\Rightarrow$ Tổng số hạt proton electron neutron trong nguyên tử carbon là:

N + P + E = 12 + 6 = 18
Câu 13: Thông hiểu
Xác định nguyên tử nguyên tố X
Nguyên tử của nguyên tố X có tổng số electron trong các phân lớp p là 7. X là
- A. Li.
- B. Al.
- C. Mg.
- D. Si.
Hướng dẫn:
X có 2 phân lớp p và sự phân bố electron trên các phân lớp này là 2p⁶ và 3p¹ (tổng số electron p là 7).
Cấu hình electron nguyên tử của X là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹4s¹;X là Al.
Câu 14: Vận dụng cao
Tìm công thức hợp chất M
Hợp chất M được tạo thành từ cation X⁺ và anion Y^3-. Mỗi ion đều do 5 nguyên tử của hai nguyên tố phi kim tạo nên. Tổng số proton trong X⁺ là 11, trong Y^3- là 47. Hai nguyên tố trong Y^3- thuộc 2 chu kì kế tiếp trong bảng tuần hoàn và cách nhau 7 đơn vị. Công thức hợp chất M là
- A. (NH₄)₃PO₄.
- B. (NH₄)₂CrO₄.
- C. (NH₄)₂S₂O₃.
- D. (CH₄)₂SO₄.
Hướng dẫn:
Đặt A, B là hai nguyên tố tạo ra cation X⁺
- X⁺ có dạng AB₄⁺ $\Rightarrow$ p_A + 4.p_B = 11
$\Rightarrow$ p_A = 7 (N) và p_B = 1 (H), thỏa mãn NH₄⁺, loại nghiệm p_A = 3 (Li) và p_B = 2 (He) do Li là kim loại và He là khí hiếm
- Tương tự A₂B₃⁺ $\Rightarrow$ 2.p_A + 3.p_B = 11 $\Rightarrow$ vô nghiệm
Đặt D, E là hai nguyên tố tạo ra anion Y^3-
- Y^3- có dạng: DE₄^3- $\Rightarrow$ p_D + 4.p_E = 47
Theo đề: Hai nguyên tố trong Y^3- thuộc 2 chu kì kế tiếp trong bảng tuần hoàn và cách nhau 7 đơn vị
$\Rightarrow$ p_D + 7 = p_E hoặc p_D – 7 = p_E
$\Rightarrow$ p_D = 15 và p_E = 8
$\Rightarrow$ Y^3- là PO₄^3-
- Làm tương tự cho D₂E₃‾, vô nghiệm
Vậy M là (NH₄)₃PO₄.
Câu 15: Nhận biết
Phân lớp có mức năng lượng cao nhất
Mức năng lượng của phân lớp nào sau đây cao nhất?
- A. 2p.
- B. 3s.
- C. 3p.
- D. 2s.
Hướng dẫn:
Thứ tự mức năng lượng: 1s, 2s, 2p, 3s, 3p, 4s, 3d, ...

Vậy trong các phân lớp đề cho, phân lớp 2s có mức năng lượng cao nhất.
Câu 16: Thông hiểu
Xác định các nguyên tố thuộc cùng một chu kì
Cho các dãy nguyên tố mà mỗi nguyên tố được biểu diễn bằng số hiệu nguyên tử tương ứng. Dãy nào sau đây gồm các nguyên tố thuộc cùng một chu kì trong bảng tuần hoàn?
- A. 20, 22, 24.
- B. 3, 11, 19.
- C. 17, 18, 19.
- D. 9, 11, 13.
Hướng dẫn:
Các nguyên tố được biểu diễn bằng số hiệu: 20, 22, 24 thuộc cùng chu kì 4 trong bảng tuần hoàn.
Câu 17: Thông hiểu
Tính số phân tử carbon monoxide (CO) tạo thành
Từ các đồng vị của nguyên tố oxygen (O) là ¹⁶O, ¹⁷O, ¹⁸O; nguyên tố carbon (C) là ¹²C, ¹⁴C có thể tạo ra bao nhiêu loại phân tử carbon monoxide (CO) khác nhau?
- A. 3.
- B. 6.
- C. 8.
- D. 5.
Hướng dẫn:
Số phân tử carbon monoxide (CO) tạo thành là:
3.2 = 6 (phân tử)
Câu 18: Vận dụng
Tính tổng số hạt mang điện trong R
Nguyên tử R tạo được cation R⁺. Cấu hình electron của R⁺ ở trạng thái cơ bản là 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶. Tổng số hạt mang điện trong R là
- A. 38.
- B. 19.
- C. 18.
- D. 22.
Hướng dẫn:
R có cấu hình đầy đủ là 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹
$\Rightarrow$ Tổng hạt mang điện trong R là (p + e) = 38
Câu 19: Thông hiểu
Dãy nguyên tố có tính chất hóa học tương tự nhau
Dãy nguyên tố nào sau đây có tính chất hóa học tương tự nhau?
- A. ₂X, ₁₂Y, ₂₀Z.
- B. ₇X, ₁₅Y, ₃₃Z.
- C. ₁₇X, ₂₅Y, ₃₅Z.
- D. ₁₁X, ₁₉Y, ₂₉Z.
Hướng dẫn:
Các nguyên tố có tính chất hóa học tương tự nhau $\Rightarrow$ phải thuộc cùng một nhóm

$\Rightarrow$ Dãy: ₇X, ₁₅Y, ₃₃Z có tính chất hóa học tương tự nhau vì cùng thuộc nhóm VA.
Câu 20: Thông hiểu
Dãy có tính kim loại giảm dần
Tính kim loại giảm dần trong dãy :
- A. Mg, B, Al, C.
- B. Al, B, Mg, C.
- C. Mg, Al, B, C.
- D. B, Mg, Al, C.
Hướng dẫn:
Trong cùng 1 nhóm tính kim loại tăng dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân do đó tính kim loại B < Al.
Trong cùng 1 chu kỳ tính kim loại giảm dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân do đó tính kim loại B > C, Mg > Al.
$\Rightarrow$ Tính kim loại giảm dần trong dãy: Mg, Al, B, C.
Câu 21: Vận dụng
Tính tổng số phân lớp electron
Biết rằng tổng số hạt (proton, neutron, electron) của một nguyên tử X là 20. Tổng số phân lớp electron trong nguyên tử của nguyên tố X là
- A. 2.
- B. 3.
- C. 4.
- D. 5.
Hướng dẫn:
Theo đề: 2p + n = 20
1,5 $\geq$ $\frac{\mathrm n}{\mathrm p}$ $\geq$ 1,0
$\Rightarrow$ 6,7 $\geq$ p_x $\geq$ 5,7
$\Rightarrow$ p_x = 6
Cấu hình electron: 1s²2s²2p² ⇒ Có 3 phân lớp electron.
Câu 22: Thông hiểu
Tính số orbital chứa electron
Nguyên tử nguyên tố X có 19 electron. Ở trạng thái cơ bản, X có số orbital chứa electron là:
- A. 9.
- B. 10.
- C. 11.
- D. 8.
Hướng dẫn:
X có cấu hình electron: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹

$\Rightarrow$ X có số orbital chứa electron = 1 + 1 + 3 + 1 + 3 + 1 = 10
Câu 23: Thông hiểu
Cách phân bố electron vào orbital đúng
Trong các cách biểu diễn electron và các orbital của phân lớp 2p ở trạng thái cơ bản, hãy chọn cách phân bố đúng:
- A.
- B.
- C.
- D.
Hướng dẫn:
- Trong cùng một phân lớp chưa bão hòa, các electron sẽ phân bố vào các orbital sao cho số electron độc thân là tối đa
- AO chứa electron độc thân: ↑
- AO chứa electron ghép đôi: ↑↓
$\Rightarrow$ Cách phân bố đúng là:
Câu 24: Vận dụng
Tìm phát biểu đúng về nguyên tố Og
Nguyên tố Og (oganesson) là một trong những nguyên tố mới nhất được tạo ra, có số thứ tự 118. Biết rằng các electron trong nguyên tử Og được phân bố trên 7 lớp electron. Phát biểu nào sau đây là đúng?
- A. Nguyên tử của nguyên tố Og có các lớp electron bên trong đã bão hòa, lớp electron ngoài cùng chưa bão hòa.
- B. Nguyên tử của nguyên tố Og có ít nhất 3 phân lớp f đã bão hòa electron.
- C. Tất cả các phân lớp d của nguyên tử nguyên tố Og đã bảo hòa electron.
- D. Nguyên tử của nguyên tố Og có tối đa 14 electron s.
Hướng dẫn:
Số electron tối đa trên lớp thứ n là 2n²
$\Rightarrow$ Số electron tối đa trên lớp 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 lần lượt là 2, 8, 18, 32, 50, 72, 98.
Nếu nguyên tố có 118 electron và phân bố trên 7 lớp, vậy ít nhất có lớp electron ngoài cùng và lớp sát ngoài cùng chưa bão hòa.
Vậy các phân lớp 6d, 7d chưa thể bão hòa electron (tối đa chỉ có 3d, 4d, 5d có thể đã bão hòa).
Các phân lớp 6f, 7f chưa thể bão hòa electron (tối đa chỉ có 4f, 5f có thể đã bão hòa).
Các phân lớp 1s, 2s, 3s, 4s, 5s, 6s, 7s đã bão hòa electron.
Câu 25: Vận dụng
Tính giá trị nguyên tử khối trung bình của thủy ngân
Các đồng vị của thủy ngân phân bố trong tự nhiên với hàm lượng như bảng dưới đây:
Số khối 196 198 199 200 201 202 204
Phần trăm số nguyên tử (%) 0,14% 10,2% 16,84% 23,13% 13,22% 29,8% 6,85%
Giá trị nguyên tử khối trung bình của thủy ngân là
- A. 200,98.
- B. 201,00.
- C. 201,14.
- D. 200,12.
Hướng dẫn:
Nguyên tử khối trung bình của thủy ngân là:
$\overline{\mathrm M}=\frac{196.0,14+198.10,2+199.16,84+200.23,13+201.13,22+202.29,8+204.6,85}{100}$
= 200,98
Câu 26: Thông hiểu
Độ âm điện của dãy nguyên tố biến đổi
Độ âm điện của dãy nguyên tố: Na (Z = 11), Mg (Z = 12), Al (Z = 13), P (Z = 15), Cl (Z = 17) biến đổi theo chiều nào sau đây?
- A. Tăng.
- B. Vừa giảm vừa tăng.
- C. Giảm.
- D. Không thay đổi.
Hướng dẫn:
Ta có cấu hình electron của các nguyên tố:
Na: 1s²2s²2p⁶3s¹
Mg: 1s²2s²2p⁶3s²
Al: 1s²2s²2p⁶3s²3p¹
P: 1s²2s²2p⁶3s²3p³
Cl: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵
$\Rightarrow$ Các nguyên tố hóa học này thuộc cùng 1 chu kì 3.
Trong cùng 1 chu kì, theo chiều tăng điện tích hạt nhân, độ âm điện tăng dần.
$\Rightarrow$ Dãy Na, Mg, Al, P, Cl gồm các chất có độ âm điện tăng dần.
Câu 27: Thông hiểu
Thứ tự tăng dần tính base của các hydroxide X’, Y’, Z’
Cho 3 nguyên tố X, Y, Z lần lượt ở vị trí 11, 12, 19 của bảng tuần hoàn. Hydroxide của X, Y, Z tương ứng là X’, Y’, Z’. Thứ tự tăng dần tính base của các hydroxide là:
- A. X’ < Y’ < Z’.
- B. Y’ < X’ < Z’.
- C. Z’ < Y’ < X’.
- D. Z’ < X’ < Y’.
Hướng dẫn:
Ta có:
X; Z thuộc cùng nhóm IA (Z_X< Z_Z) ⇒ tính kim loại X < Z
X; Y thuộc cùng chu kỳ 3 (Z_X < Z_Y) ⇒ tính kim loại Y < X
Vậy chiều tăng dần tính kim loại: Y < X < Z
Chiều tăng dần tính base của các hydroxide tương ứng là: Y' < X' < Z'
Câu 28: Nhận biết
Nguyên tử có kích thước nhỏ nhất trong bảng tuần hoàn
Nguyên tử có kích thước nhỏ nhất trong bảng tuần hoàn là
- A. Cs.
- B. H.
- C. F.
- D. He.
Hướng dẫn:
Nguyên tử He thuộc chu kì 1, nguyên tử chỉ có 1 lớp electron nên có bán kính nhỏ hơn bán kính của nguyên tử nguyên tố thuộc các chu kì còn lại.
Trong chu kì 1 chỉ có hai nguyên tố H và He. Cùng có một lớp electron nhưng điện tích hạt nhân của He lớn hơn H nên hạt nhân sẽ hút electron lớp ngoài cùng mạnh hơn, làm cho bán kính nguyên tử của He nhỏ hơn H.
Vậy He là nguyên tử có kích thước nhỏ nhất trong bảng tuần hoàn.
Câu 29: Nhận biết
Số cột của nhóm A và nhóm B trong bảng tuần hoàn hiện nay
Số cột của nhóm A và nhóm B trong bảng tuần hoàn hiện nay là
- A. 8, 10.
- B. 8, 11.
- C. 8, 8.
- D. 10, 8.
Hướng dẫn:
Trong bảng tuần hoàn có 8 nhóm A và 8 nhóm B được đánh số thứ tự từ I cho đến VIII. Nhóm A có 8 cột, nhóm B có 10 cột (vì nhóm VIIIB chiếm 3 cột) trong bảng tuần hoàn.
Câu 30: Nhận biết
Công thức oxide cao nhất của nguyên tố X (Z = 7)
Công thức oxide cao nhất của nguyên tố X (Z = 7) là
- A. XO₂.
- B. X₂O₇.
- C. XO₃.
- D. X₂O₅.
Hướng dẫn:
X (Z = 7): 1s²2s²2p³ ⇒ nhóm VA
Hóa trị cao nhất = số thứ tự nhóm ⇒ hóa trị cao nhất của X là V
Oxide cao nhất của X là: X₂O₅
Câu 31: Vận dụng
Tìm nhận xét về X, Y là đúng
X và Y là hai nguyên tố thuộc cùng một chu kì, hai nhóm A liên tiếp. Số proton trong nguyên tử nguyên tố Y nhiều hơn số proton trong nguyên tử nguyên tố X. Tổng số proton trong nguyên tử hai nguyên tố X và Y là 17. Nhận xét về X, Y là đúng?
- A. Độ âm điện của X lớn hơn độ âm điện của Y.
- B. Lớp ngoài cùng của nguyên tử Y (ở trạng thái cơ bản) có 5 electron.
- C. Đơn chất X là chất khí ở điều kiện thường.
- D. X thuộc nhóm IVA trong bảng tuần hoàn.
Hướng dẫn:
Hai nguyên tố thuộc cùng một chu kì, hai nhóm A liên tiếp thì có số hiệu nguyên tử hơn kém nhau là 1 đơn vị. Do vậy số proton trong nguyên tử của chúng cũng hơn kém nhau là 1.
Theo các dữ kiện đề bài cho ta có:
$\left\{\begin{array}{l}{\mathrm p}_{\mathrm Y}\;-\;{\mathrm p}_{\mathrm X}\;=\;1\\{\mathrm p}_{\mathrm Y}\;+\;{\mathrm p}_{\mathrm X}\;=\;17\end{array}\Leftrightarrow\left\{\begin{array}{l}{\mathrm p}_{\mathrm Y}\;=\;9\\{\mathrm p}_{\mathrm X}\;=\;8\end{array}ight.ight.$
Vậy X là nguyên tố oxygen, Y là nguyên tố fluorine.
Cấu hình electron: X (Z = 8): 1s²2s²2p⁴(O); Y (Z = 9): 1s²2s²2p⁵ (F)
Các nhận xét:
- Đơn chất X là chất khí ở điều kiện thường: Đúng
- Độ âm điện của X lớn hơn độ âm điện của Y: Sai. Vì X và Y thuộc cùng một chu kì nên độ âm điện của Y lớn hơn độ âm điện của X.
- Lớp ngoài cùng của nguyên tử Y (ở trạng thái cơ bản) có 5 electron: Sai. Vì lớp ngoài cùng của nguyên tử Y có 7 electron.
- X thuộc nhóm IVA trong bảng tuần hoàn: Sai. Vì X thuộc nhóm VIA trong bảng tuần hoàn.
Câu 32: Vận dụng
Xác định nguyên tố R
Oxide cao nhất của một nguyên tố R chứa 38,8% nguyên tố đó, còn trong hợp chất khí với hydrogen chứa 2,74% hydogen. Xác định nguyên tố R.
- A. Br.
- B. Cl.
- C. Ba.
- D. Al.
Hướng dẫn:
Gọi hợp chất của R với hydrogen có công thức là: RH_x, hợp chất với oxygen có công thức là R₂O_8-x.

Ta có:

- Oxide R₂O_8-x chứa 38,8% nguyên tố R $\Rightarrow$ Oxide chứa 61,2% oxygen

$\Rightarrow$ $\frac{2\mathrm R}{16.(8-\mathrm x)}=\frac{38,8}{61,2}$ (1)

- Trong RH_x, chứa 2,74% hydorgen $\Rightarrow$ chứa 97,26% R

$\Rightarrow$ $\frac{\mathrm R}{\mathrm x}=\frac{97,26}{2,74}=35,5$

$\Rightarrow$ R = 35,5x thay vào phương trình (1) ta có: x = 1 và $\Rightarrow$ R = 35,5 (Chlorine)
Câu 33: Nhận biết
Lớp electron L có
Lớp electron L có
- A. 4 phân lớp, được kí hiệu là 4s, 4p, 4d và 4f.
- B. 3 phân lớp, được kí hiệu là 3s, 3p và 3d.
- C. 1 phân lớp, được kí hiệu là 1s.
- D. 2 phân lớp, được kí hiệu là 2s và 2p.
Hướng dẫn:
Số phân lớp trong mỗi lớp bằng số thứ tự của lớp (n ≤ 4):
Lớp thứ nhất (lớp K, với n = 1) có một phân lớp, được kí hiệu là 1s.
Lớp thứ hai (lớp L, với n = 2) có hai phân lớp, được kí hiệu là 2s và 2p.
Lớp thứ ba (lớp M, với n = 3) có ba phân lớp, được kí hiệu là 3s, 3p và 3d.
Lớp thứ tư (lớp N, với n = 4) có bốn phân lớp, được kí hiệu là 4s, 4p, 4d và 4f.
Câu 34: Thông hiểu
Vị trí của Se
Nguyên tố Se (Z = 34). Vị trí của Se là
- A. Ô 34, chu kỳ 4, nhóm VA.
- B. Ô 34, chu kỳ 4, nhóm VB.
- C. Ô 34, chu kỳ 4, nhóm VIA.
- D. Ô 34, chu kỳ 4, nhóm VIB
Hướng dẫn:
Se (Z = 34): 34 $\Rightarrow$ Số electron của các lớp là: 2/8/18/6 ⇒ cấu hình [Ar]3d¹⁰4s²4p⁴
⇒ Se thuộc chu kì 4, nhóm VIA.
Câu 35: Nhận biết
Số lớp electron của các nguyên tố xếp ở chu kì 4
Các nguyên tố xếp ở chu kì 4 có số lớp electron trong nguyên tử là
- A. 2.
- B. 7.
- C. 4.
- D. 6.
Hướng dẫn:
Các nguyên tố xếp ở chu kì 4 có số lớp electron trong nguyên tử là 4 vì số thứ tự của chu kì bằng số lớp electron của nguyên tử các nguyên tố trong chu kì.
Câu 36: Thông hiểu
Tìm khẳng định sai
Nguyên tố hóa học X có Z = 20, chu kì 4 nhóm IIA. Điều khẳng định nào sau đây là sai?
- A. X là phi kim.
- B. Hạt nhân nguyên tử của X có 20 proton.
- C. Số electron trên lớp vỏ là 20.
- D. Vỏ nguyên tử có 4 lớp electron và có 2 electron lớp ngoài cùng.
Hướng dẫn:
Cấu hình electron của X là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²
X thuộc nhóm IIA: có 2 e lớp ngoài cùng nên là nguyên tố kim loại.
(Các nguyên tố có 1, 2, 3 e lớp ngoài cùng có xu hướng nhường electron, có tính kim loại).
Câu 37: Vận dụng
Tính số khối của mỗi đồng vị
Hai đồng vị có số khối trung bình 40,08 đvC. Hai đồng vị này có số neutron hơn kém nhau là 2. Đồng vị có số khối nhỏ chiếm 96%. Số khối mỗi đồng vị là
- A. 41 và 42.
- B. 42 và 38.
- C. 40 và 42.
- D. 38 và 40.
Hướng dẫn:
Số khối trung bình 2 đồng vị:
A = 0,96.A₁ + 0,04.A₂ = 40,08
$\Rightarrow$ (Z + N).0,96 + (Z + N + 2).0,04 = 40,08
$\Rightarrow$ Z + N = 40
Vậy số khối 2 đồng vị lần lượt là 40 đvC và 42 đvC.
Câu 38: Vận dụng
Xác định hai kim loại X, Y
Tổng số hạt proton, neutron, electron trong hai nguyên tử kim loại X và Y là 142, trong đó tổng số hạt mang điện nhiều hơn tổng số hạt không mang điện là 42. Số hạt mang điện của nguyên tử Y nhiều hơn của X là 12. Hai kim loại X, Y lần lượt là
- A. K, Ca.
- B. Na, K.
- C. Mg, Fe.
- D. Ca, Fe.
Hướng dẫn:
Theo bài ra ta có hệ phương trình:

$\left\{\begin{array}{l}2{\mathrm p}_{\mathrm X}\;+\;{\mathrm n}_{\mathrm X}\;+\;2{\mathrm p}_{\mathrm Y}\;+\;{\mathrm n}_{\mathrm Y}\;=\;142\\2{\mathrm p}_{\mathrm X}\;-\;{\mathrm n}_{\mathrm X}\;+\;2{\mathrm p}_{\mathrm Y}\;-\;{\mathrm n}_{\mathrm Y}\;=\;42\\-2{\mathrm p}_{\mathrm X}\;+\;2{\mathrm p}_{\mathrm Y}\;=\;12\end{array}ight.\Rightarrow\left\{\begin{array}{l}{\mathrm p}_{\mathrm X}\;=\;20\\{\mathrm p}_{\mathrm Y}\;=\;26\end{array}ight.$

Vậy, kim loại X là Ca, Y là Fe.
Câu 39: Thông hiểu
Khối lượng của nguyên tử Mg
Khối lượng của nguyên tử magnesium 39,8271.10^-27 kg. Khối lượng của nguyên tử magnesium theo amu là:
- A. 23,99.
- B. 23,89.10^-51.
- C. 23,99.10^-51.
- D. 23,89.
Hướng dẫn:
1 amu = 1,66.10^-27 kg
Khối lượng của magnesium theo amu là:
$\frac{39,8271.10^{-27}kg }{1,66.10^{-27} kg} =23,99$
Câu 40: Thông hiểu
Sắp xếp các nguyên tố N, O, P theo chiều tính phi kim tăng dần
Sắp xếp các nguyên tố N, O, P theo chiều tính phi kim tăng dần.
- A. N, O, P.
- B. N, P, O.
- C. P, N, O.
- D. P, O, N.
Hướng dẫn:
Theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính phi kim của nguyên tử nguyên tố hóa học có xu hướng giảm trong cùng một nhóm và tăng trong cùng một chu kì.
N (Z = 7): chu kì 2, nhóm VA
O (Z = 8): chu kì 2, nhóm VIA
P (Z = 15): chu kì 3, nhóm VA
N và O cùng ở chu kì 2, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính phi kim của N < O.
N và P cùng ở nhóm VA, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính phi kim của N > P.
Vậy tính phi kim của P < N < O.