Đề thi học kì 1 Hóa 10 Kết nối tri thức Đề 2

Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao

Bài kiểm tra này bao gồm 40 câu
Điểm số bài kiểm tra: 40 điểm
Thời gian làm bài: 50 phút
Xem lại kỹ lý thuyết trước khi làm bài
Chuẩn bị giấy và bút để nháp trước khi bắt đầu

Bắt đầu làm bài

50:00

Câu 1: Nhận biết
Cấu hình electron
Nguyên tố X ở chu kì 3, nhóm IIIA của bảng tuần hoàn. Cấu hình electron của nguyên tử nguyên tố X là
- A. 1s²2s²2p⁶.
- B. 1s²2s²2p⁶3s².
- C. 1s²2s²2p⁶3s²3p¹.
- D. 1s²2s²2p⁶3s³.
Hướng dẫn:
Nguyên tố X ở chu kì 3 ⇒ Có 3 lớp electron.

Nguyên tố X thuộc nhóm IIIA ⇒ Lớp ngoài cùng có 3 electron.

⇒ 1s²2s²2p⁶3s²3p¹
Câu 2: Nhận biết
Số lớp electron
Nguyên tố P (Z = 15) thuộc chu kì 3, có số lớp electron là
- A. 2.
- B. 4.
- C. 3.
- D. 1.
Hướng dẫn:
Số lớp electron = số thứ tự chu kì

Nguyên tố P (Z = 15) thuộc chu kì 3, có số lớp electron là 3.
Câu 3: Nhận biết
Chu kì
Chu kì là dãy các nguyên tố được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần, nguyên tử của chúng có cùng
- A. Số electron ở lớp ngoài cùng.
- B. số electron.
- C. số lớp electron.
- D. số electron hóa trị.
Hướng dẫn:
Chu kì là dãy các nguyên tố được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần, nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron.
Câu 4: Nhận biết
X thuộc lớp
Nguyên tố X có Z = 19. Electron lớp ngoài cùng của nguyên tử nguyên tố X thuộc lớp
- A. K.
- B. M.
- C. L.
- D. N.
Hướng dẫn:
X có Z = 19 nên nguyên tử X có 19 electron.

⇒ Cấu hình electron của nguyên tử X là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹.

⇒ Electron lớp ngoài cùng của X thuộc lớp thứ tư (lớp N)
Câu 5: Thông hiểu
Chiều giảm dần bán kính nguyên tử
Cho các nguyên tố X, Y, T có số hiệu nguyên tử lần lượt là 6, 9, 14. Bán kính nguyên tử. Dãy gồm các nguyên tố được sắp xếp theo chiều giảm dần bán kính nguyên tử là:
- A. X < T < Y.
- B. T < Y < X.
- C. T < X < Y.
- D. Y < X < T.
Hướng dẫn:
X (Z= 6): 1s²2s²2p⁵

Y (Z= 9): 1s²2s²2p ⁵

T (Z= 14): 1s²2s²2p⁶3s²3p²

Trong một chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân nguyên tử, bán kính nguyên tử giảm dần.

X và Y cùng thuộc một chu kì ⇒ Bán kính Y < X (1)

Trong một nhóm, theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân nguyên tử, bán kính nguyên tử tăng dần.

X và T cùng thuộc một nhóm:

⇒ Bán kính X < T (2)

Từ (1) và (2) Thứ tự sắp xếp theo chiều giảm dần bán kính nguyên tử là:

Y < X < T
Câu 6: Thông hiểu
Thứ tự giảm dần tính base
Cho các hợp chất sau: SiO₂, MgO, SO₃, P₂O₅, Cl₂O₇

Thứ tự giảm dần tính base là:
- A. MgO, SiO₂, SO₃, P₂O₅, Cl₂O₇.
- B. MgO, SiO₂, P₂O₅, SO_3, Cl₂O₇.
- C. Cl₂O₇, SO₃,P₂O₅, SiO₂, MgO.
- D. Cl₂O₇, P₂O₅, SO₃, SiO₂, MgO.
Hướng dẫn:
Oxide của các nguyên tố trên đều thuộc chu kì 3. Trong chu kì, theo chiều từ trái qua phải tính base của oxide giảm dần, đồng thời tính acid của chúng tăng dần.

⇒ Thứ tự giảm dần tính base là:

MgO, SiO₂, P₂O₅, SO_3, Cl₂O₇
Câu 7: Vận dụng
Xác định 2 kim loại kiềm
Hòa tan hoàn toàn 6,645 gam hỗn hợp muối chloride của hai kim loại kiềm thuộc hai chu kì kế tiếp nhau vào nước được dung dịch X. Cho toàn bộ dung dịch X tác dụng hoàn toàn với dung dịch AgNO₃ dư, thu được 18,655 gam kết tủa. Xác định 2 kim loại kiềm.
- A. Rb và Cs.
- B. Li và Na.
- C. K và Rb.
- D. Na và K.
Hướng dẫn:
n_AgCl= 18,655 : 143,5 = 0,13 (mol)

Gọi R là hai kim loại kiềm, có nguyên tử khối trung bình là $\overline{\mathrm R}$

⇒ Hỗn hợp muối chloride có công thức là $\overline{\mathrm R}\mathrm{Cl}$

Phương trình phản ứng tổng quát

$\overline{\mathrm R}\mathrm{Cl}\;+{\mathrm{AgNO}}_3\;ightarrow\overline{\mathrm R}{\mathrm{NO}}_3+\mathrm{AgCl}$

0,13 ← 0,13 (mol)

m_{hh muối} = 6,645 gam

⇔ ( $\overline{\mathrm R}$ + 35,5).0,13 = 6,645 ⇒ $\overline{\mathrm R}$ = 15,62

Vậy hai kim loại kiềm là lithium (Li)( M = 7) và sodium (Na) (M = 23).
Câu 8: Nhận biết
Xác định nguyên tố R trong bảng tuần hoàn
Nguyên tố R có cấu hình electron 1s²2s²2p⁵. Trong bảng tuần hoàn thì R ở
- A. Chu kì 2, nhóm VIIA, là nguyên tố phi kim.
- B. Chu kì 3, nhóm VA, là nguyên tố phi kim.
- C. Chu kì 2, nhóm VIIA, là nguyên tố phi kim.
- D. Chu kì 3, nhóm VIIA, là nguyên tố kim loại.
Hướng dẫn:
Cấu hình electron của nguyên tử R: 1s²2s²2p⁵.

+ Số hiệu nguyên tử của R là 9 (Z = số p = số e = 9) → R nằm ở ô số 9.

+ Nguyên tử R có 2 lớp electron → R thuộc chu kì 2.

+ Cấu hình electron lớp ngoài cùng của R là 2s²2p⁵ → R thuộc nhóm A.

Số thứ tự nhóm A = Số e lớp ngoài cùng = 7 → R thuộc nhóm VIIA và là nguyên tố phi kim

Vậy: Nguyên tố R ở ô số 9, chu kì 2, nhóm VIIA là nguyên tố phi kim
Câu 9: Vận dụng
Xác định hai nguyên tố
X và Y là hai nguyên tố trong cùng một chu kì và ở hai nhóm liên tiếp của bảng tuần hoàn. Tổng số proton trong hạt nhân của hai nguyên tử X và Y bằng 15. Hai nguyên tố đó là
- A. N và O.
- B. Na và Mg.
- C. C và N.
- D. P và S.
Hướng dẫn:
Gọi số hiệu nguyên tử của nguyên tố X và Y lần lượt là Z_X, Z_Y (giả sử Z_X < Z_Y).

Tổng số proton trong hạt nhân của hai nguyên tử X và Y bằng 15.

⇒ Z_X + Z_Y = 15 (1).

X và Y là hai nguyên tố trong cùng một chu kì và ở hai nhóm liên tiếp của bảng tuần hoàn.

⇒ Z_Y – Z_X = 1 (2).

Từ (1) và (1), suy ra: Z_X = 7; Z_Y = 8.

⇒ X là nguyên tố nitrogen (N); Y là nguyên tố oxygen (O).
Câu 10: Thông hiểu
Công thức hợp chất oxide ứng với hóa trị cao nhất
Cấu hình electron của nguyên tử X: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴. Công thức hợp chất oxide ứng với hóa trị cao nhất của X và hydride (hợp chất của X với hydrogen) tương ứng là
- A. X₂O₅ và XH₃.
- B. XO₃và XH₂.
- C. X₂O₃và XH₃.
- D. XO₂ và XH₄.
Hướng dẫn:
Nguyên tố X có cấu hình electron: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴

⇒ Thuộc nhóm VIA trong bảng tuần hoàn.

⇒ Hóa trị cao nhất trong hợp chất oxide là VI và hydride là II.

⇒ Công thức hợp chất oxide ứng với hóa trị cao nhất của X và hydride (hợp chất của X với hydrogen) tương ứng là XO₃ và XH₂
Câu 11: Nhận biết
Các nguyên tố xếp ở chu kì 3
Các nguyên tố xếp ở chu kì 3 có số lớp electron trong nguyên tử là
- A. 3.
- B. 5.
- C. 6.
- D. 4.
Hướng dẫn:
Các nguyên tố thuộc chu kì 3, nguyên tử của nguyên tố có 3 lớp electron. Vì số thứ tự chu kì bằng với số lớp electron của nguyên tử các nguyên tố.
Câu 12: Nhận biết
Nguyên tử sodium có điện tích
Nguyên tử sodium có 11 electron, hạt nhân nguyên tử sodium có điện tích là
- A. 0.
- B. +11.
- C. +22.
- D. -11.
Hướng dẫn:
Nguyên tử sodium có 11 electron, hạt nhân nguyên tử sodium có điện tích là +11
Câu 13: Vận dụng
Nguyên tử khối của đồng vị thứ hai
Nguyên tố R có hai đồng vị, nguyên tử khối trung bình là 79,91. Một trong hai đồng vị là ₇₉R (chiếm 54,5%). Nguyên tử khối của đồng vị thứ hai là
- A. 82.
- B. 80.
- C. 80,5.
- D. 81.
Hướng dẫn:
Đặt nguyên tử khối của đồng vị thứ hai là A₂

Phần trăm đồng vị A₂ là 100% - 54,5% = 45,5%

Ta có: $\overline{\mathrm A}=79,91=\frac{79.54,5+{\mathrm A}_{2\;}.45,5}{100}$

⇒ A₂ = 81
Câu 14: Thông hiểu
Vị trí của Y trong bảng tuần hoàn
Ion Y^-có cấu hình electron 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶. Vị trí của Y trong bảng tuần hoàn (chu kì, nhóm) là
- A. Chu kì 3, nhóm VIIA .
- B. Chu kì 3, nhóm VIA.
- C. Chu kì 4, nhóm IIA.
- D. Chu kì 4, nhóm IA.
Hướng dẫn:
Y^- có cấu hình electron: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

Y nhận thêm 1 electron: Y + e → Y ^-

⇒ Cấu hình e của Y: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵

⇒ Y ở chu kì 3, nhóm VIIA
Câu 15: Nhận biết
Cấu hình electron
Nguyên tố X thuộc chu kì 4, nhóm IIA. Cấu hình electron của nguyên tử X là
- A. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s².
- B. 1s²2s²2p⁴.
- C. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴.
- D. 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹.
Hướng dẫn:
Nguyên tố X ở chu kì 4 ⇒ Có 4 lớp electron.

Nguyên tố X thuộc nhóm IIA ⇒ Lớp ngoài cùng có 2 electron.

Cấu hình electron của X là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²
Câu 16: Nhận biết
Độ âm điện
Độ âm điện của các nguyên tố biến đổi như thế nào trong bảng hệ thống tuần hoàn?
- A. Tăng dần theo tính kim loại.
- B. Giảm dần trong một phân nhóm chính.
- C. Biến thiên giống tính phi kim.
- D. Tăng dần trong một chu kì.
Hướng dẫn:
Độ âm điện là đại lượng đặc trưng cho khả năng hút electron khi hình thành liên kết hóa học.

Độ âm điện của các nguyên tố trong bảng hệ thống tuần hoàn biến đổi tương tự giống tính phi kim.
Câu 17: Thông hiểu
Hydroxide cao nhất có tính chất gì
Nguyên tố X có số hiệu nguyên tử bằng 17. Hydroxide cao nhất của nó có tính chất gì?
- A. Lưỡng tính.
- B. Acid.
- C. Trung tính.
- D. Base.
Hướng dẫn:
Cấu hình electron của nguyên tử nguyên tố chlorine (Cl):1s²2s²2p⁶3s²3p⁵.

→ Nguyên tố Cl nằm ở ô 17, chu kì 3, nhóm VIIA của bảng tuần hoàn.

→ Hóa trị cao nhất của nguyên tố Cl là VII.

→ Công thức hydroxide của Cl là HClO₄ (có tính acid mạnh).
Câu 18: Nhận biết
Xác định nguyên tố phi kim
Cho các nguyên tố sau: X (Z = 11); Y (Z = 19); T (Z = 20); Q (Z = 17). Nguyên tố phi kim là
- A. X (Z = 11).
- B. Q (Z = 17).
- C. Y (Z = 19).
- D. T (Z = 20).
Hướng dẫn:
X (Z = 11): [Ne]3s¹ ⇒ Vậy X là kim loại do có 1 electron ở lớp ngoài cùng.

Q (Z = 17): [Ne]3s²3p⁵ ⇒ Vậy Q là phi kim do có 7 electron ở lớp ngoài cùng.

Y (Z = 19): [Ar]4s¹ ⇒ Vậy Y là kim loại do có 1 electron ở lớp ngoài cùng.

T (Z = 20): [Ar]4s² ⇒ Vậy T là kim loại do có 2 electron ở lớp ngoài cùng.
Câu 19: Thông hiểu
Chọn phát biểu không đúng
Cấu hình electron của nguyên tử nguyên tố X có dạng 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵. Phát biểu nào sau đây là sai?
- A. X ở ô số 17 trong bảng tuần hoàn.
- B. X là một phi kim.
- C. Nguyên tử của nguyên tố X có 3 phân lớp electron.
- D. Nguyên tử của nguyên tố X có 11 electron p.
Hướng dẫn:
Cấu hình electron của X: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵

X ở ô số 17 trong bảng tuần hoàn vì có 17 electron

Lớp ngoài cùng là lớp thứ 3 có tổng số electron là 2 + 5 = 7 (electron) nên nguyên tử X là phi kim

Nguyên tử của nguyên tố X có 11 electron p

Phát biểu "Nguyên tử của nguyên tố X có 3 phân lớp electron" sai vì X có 5 phân lớp: 1s; 2s; 2p; 3s; 3p.
Câu 20: Nhận biết
Số electron tối đa trong mỗi lớp K và L là
Tổng số electron tối đa có trong mỗi lớp K và L là
- A. 18 và 32.
- B. 8 và 18.
- C. 8 và 10.
- D. 2 và 8.
Hướng dẫn:
Lớp n có tối đa 2n² electron.

Lớp K là lớp thứ 1 (n=1)

Số electron tối đa trong lớp K: 2.1² = 2 electron.

Lớp L là lớp thứ 2 (n=2)

Số electron tối đa trong lớp L: 2.2² = 8 electron.
Câu 21: Vận dụng
Công thức hóa học của XY3
Phân tử XY₃ có tổng số các hạt proton, electron, neutron bằng 196. Trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 60, số hạt mang điện của X ít hơn số hạt mang điện của Y trong phân tử là 76. Công thức hóa học của XY₃ là
- A. BF₃.
- B. NH₃.
- C. SO₃.
- D. AlCl₃.
Hướng dẫn:
Gọi số hạt proton của X, Y lần lượt là p_X, p_y

số hạt neutron của X, Y lần lượt là n_X, n_y

Ta có trong phân tử XY₃ có tổng số các hạt proton, electron, neutron bằng 196

2p_X + n_X + 3.(2p_Y + n_Y) =196

⇔ 2p_X + 6p_y+ n_X + 3n_Y= 196 (1)

Số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 60

2p_X + 6p_Y – (n_X + 3n_Y ) = 60

⇔ 2p_X + 6p_Y – n_X - 3n_Y = 60 (2)

Số hạt mang điện của X ít hơn số hạt mang điện của Y trong phân tử là 76

6p_Y – 2p_X = 76

⇔ 3p_Y – p_X = 38 (3)

Lấy (1) + (2) ta được:

4p_X + 12p_Y= 254 ⇔ p_X + 3p_Y= 64 (4)

Giải hệ phương trình (3) và (4) ta được:

p_Y = 17 (Cl) ; p_X = 13 (Al)

Công thức hóa học của XY₃ là AlCl₃ .
Câu 22: Thông hiểu
Xác định công thức electron không đủ electron theo quy tắc octet
Công thức electron nào sau đây không đủ electron theo quy tắc octet?
- A.
- B.
- C.
- D.
Hướng dẫn:
Trong công thức , nguyên tử B có 6 electron ở lớp ngoài cùng $\Rightarrow$ chưa đạt octet.
Câu 23: Nhận biết
Nguyên tử fluorine góp chung electron hinh hình thành phân tử F2
Khi hình thành liên kết hóa học trong phân tử F₂, mỗi nguyên tử fluorine góp chung bao nhiêu electron theo quy tắc octet?
- A. 1.
- B. 3.
- C. 2.
- D. 4.
Hướng dẫn:
Nguyên tử fluorine có 7 electron hóa trị. Khi hình thành liên kết hóa học trong phân tử F₂, mỗi nguyên tử fluorine cần thêm 1 electron để đạt cấu hình electron bền vững theo quy tắc octet nên mỗi nguyên tử fluorine góp chung 1 electron.
Câu 24: Nhận biết
Nguyên tử potassium
Nguyên tử potassium (Z = 19) có xu hướng tạo ra lớp electron ngoài cùng như khí hiếm
- A. Kr.
- B. Ar.
- C. He.
- D. Ne.
Hướng dẫn:
Potassium (Z = 19) có cấu hình electron: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹

⇒ có 1 electron lớp ngoài cùng

⇒ có xu hướng nhường 1 electron tạo ra lớp ngoài cùng bền vững như khí hiếm Ar: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶
Câu 25: Thông hiểu
Xác định công thức của hợp chất ion đơn giản nhất tạo bởi X và Y
Nếu nguyên tử X có 3 e hoá trị và nguyên tử Y có 6 e hoá trị, thì công thức của hợp chất ion đơn giản nhất tạo bởi X và Y là :
- A. X₂Y₂.
- B. X₂Y₃.
- C. X₃Y₂.
- D. XY₂.
Hướng dẫn:
X sẽ có xu hướng nhường 3e tạo cation X³⁺, Y có xu hướng nhận 2e để tạo anion Y^2-

Hợp chất tạo thành có dạng: X₂Y₃
Câu 26: Nhận biết
Tính số anion trong dãy ion
Cho các ion: S^2-, Al³⁺, PO₄^3-, NO₃^-, Ba²⁺, NH₄+, Cl^-. Hỏi có bao nhiêu anion?
- A. 3.
- B. 2.
- C. 4.
- D. 5.
Hướng dẫn:
Cation là các ion mang điện tích dương, anion là các ion mang điện tích âm.

$\Rightarrow$ Các anion trong dãy là: S^2-, PO₄^3-, NO₃^-, Cl^-.
Câu 27: Thông hiểu
Phương trình biểu diễn sự hình thành ion không đúng
Phương trình biểu diễn sự hình thành ion nào sau đây không đúng?
- A. K → K⁺ + 1e.
- B. Na → Na⁺ + 1e.
- C. Cl + 1e → Cl^-.
- D. Al + 3e → Al³⁺.
Hướng dẫn:
Phương trình biểu diễn sự hình thành ion đúng:

Al + 3e → Al³⁺
Câu 28: Thông hiểu
Tính số phân tử có thể tạo liên kết hydrogen với phân tử cùng loại
Cho các phân tử: H₂O, NH₃, HF, H₂S, CO₂, HCl. Số phân tử có thể tạo liên kết hydrogen với phân tử cùng loại là
- A. 6.
- B. 5.
- C. 4.
- D. 3.
Hướng dẫn:
Điều kiện cần và đủ để tạo thành liên kết hydrogen:
Nguyên tử hydrogen liên kết với các nguyên tử có độ âm điện lớn như F, O, N,...
Nguyên tử F, O, N,... liên kết với hydrogen phải có ít nhất một cặp electron hóa trị chưa liên kết.
Các chất mà phân tử có thể tạo liên kết hydrogen với phân tử cùng loại: H₂O, NH₃, HF
Câu 29: Vận dụng
Chất có thể tạo liên kết hydrogen
Chất nào sau đây có thể tạo liên kết hydrogen?
- A.
  H₂S.
- B.
  HI.
- C.
  C₂H₅OH.
- D.
  CH₄.
Hướng dẫn:
Điều kiện cần và đủ để tạo thành liên kết hydrogen:

Nguyên tử hydrogen liên kết với các nguyên tử có độ âm điện lớn như F, O, N,...

Nguyên tử F, O, N,... liên kết với hydrogen phải có ít nhất một cặp electron hóa trị chưa liên kết

Giữa các phân tử C₂H₅OH tồn tại liên kết hydrogen giữa nguyên tử H (liên kết với O có độ âm điện lớn) và nguyên tử O còn cặp electron hóa trị chưa tham gia liên kết.
Câu 30: Vận dụng
Xác định số hạt của hạt nhân nguyên tử X
Nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt là 40.Tổng số hạt mang điện nhiều hơn tổng số hạt không mang điện là 12 hạt. Hạt nhân nguyên tử X có số hạt là:
- A. 27.
- B. 28.
- C. 23.
- D. 26.
Hướng dẫn:
Gọi số hạt proton, neutron, electron lần lượt là p, n, e. Ta có hệ phương trình:
$\left\{\begin{array}{l}\mathrm p\;=\;\mathrm e\\\mathrm p+\mathrm e+\mathrm n=40\\(\mathrm p+\mathrm e)-\mathrm n=12\end{array}ight.\Rightarrow\left\{\begin{array}{l}\mathrm n=14\\\mathrm p=\mathrm e=13\end{array}ight.$

$\Rightarrow$ p + n = 27
Câu 31: Nhận biết
Hạt không mang điện trong nguyên tử
Trong nguyên tử, hạt không mang điện là:
- A. Neutron.
- B. Proton.
- C. Proton và neutron.
- D. Electron.
Hướng dẫn:
Trong nguyên tử: hạt electron mang điện tích âm, hạt proton mang điện tích dương, hạt neutron không mang điện.
Câu 32: Nhận biết
Nhóm nguyên tử thuộc cùng 1 nguyên tố
Nhóm các nguyên tử nào dưới đây thuộc cùng một nguyên tố hóa học?
- A. $_{15}^{31}M ;_{15}^{32}Z .$
- B. ${}_{10}^{22}D ;{}_{11}^{22}Q .$
- C. ${}_8^{16}A;{}_{16}^{32}T .$
- D. ${}_7^{14}X;{}_8^{16}Y.$
Hướng dẫn:
$_{31}^{15}M ;_{32}^{15}Z .$ thuộc cùng một nguyên tố hóa học do có cùng số hiệu nguyên tử Z là 15.
Câu 33: Thông hiểu
Tổng số electron của nguyên tử nguyên tố X
Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron đã xây dựng đến phân lớp 3d¹. Tổng số electron của nguyên tử nguyên tố X là
- A. 18.
- B. 20.
- C. 21.
- D. 22.
Hướng dẫn:
Electron được điền vào các lớp và phân lớp theo mức năng lượng như sau:

1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²3d¹

Sắp xếp lại: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹4s²

⇒ Tổng số electron của nguyên tử nguyên tố X là 21
Câu 34: Thông hiểu
Vị trí của nguyên tố X trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học
Cấu hình electron của ion X³⁺ là 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁵. Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học, nguyên tố X thuộc
- A. Chu kì 3, nhóm VIB.
- B. Chu kì 4, nhóm VIIIB.
- C. Chu kì 4, nhóm VIIIA.
- D. Chu kì 4, nhóm IIA.
Hướng dẫn:
X³⁺: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁵
Vì nguyên tử X mất 3e tạo thành ion X³⁺
$\Rightarrow$ Cấu hình X: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d⁶4s²
$\Rightarrow$ X thuộc chu kì 4, nhóm VIIIB.
Câu 35: Thông hiểu
Tìm nhận xét không đúng về nhóm VIIIA
Tìm nhận xét không đúng về nhóm VIIIA?
- A. Hầu như trơ, không tham gia phản ứng hóa học ở điều kiện thường.
- B. Nguyên tử của chúng luôn có 8 electron ở lớp ngoài cùng.
- C. Lớp electron ngoài cùng đã bão hòa, bền vững.
- D. Nhóm VIIIA gọi là nhóm khí hiếm.
Hướng dẫn:
Nguyên tử của He chỉ có 2 electron.
Câu 36: Nhận biết
Tìm mệnh đề không đúng
Mệnh đề nào sau đây không đúng?
- A. Các nguyên tố trong cùng chu kì có số lớp electron bằng nhau.
- B. Trong chu kì, các nguyên tố được sắp xếp theo chiều khối lượng nguyên tử tăng dần.
- C. Trong chu kì, các nguyên tố được sắp xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần.
- D. Nguyên tử của các nguyên tố trong cùng phân nhóm bao giờ cũng có cùng số electron hóa trị.
Hướng dẫn:
Mệnh đề không đúng là: Trong chu kì, các nguyên tố được sắp xếp theo chiều khối lượng nguyên tử tăng dần.
Trong một chu kỳ, các nguyên tố được sắp xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần.
Câu 37: Vận dụng cao
Tìm phát biểu đúng
Nguyên tố X có electron phân lớp ngoài cùng là np², nguyên tố Y có electron phân lớp ngoài cùng là np³. Hợp chất khí với hydrogen của X chứa a% khối lượng X, oxide ứng với hoá trị cao nhất của Y chứa b% khối lượng Y. Tỉ số a:b = 3,365. Hợp chất A tạo bởi X và Y có nhiều ứng dụng chỉnh hình trong lĩnh vực y khoa, vật liệu này cũng là một sự thay thế cho PEEK (polyether ether ketone) và titan, được sử dụng cho cac thiết bị tổng hợp tuỷ sống. Khối lượng mol của A là 140 g/mol. Phát biểu nào sau đây đúng?
- A. Hợp chất A là Si₃N₄.
- B. X thuộc nhóm IIA.
- C. Y thuộc nhóm IIIA.
- D. Oxide ứng với hoá trị cao nhất của Y là P₂O₅.
Hướng dẫn:
Theo đề bài có:
- Nguyên tố X có electron phân lớp ngoài cùng là np² $\Rightarrow$ Lớp electron ngoài cùng của X là ns²np² $\Rightarrow$ X thuộc nhóm IVA trong bảng tuần hoàn.
- Nguyên tố Y có electron phân lớp ngoài cùng là np³ $\Rightarrow$ Lớp electron ngoài cùng của Y là ns²sp³ $\Rightarrow$ Y thuộc nhóm VA trong bảng tuần hoàn.
$\Rightarrow$ Hợp chất khí với hydrogen của X là XH₄, oxide ứng với hoá trị cao nhất của Y là Y₂O₅
$\Rightarrow\frac{\mathrm X}{\mathrm X+4}:\frac{\mathrm Y}{2\mathrm Y+80}=3,365\;(1)$
Hợp chất tạo bởi X và Y có dạng là X₃Y₄:
$\Rightarrow$ 3X + 4Y = 140 (2)
Từ (1) và (2) $\Rightarrow$ X ≃ 28 và Y ≃ 14 $\Rightarrow$ X là Si; Y là N $\Rightarrow$ Hợp chất A là Si₃N₄
$\Rightarrow$ Oxide ứng với hoá trị cao nhất của Y là N₂O₅.
Câu 38: Vận dụng
Xác định 3 nguyên tố
Ba nguyên tố X, Y, Z thuộc cùng nhóm A và ở ba chu kì liên tiếp. Tổng số hạt proton trong ba nguyên tử bằng 70. Ba nguyên tố là nguyên tố nào sau đây?
- A. Be, Mg, Ca.
- B. Mg, Ca, Sr.
- C. Sr, Cd, Ba.
- D. Na, K, Rb.
Hướng dẫn:
$\overline{\mathrm Z}=\frac{70}3=\;23,3$

Vậy một nguyên tố thuộc chu kì 4 và 2 nguyên tố còn lại một thuộc chu kì 3 và một thuộc chu kì 5.

Gọi Z là số proton của nguyên tố thuộc chu kì 3. Vậy nguyên tố cùng nhóm A ở các chu kì 4 và 5 lần lượt là có số proton là Z + 8 và Z + 8 + 18

⇒ 3Z + 8 + 8 +18 = 70 ⇒ Z = 12

Ba nguyên tố có thứ tự lần lượt là 12, 20, 38 đó là Mg, Ca, Sr.
Câu 39: Vận dụng
Tính số phát biểu đúng
Tổng số hạt trong nguyên tử M và nguyên tử X bằng 86, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 26 hạt. Số khối của X lớn hơn của M là 12. Tổng số hạt trong nguyên tử X nhiều hơn trong nguyên tử M là 18 hạt.

Cho các phát biểu sau:

(1) M là kim loại.

(2) M với X tạo với nhau liên kết cộng hóa trị.

(3) X thuộc nhóm VIIA.

(4) X có độ âm điện lớn nhất trong các nguyên tố của bảng tuần hoàn.

Số phát biểu đúng là
- A. 4.
- B. 2.
- C. 3.
- D. 1.
Hướng dẫn:
Gọi số p, n, e: trong nguyên tử M là P₁, E₁, N₁

trong nguyên tử X là P₂, E₂, N₂.

Ta có các phương trình:

2P₁ + N₁ + 2P₂ + N₂ = 86

2P₁ + 2P₂ - (N₁ + N₂) = 26

(P₁ + N₁) + 12 = P₂+ N₂

2P₁ + N₁ + 18 = 2P₂ + N₂,

Giải hệ phương trình ta được cập nghiệm thỏa mãn:

M: P₁ = 11; N₁ = 12, vậy M là natri

X: P₂ = 17; N₂ = 18, vậy X là clo.

Cấu hình electron: M: 1s² 2s² 2p⁶ 3s^{1 _;}X: 1s² 2s²2p⁶3s² 3p⁵.

M là kim loại điển hình (vì lớp ngoài cùng có 1 electron)

X là phi kim điển hình (vì lớp ngoài cùng có 7 electron).

Vậy liên kết hoá học giữa M và X thuộc loại liên kết ion.

Các phát biểu đúng là (1), (3).
Câu 40: Nhận biết
Liên kết cộng hóa trị
Cho các chất sau (1) H₂S, (2) SO₂, (3) NaCl, (4) CaO, (5) NH₃, (6) HBr, (7) CO₂, (8) K₂S. Dãy nào sau đây gồm các chất có liên kết cộng hoá trị
- A.
  (1), (2), (3), (4), (7).
- B.
  (1), (2), (5), (7), (8).
- C.
  (1), (2), (5), (6), (7).
- D.
  (1), (3), (5), (6), (7) .
Hướng dẫn:
Các chất có liên kết cộng hóa trị là:

(1) H₂S; (2) SO₂; (5) NH₃; (6) HBr; (7) CO₂;

Các chất còn lại có liên kết ion