Thực hành đọc: Con khướu sổ lồng

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Nguyễn Quang Sáng sinh năm 1932, quê ở huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang.

- Tác phẩm của Nguyễn Quang Sáng có nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản phim và hầu như chỉ viết về cuộc sống và con người Nam Bộ trong hai cuộc kháng chiến cũng như sau hòa bình.

2. Tác phẩm

- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Văn bản Con khướu sổ lồng được trích từ tập truyện Con mèo của Foujita – NXB Kim Đồng – Hà Nội.

- Phương thức biểu đạt: Tự sự + Miêu tả

- Tóm tắt: Văn bản kể về câu chuyện con chim khướu của gia đình “tôi” nuôi hai lần sổ lồng bay đi, lần đầu tiên chim một mình bay trở về, lần thứ hai, chim khướu gặp được chim mái trên bầu trời, và đã bay đi mãi cùng đôi cánh của tình yêu.

- Bố cục:

• Đoạn 1: Từ đầu đến “không thể thiếu”: Giới thiệu về con khướu nhà tôi.
• Đoạn 2: Tiếp theo đến “Và nó trở về lồng, lại hót”: Con khướu bay đi mất nhưng lạ thay hôm sau nó lại trở về lồng.
• Đoạn 3: Còn lại: Một lần nữa con khướu sổ lồng nhưng nó không quay về lồng nữa mà trở về với bầu trời tự do.

II. Đọc hiểu văn bản

1. Hiểu được mức độ bao quát các nhân vật, sự kiện của người kể chuyện ngôi thứ nhất.

- Truyện được kể theo ngôi thứ nhất. Người kể chuyện là nhân vật người ba.

- Người kể chuyện là người trực tiếp tham gia, chứng kiến câu chuyện nên có thể bao quát hành vi, cảm xúc của các nhân vật khác cũng như tái hiện khách quan các sự việc xảy ra. Người kể chuyện là một người trưởng thành, có khả năng lí giải và tái hiện các sự việc.

2. Nắm bắt được cảm xúc, suy nghĩ của các nhân vật về sự việc diễn ra trong câu chuyện.

- Lần đầu tiên con chim khướu sổ lồng: Nhân vật cậu con trai út hoảng hốt, nhân vật người ba hụt hẫng, cả nhà ai cũng thấy thiếu vắng.

- Khi chim khướu quay trở về: Các nhân vật đều vui vẻ, sung sướng: “Cả nhà reo lên, ngước cổ nhìn lên…”; “Cả nhà lại ngồi quanh nó, nghe nói hót, quên cả buổi cơm chiều”. Riêng người ba lại có suy nghĩ khác (Nói đến tự do, người ta thường nghĩ đến đôi cánh… Cái lồng đã giam hãm nó quá lâu…)

- Khi chim khướu sổ lồng lần thứ hai: Các nhân vật đều không lo lắng và buồn bã như lần trước, vì đoán thế nào chim cũng trở về.

- Khi chim khướu trở về rồi lại bay đi cùng một con chim trời và không quay trở về nữa: Người con trai vẫn kiên nhẫn đợi chờ, trông mong chim khướu bay trở lại, còn người ba đã hiểu được và chấp nhận sự thật.