Chương trình địa phương (phần văn)

I. Hướng dẫn chuẩn bị

Câu 1: Văn bản nhật dụng ở lớp 8 đề cập đến những vấn đề gì?

Các văn bản nhật dụng ở lớp 8 đề cập đến những vấn đề xã hội như:

• Môi trường: Thông tin về trái đất năm 2000.
• Dân số: Bài toán dân số.
• Bài trừ tệ nạn thuốc lá: Ôn dịch thuốc lá.

Câu 2: Hãy tìm hiểu vài khía cạnh của một trong những vấn đề trên ở quê hương em hoặc nơi em đang sinh sống (thôn, xã, huyện, tỉnh, phường, quận, thị xã, thành phố…)

- Tắc đường đã và đang là một thực trạng gây nhức nhối với những người ở thành phố Hà Nội, thành phố mà tôi đang sống.

- Tắc đường xảy ra nghiêm trọng nhất vào thời điểm sáng hoặc cuối giờ chiều, tức là khoảng từ 7h30 sáng và từ 5h30 chiều trở đi. Đó là thời gian mọi người bắt đầu đi làm và tan tầm trở về nhà.

- Trên các tuyến đường chính, người và xe tràn ngập, chật cứng. Tiếng còi xe inh ỏi, tiếng máy xe nổ ầm ầm, tiếng người ta chửi bới, la hét, tranh giành vang lên khắp nơi. Người tham gia giao thông chèn ép, lấn làn, chen nhau nhích từng mi li mét trong không khí đặc mùi dầu máy, khói bụi và xăng. Những hàng xe dài nối đuôi nhau chờ đợi. Những chiếc xe máy len lỏi, lạc lách để tìm kiếm “đường máu” trong đống hỗn độn phía trước.

- Nguyên nhân của tình trạng tắc đường:

• Lượng người và phương tiện giao thông ở phố Hà Nội trong những năm gần đây tăng quá nhanh. Điều này đồng nghĩa với việc, không gian sống và sinh hoạt của mọi người sẽ phải thu hẹp lại để đủ chỗ cho tất cả mọi người. Đường rộng trở nên nhỏ hẹp. Các ngã tư trở thành đầu mút của sự tắc nghẽn.
• Ý thức của người dân còn quá kém. Họ liều mạng chen lấn, đi sang cả làn đường ngược chiều gây nên tình trạng tắc nghẽn cục bộ mà không cần biết mình đang ở đâu, chỉ cần biết tôi cần phải về nhà.

- Biện pháp: sử dụng các phương tiện giao thông công cộng, với điều kiện tiên quyết là nó phải đảm bảo an toàn và thuận tiện đi lại. Thêm nữa, phải nâng cao ý thức của người tham gia giao thông và bản thân mỗi người cũng cần tự ý thức được việc làm, hành động của mình.

Câu 3: Trình bày những điều đã tìm hiểu được bằng một văn bản dài không quá một trang. Có thể dùng bất cứ kiểu văn bản nào và bất cứ phương thức biểu đạt nào.

Có thể dựa trên các ý chính đã tìm hiểu được về địa phương em như sau để triển khai ý cho văn bản của mình:

- Trong những năm gần đây, thực hiện theo chính sách kế hoạch hóa gia đình, ở địa phương em dân số đã không còn tăng nhanh như trước.

- Hiện nay, mỗi gia đình chỉ sinh 1 - 2 con, không còn tình trạng sinh đẻ không có kế hoạch. Điều đó đã khiến cho chất lượng cuộc sống tăng lên đáng kể.

- Dân số ổn định đồng nghĩa với việc người dân có điều kiện làm ăn kinh tế, ít con nên cũng có thời gian chăm sóc các con nhiều hơn.

- Các bệnh viện, trường học cũng đáp ứng được nhu cầu với chất lượng tốt nhất. Như vậy, ta thấy được những lợi ích của việc giảm thiểu gia tăng dân số.

II. Bài tập ôn luyện

Câu 1: Dựa vào văn bản “Ôn dịch, thuốc lá”, hãy chứng minh rằng hút thuốc lá có hại cho sức khỏe.

Xã hội ngày càng phát triển, các tệ nạn xã hội cũng xảy ra ngày càng phổ biến. Vấn đề hút thuốc lá chưa trở thành một tệ nạn, nhưng nó đang gây ra những hậu quả khôn lường đến cuộc sống của con người.

Thuốc lá là một sản phẩm tiêu dùng phổ biến trong cuộc sống. Nó được sản xuất từ những thành phần có hại cho sức khỏe của con người, nhất là ảnh hưởng đến lá phổi - cơ quan hô hấp quan trọng. Thuốc lá cũng giống như những chất gây nghiện, một khi đã sử dụng thì rất khó bỏ. Hút thuốc lá dường như đã trở thành thói quen của nhiều người, đặc biệt là ở nam giới. Hiện nay, người hút thuốc lá ngày một gia tăng, không chỉ về số lượng mà còn ở độ tuổi (nhiều lứa tuổi). Đáng báo động nhất là lứa tuổi thanh thiếu niên - những con người còn đang có sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến thực trạng có thể xuất phát từ rất nhiều yếu tố. Trong cuộc sống, nhiều gặp phải những áp lực lớn về công việc, họ tìm đến thuốc lá như một “liều thuốc” để giải tỏa áp lực. Cũng do thuốc lá có chất kích thích tạo cảm giác sảng khoái, hưng phấn hơn. Đôi khi cũng có thể do tâm lý đám đông ảnh hưởng vì bạn bè rủ rê. Đối với giới trẻ có thể xuất phát từ sự tò mò muốn khám phá hoặc thể hiện cá tính của bản thân trước những người xung quanh. Nhiều bạn trẻ cho rằng việc hút thuốc là là cá tính, vì vậy hút thuốc là để chứng minh sự khác người. Đặc biệt nhất là những quy định về việc hạn chế hút thuốc lá còn chưa hoàn thiện.

Trước hết, hút thuốc lá sẽ gây nguy hại đến sức khỏe của con người. Khói thuốc lá có nhiều chất độc thấm vào cơ thể. Những lông rung của những tế bào niêm mạc ở ở vòm họng, phế quản, nang phổi bị chất hắc ín trong khói thuốc lá làm tê liệt, gây ra ho hen, sau nhiều năm có thể gây viêm phế quản; chất hắc ín thấm vào tế bào gây ra ung thư. Các chất ô-xít các-bon bám chặt vào máu, hồng cầu không có chúng tiếp cận với ô-xi. Và các chất ni-cô-tin trong khói thuốc lá làm cho các động mạch co thắt lại, gây ra các bệnh huyết áp cao, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim. Khói thuốc lá còn đầu độc những người xung quanh cũng bị nhiễm độc, viêm phế quản, ung thư, gây nguy hiểm cho phụ nữ đang mang thai, ảnh hưởng đến thai nhi… Ngoài ra, việc hút thuốc là còn gây ra ảnh hưởng đến đạo đức của con người. Người lớn hút thuốc, trẻ em sẽ học theo tấm gương xấu. Tỉ lệ hút thuốc lá ở thanh thiếu niên ngày càng tăng cao, khi cần tiền để mua thuốc có thể sẵn sàng trộm cắp, hoặc dễ dàng tiếp cận với rượu bia, ma túy.

Chính vì vậy, cần có những biện pháp như cấm hút thuốc nơi công cộng, phạt nặng những người vi phạm, tích cực tuyên truyền với các khẩu hiệu chống thuốc lá lấn át những quảng cáo của các hãng thuốc lá, người lớn làm gương cho trẻ nhỏ…

Tóm lại, hút thuốc là là một việc làm vô có hại cho sức khỏe của con người. Chính vì vậy, mỗi chúng ta cần phải ý thức nói không với thuốc lá để bảo vệ bản thân và những người xung quanh.

Câu 2: Phân tích những tác hại của việc không bảo vệ môi trường.

Môi trường và cuộc sống của con người có sự gắn bó mật thiết. Nếu như chúng ta không có ý thức bảo vệ môi trường thì đời sống của con người sẽ bị tổn hại rất lớn.

Đầu tiên môi trường là tất cả những điều kiện vật chất bao quanh sự sống của con người bao gồm đất, nước, không khí… Đó là nơi để con người có thể sinh sống và phát triển. Nó đóng một vai trò quan trọng với đời sống con người. Môi trường cung cấp những điều kiện vật chất cho cuộc sống con người như không khí để thở, nước để uống, cây xanh cung cấp oxy. Ngoài ra nó còn giúp bảo vệ sức khỏe con người. Môi trường trong lành ngăn cản sự phát triển của các vi sinh vật có hại (không khí sạch ngăn cản vi khuẩn, virus, nước sạch ngăn cản của bọ gậy, muỗi...).

Nhưng có một thực trạng đáng báo động là hiện nay, con người dường như đã quên đi trách nhiệm phải bảo vệ môi trường sống của mình. Nhiều người đã xả rác bừa bãi làm ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm không khí. Các loại rác thải công nghiệp làm ô nhiễm không khí, thủng tầng ozon, xói mòn đất… Những hành vi trên đã gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến trái đất. Bầu không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng khiến cho tầng ôzon (vốn là “lớp màng tự nhiên” có tác dụng ngăn cản ánh sáng bức xạ không tốt từ mặt trời đã bị thủng. Trái đất cũng ngày một nóng lên khiên cho băng tan chảy gây ra ngập lụt, bão, và sóng thần. Khi không khí bị ô nhiễm sẽ ra mưa a-xít làm hư hại mùa màng, phá hủy nhiều rừng cây và đời sống của các sinh vật cũng bị đe dọa. Những hình thức thời tiết cực đoan như: mưa đá, sương muối, băng tuyết diễn ra ngày càng nhiều. Các dịch bệnh nguy hiểm xuất hiện gây ra ảnh hưởng to lớn đến sức khỏe của con người…

Môi trường sống trong nhiều năm trở lại đây bị ô nhiễm và tổn hại nghiêm trọng vì vậy đòi hỏi con người phải có những biện pháp cấp thiết bảo vệ môi trường sống. Đối với một học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, việc ý thức được phải bảo vệ môi trường sống là vô cùng cần thiết. Mỗi học sinh hãy bắt đầu từ những hành động đơn giản như: không xả rác bừa bãi, bảo vệ rừng, trồng nhiều cây xanh, hạn chế sử dụng bao bì ni-lông…

Bảo vệ môi trường chính là bảo vệ cuộc sống của con người. Tất cả hãy chung tay vì một trái đất ngày một tốt đẹp hơn.