Trường từ vựng

I. Thế nào là trường từ vựng?

1. Các từ in đậm trong đoạn trích ở SGK có nét chung nào về nghĩa?

Các từ mặt, mắt, da, gò má, đùi, đầu, tay, miệng đều chỉ bộ phận trên cơ thể con người.

2. Lưu ý

- Một trường từ vựng có thể bao gồm nhiều trường từ vựng nhỏ hơn.

- Một số trường từ vựng có thể bao gồm những từ khác biệt nhau về từ loại.

- Do hiện tượng nhiều nghĩa, một số từ có thể thuộc nhiều trường từ vựng khác nhau.

- Trong thơ văn cũng như trong cuộc sống hằng ngày, người ta thường dùng cách chuyển trường từ vựng để tăng thêm tính nghệ thuật của ngôn từ và khả năng diễn đạt (phép nhân hóa, so sánh, ẩn dụ…).

II. Luyện tập

Câu 1: Trong văn bản “Trong lòng mẹ” của Nguyên Hồng, tìm những từ thuộc trường từ vựng “người ruột thịt”.

Các từ đó là: thầy, cô, mẹ, em, mợ, cậu, cháu, anh, em, con, bà.

Câu 2: Hãy đặt tên cho trường từ vựng trong mỗi dãy từ dưới đây:

a. Dụng cụ đánh bắt cá: lưới, nơm, câu, vó

b. Đồ dùng để chứa đựng: tủ, rương, hòm, vali, chai, lọ

c. Hành động của chân: đá, đạp, giẫm, xéo

d. Trạng thái: buồn, vui, phấn khởi, sợ hãi

e. Tính cách: hiền lành, độc ác, cởi mở

g. Đồ dùng để viết: bút máy, bút bi, phần, bút chì

Câu 3:

Các từ in đậm: hoài nghi, khinh miệt, ruồng rẫy, thương yêu, kính mến, rắp tâm thuộc trường từ vựng: thái độ, tình cảm của con người

Câu 4: Sắp xếp các từ mũi, thính, thơm, tai, nghe, rõ, điếc vào trường từ vựng thích hợp.

- Khứu giác: mũi, thính, thơm,

- Thính giác: tai, nghe, rõ, điếc

Câu 5:

- Lưới:

• Dụng cụ đánh bắt cá
• Phương án bắt người (giăng lưới bắt tội phạm)

- Lạnh:

• Nhiệt độ (trái nghĩa với nóng)
• Màu sắc (màu lạnh)
• Tính cách (lạnh lùng)

- Tấn công

• Hành động bạo lực
• Hành động trong thể thao

Câu 6:

- Các từ: chiến trường, vũ khí, chiến sĩ thuộc trường từ vựng “chiến trường”.
- Được chuyển sang trường “nông nghiệp”.

⇒ Sản xuất nông nghiệp cũng là một mặt trận, người nông dân là một chiến sĩ trên mặt trận ấy.

Câu 7: Viết một đoạn văn ngắn có ít nhất năm từ thuộc trường từ vựng “trường học” hoặc trường từ vựng “môn bóng đá”

- Trường từ vựng “trường học”

Trường học là nơi vừa cung cấp kiến thức vừa nuôi dưỡng tâm hồn con người. Mỗi thầy cô giống như một người lái đò cần mẫn. Từng ngày đưa những chuyến đò cập bến bờ của thành công. Các em học sinh nhờ có được sự dạy dỗ và chỉ bảo của thầy cô. Không chỉ là những bài học trên sách vở mà còn là bài học trên đường đời. Các em ngày càng trưởng thành hơn. Để trong tương lai, các em học sinh - những chủ nhân của đất nước sẽ đóng góp sức mình cho nước nhà.

Các từ: kiến thức, thầy cô, học sinh, dạy dỗ, sách vở, bài học

- Trường từ vựng “môn bóng đá”

Tối hôm qua, tôi có dịp chứng kiến trận thi đấu bóng đá giữa đội tuyển Việt Nam và đội tuyển Thái Lan. Trong suốt 90 phút, các cầu thủ của hai đội đều thi đấu với một tinh thần quyết tâm và sự tập trung cao độ. Đáng chú ý nhất là bàn thắng được ghi bởi cầu thủ Nguyễn Công Phượng của đội tuyển Việt Nam nhưng đã bị trọng tài bắt lỗi việt vị. Cùng với đó là sự xuất sắc của thủ thành Đặng Văn Lầm đã giúp giữ sách lưới nhà. Kết quả của trận đấu hòa 0 - 0 khiến người hâm mộ không mấy bất ngờ. Vì Việt Nam và Thái Lan vốn là kỳ phùng địch thủ của nhau.

Các từ: cầu thủ, trọng tài, thủ thành, lưới nhà, trận đấu, hòa, bóng đá