Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự

I. Bài tập trong SGK

Câu 1: Để tóm tắt truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao, một bạn đã nêu lên những sự kiện như trong SGK. Hãy theo dõi và thực hiện yêu cầu:

- Bản liệt kê trên: đã nêu được những sự việc tiêu biểu và các nhân vật quan trọng của truyện Lão Hạc,

- Sắp xếp các sự việc cho hợp lý:

b. Lão Hạc có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó vàng.

a. Con trai lão Hạc đi phu đồn điền cao su, lão chỉ còn lại “cậu Vàng”.

d. Vì muốn để lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó.

c. Lão mang tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ ông trông coi mảnh vườn.

g. Cuộc sống mỗi ngày một ngày khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và bị ốm trận khủng khiếp.

e. Một hôm lão xin Binh Tư ít bả chó.

i. Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy.

h. Lão bỗng nhiên chết - cái chết thật dữ dội

k. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ông giáo.

- Đoạn văn tóm tắt truyện ngắn Lão Hạc:

Lão Hạc là một người nông dân nghèo khổ sống. Lão có một đứa con trai nhưng vì nhà nghèo, không có tiền lấy vợ nên bỏ đi đồn điền cao su. Cả gia tài của lão chỉ có mảnh vườn vốn là của hồi môn của con trai và con chó Vàng sống cùng để bầu bạn. Sau trận ốm thập tử nhất sinh, nhà lão không còn gì để ăn. Lão đành phải bán con Vàng đi. Số tiền bán chó và bán mảnh vườn, lão đem gửi ông giáo và nhờ khi nào anh con trai về sẽ trao lại cho anh. Còn bản thân thì đến xin Binh Tư một ít bả chó, nói dối là để đánh bả con chó nhưng thực ra là để tự tử. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và ông giáo.

Câu 2: Hãy nêu lên những sự kiện và nhân vật quan trọng trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ, sau đó viết một đoạn tóm tắt đoạn trích.

- Các nhân vật chính: chị Dậu, anh Dậu, cai lệ và người nhà lí trưởng.

- Các sự kiện chính:

• Anh Dậu bị ốm nhưng vẫn bị bọn lính đánh trói, lôi ra đình cùm kẹp.
• Chị Dậu phải bán con để lấy tiền nộp sưu thì anh Dậu mới được thả về.
• Nhờ hàng xóm giúp đỡ, chị có ít gạo nên đã nấu cháo cho chồng ăn.
• Anh Dậu chưa kịp ăn thì cai lệ và người nhà lí trưởng đã đến thúc sưu.
• Chị Dậu van xin khất sưu nhưng không được, cai lệ đòi trói anh Dậu.
• Chị Dậu vùng lên phản kháng.

- Tóm tắt:

Gia đình thuộc “nghèo nhất nhì trong hạng cùng đinh” nên chị Dậu phải chạy ngược chạy xuôi vay tiền để nộp suất sưu cho chồng. Anh Dậu bị ốm nhưng vẫn bị bọn lính đánh trói, lôi ra đình cùm kẹp. Chị Dậu rứt ruột đem con Tí, đứa con gái đầu lòng 7 tuổi bán cho lão Nghị Quế bên thôn Đoài để lấy tiền nộp sưu. Đêm hôm ấy người ta cõng anh Dậu về. Bà con hàng xóm đến cứu giúp, có bà lão đem một bát gạo đến cho chị nấu cháo. Cháo chín, chị Dậu mang đến cho chồng. Nhưng anh Dậu chưa kịp ăn thì cai lệ và người nhà lí trưởng đã đến đòi tiền suất sưu của người em chồng đã chết. Chị Dậu tìm cách van xin để khất sưu, nhưng không được. Chúng định đánh anh Dậu, chị Dậu vùng lên đáp trả lại.

Câu 3: Có ý kiến cho rằng văn bản Tôi đi học của Thanh Tịnh và Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng rất khó tóm tắt. Em có đồng ý với ý kiến trên không? Hãy thứ tóm tắt hai văn bản trên.

* Ý kiến: Hai văn bản trên khá khó để tóm tắt. Vì nội dung chủ yếu của hai văn bản xoay quanh những diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi” và cậu bé “Hồng, chứ không chỉ đơn thuần kể về các sự kiện.

* Tóm tắt: 

- Tôi đi học

Hằng năm, cứ cuối thu là những kỉ niệm của buổi đầu đến trường lại mơn man trong lòng tôi. Con đường đi học vốn rất quen thuộc bỗng trở nên xa lạ. Trong khoảnh khắc cùng mẹ bước đi trên con đường ấy, tôi cảm thấy bản thân đã đổi khác. Khi đến sân trường Mĩ Lí, tôi thấy mình như nhỏ bé và có chút bỡ ngỡ. Đến khi ông đốc gọi tên, tôi lo sợ và nép vào lòng mẹ bật khóc. Những lời an ủi của ông đốc vang lên khiến đám học sinh an tâm hơn, theo thầy giáo bước vào lớp học. Khung cảnh trong lớp dường như quen thuộc, ngay cả người bạn mới. Thầy giáo bắt đầu giảng bài - bài tập đọc: Tôi đi học.

- Trong lòng mẹ

Sau khi bố mất, mẹ phải đi làm ăn xa tận Thanh Hóa, Hồng phải sống cùng bà cô độc ác. Một hôm, bà cô gọi Hồng lại và hỏi cậu có muốn được đi thăm mẹ. Hiểu được bà cô muốn gieo rắc vào đầu mình những hoài nghi để rồi “ruồng rẫy, căm ghét mẹ”, Hồng từ chối. Mặc dù vậy, bà cô vẫn tiếp tục kể cho cậu nghe về chuyện có người nhìn thấy mẹ Hồng ở Thanh Hóa và đã có em bé. Điều đó khiến cậu cảm thấy xót xa và căm ghét những hủ tục đã khiến mẹ phải xa rời anh em mình. Đến ngày giỗ đầu của bố, mẹ Hồng trở về khiến cậu vô cùng hạnh phúc khi được ngồi trong lòng mẹ, cảm nhận hơi thở quen thuộc của mẹ.

II. Bài tập ôn luyện thêm

Em hãy lựa chọn một truyện cổ tích mà em yêu thích và tóm tắt lại nội dung của truyện đó.

- Truyện An Dương Vương, Mị Châu - Trọng Thủy:

An Dương Vương vốn là vua của nước Âu Lạc. Vua cho xây thành Cổ Loa nhưng liên đều bị đổ. Lúc bấy giờ có thần Kim Quy hiện lên giúp đỡ và còn tặng ông một chiếc móng để làm nỏ thần. Nỏ thần giúp An Dương Vương liên tiếp đánh bại đội quân của Triệu Đà khiến hắn vô cùng tức giận. Vì vậy, Triệu Đã vẫn chờ đợi cơ hội thích hợp. Hắn cho con trai là Trọng Thủy sang cầu thân với Mị Châu. Một thời gian sau, khi biết Mị Châu đã tin tưởng mình, Trọng Thủy liền dò hỏi bí mật về nỏ thần. Mị Châu ngây thơ tiết lộ hết mọi bí mật. Còn Trọng Thủy thì tìm cách đánh cắp nỏ thần và trở về đưa cho cha. An Dương Vương thấy giặc đến chân thành nhưng vẫn chủ quan vì nghĩ rằng đã có nỏ thần. Thua cuộc, An Dương Vương cưỡi ngựa đem theo Mị Châu tiến về phía biển. Nhưng đi đến đâu thì thấy quân giặc theo đến đấy. Vua cầu cứu thần Kim Quy, thần hiện lên báo rằng: “Giặc ở sau lưng nhà vua đấy”. An Dương Vương liền rút gươm ra chém chết Mị Châu. Trọng Thủy biết tin vì quá hối hận mà nhảy xuống giếng tự tử. Tục truyền lại Mị Châu khi chết, máu chảy xuống biển, trai ăn được mới có ngọc châu. Đem ngọc về rửa nước ở giếng Trọng Thủy thì thấy sáng lạ lùng.