Lập dàn ý cho bài văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
I. Dàn ý của bài văn tự sự
1. Tìm hiểu dàn ý của bài văn tự sự
a. Bố cục:
- Mở bài: Từ đầu đến “bao nhiêu thứ bày la liệt trên bàn”. Khung cảnh chung của buổi sinh nhật.
- Thân bài: Tiếp theo đến “chỉ gật đầu không nói”. Món quà đặc biệt của người bạn.
- Kết bài: Còn lại. Cảm xúc của nhân vật tôi khi nhận được món quà đó.
b. Bài văn kể về món quà sinh nhật đặc biệt từ một người bạn đặc biệt. Người kể là: Trang - người nhận món quà sinh nhật. Ngôi kể: thứ nhất (xưng tôi).
- Câu chuyện xảy ra ở nhà của Trang, trong một buổi tiệc sinh nhật.
- Nhân vật: Trang, Trinh, bạn bè của Trang
- Nhân vật chính: Trang và Trinh
- Tính cách của nhân vật: Trinh là một cô bé sâu sắc, biết trân trọng tình bạn; Trang là một cô bé hồn nhiên, ngây thơ.
- Câu chuyện diễn ra:
- Mở đầu kể lại khung cảnh buổi sinh nhật ở nhà Trang
- Đỉnh điểm câu chuyện là buổi tiệc diễn ra đã rất lâu mà Trinh - người bạn thân của Trang nhất vẫn chưa đến. Trang nghĩ bạn mình đã quên mất.
- Kết thúc: Trinh đưa món quà đặc biệt cho Trang.
- Điều tạo ra sự bất ngờ ở chỗ tác giả đã khéo léo dựng nên tình huống truyện. Để Trang - nhân vật chính của buổi tiệc nghĩ rằng Trinh, người bạn thân nhất của mình đã quên ngày sinh nhật. Nhưng khi Trinh xuất hiện, Trang lại nhận được một món quà quý giá với tấm lòng của người bạn thân. Điều đó khiến Trang vô cùng ngạc nhiên và xúc động.
- Các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong truyện:
- Miêu tả: Khung cảnh buổi sinh nhật “Hai chiếc bình cắm đầy hoa… la liệt trên bàn” và món quà “Cây ổi này là giống...thích chứ”.
- Biểu cảm: Sự trách móc khi bạn đến muộn, xúc động khi nhận được món quà…
2. Dàn ý của một bài văn tự sự
* Mở bài: Thường giới thiệu sự việc, nhân vật và tình huống xảy ra câu chuyện (Cũng có khi nêu kết quả của sự việc, số phận nhân vật trước).
* Thân bài: Kể lại diễn biến câu chuyện theo một trình tự nhất định. Trong khi kể thường có sự đan xen yếu tố miêu tả và biểu cảm.
* Kết bài: Nêu kết cục của câu chuyện, cảm nghĩ của người kể.
⇒ Tổng kết:
- Dàn ý của bài văn tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm chủ yếu vẫn là dàn ý của bài văn tự sự với bố cục ba phần: Mở bài, thân bài và kết bài.
- Tuy vậy mà từng phần có thể kết hợp miêu tả hoặc biểu cảm.
II. Luyện tập
Câu 1: Từ văn bản Cô bé bán diêm, hãy lập ra một dàn ý cơ bản theo gợi ý trong SGK.
| Mở bài |
Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa. |
| Thân bài |
* Khái quát: - Hoàn cảnh:
- Thời điểm bán diêm: Đêm giao thừa rét mướt. - Không gian bán diêm: Cửa sổ của các nhà đều sáng rực, trong phố sực nức mùi ngỗng quay. - Hình ảnh cô bé bán diêm:
|
|
* Cô bé đã trải qua 4 lần quẹt diêm với những tưởng tượng lần lượt xuất hiện: - Lần thứ nhất: Mơ ước có lò sưởi - mong muốn lúc này có được sự ấm áp. - Lần thứ hai: Mơ ước căn phòng có bàn ăn, trên bàn có ngỗng quay - mong muốn được no bụng. - Lần thứ ba: Mơ ước có cây thông Noel - mong muốn được đón giao thừa như mọi người. - Lần thứ tư: Mơ ước được gặp lại bà - mong muốn được che chở, yêu thương. - Lần cuối cùng: Quẹt toàn bộ số diêm còn lại - để gặp lại bà và đi theo bà đến nơi hạnh phúc. |
|
| Kết bài | Cái chết thương tâm của cô bé bán diêm
- Thời gian: sáng sớm hôm sau - Không gian: ở một xó tường lạnh lẽo - Hình ảnh: Một cô bé có đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cười nhưng em đã chết cóng. - Lý do: Không có ai quan tâm, giúp đỡ. Gia đình thì ghẻ lạnh, thờ ơ. |
Câu 2: Lập dàn ý cho bài văn: “Hãy kể về một kỉ niệm với người bạn tuổi thơ khiến em xúc động và nhớ mãi”.
| Mở bài | Giới thiệu về người bạn và kỉ niệm trong tuổi thơ. |
| Thân bài |
Kể lại kỉ niệm của tuổi thơ - Thời gian, địa điểm xảy ra kỷ niệm đó - Diễn biến của câu chuyện: Em và người bạn đó đã cùng trải qua như thế nào (Mở đầu, Cao trào, Kết thúc). - Suy nghĩ của em về kỉ niệm: một bài học, một kỉ niệm đẹp… |
| Kết bài | Tình cảm của em với người bạn. |
III. Bài tập ôn luyện
Lập dàn ý cho bài văn kể lại việc Lão Hạc bán chó.
| Mở bài |
Giới thiệu hoàn cảnh lão Hạc sang nhà ông giáo để kể chuyện bán chó. |
| Thân bài |
- Lão Hạc kể chuyện bán chó với ông giáo:
⇒ Có thể kết hợp miêu tả khuôn mặt, cử chỉ của lão Hạc để cho thấy tâm trạng của lão. - Nỗi ân hận của lão Hạc về việc bán chó - Thái độ của ông giáo khi nghe tin lão bán cậu Vàng: ngạc nhiên, đồng cảm và xót xa cho lão. |
| Kết bài |
- Suy nghĩ, đánh giá về hành động của lão Hạc. - Tình cảm dành cho nhân vật. |
