Lựa chọn trật tự từ trong câu (Luyện tập)

I. Hướng dẫn trả lời câu hỏi

Câu 1: Trật tự các từ và cụm từ in đậm dưới đây thể hiện mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị như thế nào?

Mối quan hệ giữa những hoạt động và trạng thái mà chúng biểu thị:

a. Trật tự các từ trong câu trên thể hiện thứ tự trước sau của công việc cần phải làm.

b. Trật tự từ trong câu thể hiện tầm quan trọng của các công việc liệt kê:

- Việc làm thường xuyên và là việc chính: bán bóng đèn.

- Việc làm không thường xuyên, việc phụ: bán cả vàng hương.

Câu 2: Vì sao những cụm từ in đậm dưới đây được đặt ở đầu câu?

- Câu a: Tạo sự liên kết câu, nhấn mạnh sự việc đi ở tù của Chí Phèo.

- Câu b, c, d: Tạo liên kết giữa câu trước và câu sau.

Câu 3: Phân tích hiệu quả diễn đạt của trật tự từ trong những câu in đậm dưới đây

a. Sử dụng cấu trúc đảo ngữ để làm nổi bật cảnh vật, con người và nhấn mạnh tình cảm của nữ nhà thơ khi đứng ở Đèo Ngang.

b. Nhấn mạnh hình ảnh rực rỡ, đẹp đẽ của anh bộ đội Cụ Hồ trong cảnh nắng chiều của núi rừng Tây Bắc.

Câu 4: Các câu (a) và (b) sau đây có gì khác nhau? Chọn câu thích hợp điền vào chỗ trống trong đoạn văn bên dưới.

- Hai câu khác nhau ở phần bổ ngữ:

• Câu a: một anh Bọ Ngựa trịnh trọng tiến vào. Chủ ngữ đứng đầu câu (kèm theo phần giới thiệu tên nhân vật và phần miêu tả hành động, dáng điệu của nhân vật).
• Câu b: trịnh trọng một anh Bọ Ngựa tiến vào. Vị ngữ được đảo lên trước chủ ngữ, đồng thời tính từ trịnh trọng lại được đặt ngay trước động từ, khiến cho người đọc hình dung được rất rõ cái sự “làm bộ làm tịch” của Bọ Ngựa.

- Chọn câu b để điền vào đoạn văn.

Câu 5: Dưới đây là đoạn kết bài Cây tre Việt Nam của Thép Mới (Ngữ văn 6, tập hai, tr. 95). Hãy liệt kê các khả năng sắp xếp trật tự từ trong bộ phận câu in đậm. Đối chiếu đoạn kết với dàn ý của bài văn và cho biết vì sao tác giả lựa chọn trật tự từ như ở đây.

- Thép Mới sắp xếp trật tự từ theo trình tự xanh, nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm là vì:

• Từ phẩm chất bên ngoài, hình thức dễ thấy vào phẩm chất bên trong tiềm tàng.
• Phản ánh những phẩm chất đáng quý của cây tre Việt Nam theo đúng với trình tự đã được tác giả viết trong văn bản của mình.

Câu 6: Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau đây

a. Đi bộ là một môn thể dục rất tốt cho sức khỏe. Đầu tiên, chúng ta có thể kể đến sự phát triển tự nhiên của bàn chân khi nó được nhẹ nhàng di chuyển trên mặt đất. Ngay dưới bàn chân chúng ta có rất nhiều những dây thần kinh quan trọng và chúng cần được thư giãn hợp lý, đi bộ chính là một trong những cách thư giãn hợp lý nhất. Khi đi bộ, một lượng calo thừa cũng được loại bỏ một cách đáng kể do sự vận động nhịp nhàng khi di chuyển. Nhưng đi bộ lại không hề mất nhiều sức như chạy bộ cũng không yêu cầu sức khỏe quá cao nên ai ai cũng có thể coi đây là môn thể thao rèn luyện sức khỏe rất tốt.

- Câu văn "Khi đi bộ, một lượng calo thừa cũng được loại bỏ một cách đáng kể do sự vận động nhịp nhàng khi di chuyển” đã nhấn mạnh sự việc “đi bộ”

b. Đi bộ giúp con người ở rộng hiểu biết thực tế. Chúng ta khám phá thế giới xung quanh với cái nhìn chân thực, sống động hơn. Đặc biệt, khi đi bộ, nếu người đi chịu khó thử thách bản thân đến những vùng đất mới, sẽ khám phá được nhiều mới mẻ, học hỏi thêm những nét đẹp văn hóa của các vùng miền.

- Câu văn: "Đặc biệt, khi đi bộ, nếu người đi chịu khó thử thách bản thân đến những vùng đất mới…" nhấn mạnh vào “đi bộ”.

II. Bài tập ôn luyện

Viết một đoạn văn tả cảnh mặt trời mọc mà em đã quan sát được. Giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu trong đoạn văn đã viết.

Sáng sớm hôm nay, em thức dậy thật sớm để cùng ông nội chạy bộ. Ông mặt trời từ từ nhô lên từ phía đằng đông. Bao trùm lên cánh đồng là một màu vàng óng ả. Từ phía xa, chiếc áo nhung vàng giống như được đính trên mình những viên kim cương lấp lánh. Bao bọc quanh cánh đồng lúa là con đường uốn quanh như dải lụa. Hai bên bờ, cỏ non xanh mướt còn đọng những hạt sương đêm lấp lánh, lung linh thật là huyền ảo. Chỉ một lúc sau, mặt trời đã lên cao lộ rõ ánh hào quang lấp lánh. Ánh nắng dịu nhẹ và ấm áp lọt xuống các kẽ lá. Và dần dần, nắng lại thêm phần chói chang. Những hạt sương trong veo, lấp lánh trong nắng, rồi dần dần tan biến theo hơi ấm của ông Mặt Trời. Những đợt sóng lúa nhấp nhô nối tiếp nhau trong gió. Nắng vàng đã bao trùm khắp cánh đồng. Vậy là, một ngày mới đến trên quê hương em.

- Cụm từ “vậy là” trong câu “Vậy là, một ngày mới đến trên quê hương em” đã liên kết câu văn trên với các câu trước đó trong đoạn văn.