Chương trình địa phương (phần Tiếng Việt)
Câu 1: Đọc đoạn trích sau:
Xác định từ xưng hô địa phương trong đoạn trích trên. Trong các đoạn trên những từ ngữ xưng hô nào là toàn dân, những từ ngữ nào không phải toàn dân nhưng cũng không thuộc lớp từ ngữ địa phương.
a. Thoáng thấy mẹ về đến cổng, thằng Dần mừng nhảy chân sáo:
- U đi đâu từ lúc non trưa đến giờ? Có mua được gạo không? Sao u lại về không thế?
( Ngô Tất Tố, Tắt Đèn)
⇒ Từ xưng hô địa phương: u (chỉ mẹ), từ ngữ toàn dân: mẹ.
b. Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi đã òa khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
- Con nín đi! Mợ đã về với các con rồi mà.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
⇒ Từ “mợ” (chỉ mẹ): không phải toàn dân nhưng cũng không thuộc lớp từ ngữ địa phương, từ ngữ toàn dân: mẹ, tôi, con
Câu 2: Tìm những từ ngữ xưng hô và cách xưng hô ở địa phương em và ở những địa phương khác mà em biết?
- Hà Tĩnh: o (chỉ cô)
- Miền Nam: má (chỉ mẹ), ba (chỉ bố)...
Câu 3: Từ ngữ xưng hô của địa phương có thể được dùng trong hoàn cảnh giao tiếp nào?
Từ xưng hô địa phương chỉ được sử dụng trong hoàn cảnh giao tiếp hẹp là những người ở trong cùng một địa phương với nhau.
Câu 4: Đối chiếu những phương tiện xưng hô được xác định ở bài tập 2 và những phương tiện chỉ quan hệ thân thuộc trong bài Chương trình địa phương và cho nhận xét.
Hầu hết các từ ngữ địa phương chỉ quan hệ thân thuộc đều dùng để xưng hô.
