Phenol

Lý thuyết Phenol được Khoahoc.vn biên soạn tổng hợp, hy vọng giúp ích cho bạn học trong quá trình tự ôn tập củng cố kiến thức tại nhà.

I. Định nghĩa, phân loại

1. Định nghĩa

Phenol là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm -OH liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon của vòng benzen. Nhóm -OH này được gọi là nhóm -OH phenol.

Phenol đơn giản nhất là C₆H₅-OH, phân tử gồm 1 nhóm -OH liên kết với gốc phenyl.

2. Phân loại

Những phenol mà phân tử có chứa 1 nhóm OH thì phenol thuộc loại monophenol.

Thí dụ: phenol, o- crezol, m- crezol, p-crezol, ...

Những phenol mà phân tử có chứa nhiều nhóm OH thì phenol thuộc loại poliphenol.

II. Phenol

1. Tính chất vật lý

Trạng thái: Chất rắn, không màu (để lâu thành màu hòng do bị oxi hóa)

Độ tan: tan ít trong nước lạnh, nhưng tan nhiều trong nước nóng, phenol tan nhiều trong rượu, ete, clorofom, …

Phenol rất độc, có tính sát trùng, làm bỏng da

2. Tính chất hoá học

2.1. Phản ứng thế nguyên tử hiđro của nhóm OH

• Tác dụng với kim loại kiềm

2C₆H₅OH + 2Na → 2C₆H₅ONa + H₂

                                Natri phenolat

• Tác dụng với bazơ

C₆H₅OH  + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O

                            Natri phenolat

→ Phenol có tính axit, tính axit của phenol rất yếu; dung dịch phenol không làm đổi màu quỳ tím.

Chú ý: Tính axit yếu, không làm đổi màu quỳ tím, thứ tự: nấc II của H₂CO₃ < phenol < nấc I của H₂CO₃

2.2. Phản ứng thế nguyên tử hiđro của vòng benzen

• Tác dụng với dung dịch Brom

• Tác dụng với dung dịch HNO₃

• Tác dụng với H₂

C₆H₅OH + 3H₂ C₆H₁₁OH

III. Ứng dụng và điều chế

1. Ứng dụng

• Phần lớn phenol dùng để sản xuất poli phenol – fomandehit.
• Điều chế dược phẩm, phẩm nhuộm, thuốc nổ (2,4,6- trinitrophenol), chất kích thích sinh trưởng thực vật, chất diệt cỏ, diệt sâu bọ, …

2. Điều chế

• Từ nhựa than đá: 

Nhựa than đá → chưng cất → C₆H₆ C₆H₅Cl

C₆H₅ONa  C₆H₅OH

• Trong công nghiệp điều chế đồng thời phenol và xeton như sau: