Không khí - Sự cháy

Bài học: Không khí - Sự cháy giới thiệu đến các em ngắn gọn, chi tiết lý thuyết. Bên cạnh là các ví dụ và bài tập có lời giải chi tiết, xây dựng dựa trên kiến thức trọng tâm chương trình hóa 8.

I. Thành phần của không khí

1. Thành phần chính

Không khí là một hỗn hợp khí trong đó khí oxi chiếm khoảng 1/5 thể tích, chính xác hơn là khí oxi chiếm 21% thể tích, phần còn lại hầu hết là nitơ.

2. Thành phần khác

Hiện tượng:

• Hiện tượng sương mù hay xuất hiện những giọt nước nhỏ trên mặt ngoài cốc khi ta để cốc nước ngoài không khí chứng tỏ có hơi nước.
• CO₂ tạo thành màng trắng với nước vôi trong ở hố vôi tôi chứng tỏ có CO₂ sẵn trong không khí.

Kết luận: Các khí khác (hơi nước, CO₂, khí hiếm, bụi khói,…) có trong không khí chiếm tỉ lệ rất nhỏ, chỉ khoảng 1%.

Hình 1: Thành phần của không khí

3. Bảo vệ không khí trong lành, tránh ô nhiễm

 Không khí bị ô nhiễm không những gây tác hại đến sức khỏe con người và đời sống của động vật, thực vật,… mà còn phá hoại dần các công trình xây dựng như nhà cửa, cầu cống và các di tích lịch sử …

Hình 2: Không khí bị ô nhiễm

Biện pháp bảo vệ không khí trong sạch:

• Xử lí chất thải của các nhà máy, lò đốt, các phương tiện giao thông để hạn chế đến mức thấp nhất việc đưa vào khí quyển các khí có hại, bụi, khói …
• Bảo vệ rừng, trồng rừng, trồng nhiều cây xanh.

II. Sự cháy và sự oxi hóa chậm

1. Sự cháy

Sự cháy là sự oxi hóa có tỏa nhiệt và phát sáng.

Ví dụ: Tác dụng của lưu huỳnh, photpho với oxi kèm theo sự tỏa nhiệt và phát sáng.

Sự giống và khác nhau giữa sự cháy trong oxi và trong không khí:

• Bản chất của chúng là giống nhau, đó là sự oxi hóa.
• Cháy trong không khí diễn ra chậm hơn, tạo nhiệt độ thấp hơn khi cháy trong oxi.

Giải thích: Do trong không khí còn có nitơ với thể tích gấp 4 lần oxi, làm diện tích tiếp xúc của vật với oxi ít nên sự cháy diễn ra chậm hơn. Đồng thời, nhiệt tiêu hao còn dùng để đốt nóng khí nitơ nên nhiệt độ đạt được thấp hơn.

2. Sự oxi hóa chậm

Đó là sự oxi hóa có tỏa nhiệt nhưng không phát sáng.

• Sự oxi hóa chậm thường xảy ra trong tự nhiên: đồ vật bằng gang, thép để trong không khí lâu ngày sẽ bị gỉ; thức ăn không được bảo quản tốt thì sẽ bị ôi thiu;…

Hình 3: Thức ăn bị hỏng và sắt bị ăn mòn do sự oxi hóa chậm 

•  Trong một số điều kiện nhất định, sự oxi hóa chậm có thể chuyển thành sự cháy, đó là sự tự bốc cháy.

III. Điều kiện phát sinh và các biện pháp dập tắt sự cháy

Điều kiện phát sinh:

• Chất phải nóng đến nhiệt độ cháy;
• Phải có đủ khí oxi cho sự cháy.

Cách dập tắt: Cần thực hiện đồng thời cả hai biện pháp:

• Hạ nhiệt độ của chất cháy xuống dưới nhiệt độ cháy;
• Cách li chất cháy với oxi.