Đề 1: Phân tích đoạn trích "Ngoài đình bỗng dội lên một hồi trống... bay phấp phới"

Đề bài: Trong "Vợ nhặt", nhà văn viết:

Anh/chị hãy phân tích đoạn trích trên. Từ đó nhận xét sự mới mẻ của nhà văn Kim Lân khi viết về đề tài người nông dân trước cách mạng tháng Tám.

HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận:

Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:

Nội dung và nghệ thuật của đoạn trích; nhận xét được sự mới mẻ về đề tài người nông dân trước cách mạng tháng Tám

c. Triển khai vấn đề:

I. Mở bài

Giới thiệu khái quát về tác giả Kim Lân, tác phẩm “Vợ nhặt” và vấn đề nghị luận.

II. Thân bài

(1) Phân tích đoạn trích

* Nội dung:

- Bức tranh hiện thực u ám, đen tối, bi thảm: hồi trống dồn dập, vội vã, thúc thuế; đàn quạ…bay vù lên, lượn thành từng đám; cảnh một đằng thì bắt giồng đay, một đằng thì bắt đóng thuế…Những hình ảnh vừa mang tính chân thực vừa mang tính biểu tượng.

- Đoạn trích tập trung khắc họa hai hình tượng nhân vật:

• Người vợ nhặt: ngạc nhiên, băn khoăn; kể cho mọi người nghe về đoàn người Việt Minh; thể hiện sự hiểu biết và nhận ra sự bất công (lạ lắm, thị lẩm bẩm, im lặng một lúc thị lại tiếp,…)
• Nhân vật Tràng: có sự thay đổi tính cách, không còn vô tư, suy nghĩ sâu sắc hơn; diễn biến tâm trạng phức tạp (thần mặt ra nghĩ ngợi; nghĩ đến; trong ý nghĩ…hiện ra…; thấy ân hận, tiếc rẻ, vẩn vơ, khó hiểu…); hình ảnh “đám người đói và lá cờ đỏ bay phấp phới” hiện lên trong đầu đã hé mở được nhận thức mới của Tràng, dự báo về tương lai của Tràng, cuộc sống của những người nông dân.

* Nghệ thuật:

- Xây dựng đối thoại sinh động, hấp dẫn

- Ngôn ngữ giản dị, gần gũi với lời ăn tiếng nói của nhân dân

- Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế

- Xây dựng chi tiết nghệ thuật đặc sắc

⇒ Đánh giá chung về nội dung và nghệ thuật: bằng tài năng nghệ thuật, tác giả đã khắc họa bức tranh cuộc sống của những người nông dân trước Cách mạng tháng Tám, qua đó cho thấy tấm lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn Kim Lân.

(2) Nhận xét về sự mới mẻ của nhà văn Kim Lân khi viết về đề tài người nông dân trước cách mạng tháng Tám.

- Người nông dân với số phận thảm thương nhưng vẫn ánh lên niềm khao khát hướng về sự sống, hướng đến ngày mai.

- Kim Lân đã nhìn thấy người nông dân không chỉ là nạn nhân của hoàn cảnh sống mà còn là người cải tạo hoàn cảnh sống, hé mở vai trò của người nông dân trong cuộc cách mạng tháng Tám.

III. Kết bài

- Khẳng định lại vấn đề cần nghị luận.