Đề 3: Phân tích nhân vật người đàn bà hàng chài qua đoạn trích: "Trong phút chốc... cùng lúc thốt lên"

Đề bài: Trong "Chiếc thuyền ngoài xa", Nguyễn Minh Châu viết:

Phân tích nhân vật người đàn bà hàng chài qua đoạn trích trên. Từ đó bình luận ngắn gọn về quan điểm nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu.

HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ

a. Đảm bảo cấu trúc của một bài văn nghị luận:

Trình bày đầy đủ các phần Mở bài, Thân bài, Kết bài. Phần Mở bài biết dẫn dắt hợp lý và nêu được vấn đề; phần Thân bài biết tổ chức thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau cùng làm sáng tỏ vấn đề; phần Kết bài khái quát được vấn đề, thể hiện được cảm xúc cá nhân.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận:

Nhân vật người đàn bà hàng chài qua đoạn trích trên + bình luận về quan điểm nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu.

c. Triển khai vấn đề:

(1) Giới thiệu khái quát: về tác giả Nguyễn Minh Châu, tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa, đoạn trích, nhân vật người đàn bà hàng chài.

(2) Cảm nhận nhân vật người đàn bà hàng chài trong đoạn trích

- Ngoại hình xấu xí: 

• Một đứa con gái xấu,
• Rỗ mặt, sau một bận lên đậu mùa
• Không ai lấy, có mang với người con trai hay đến mua bả về đan lưới

🡪 Làm nổi bật thân phận đáng thương của người đàn bà

- Số phận bất hạnh :

• Nghèo khổ : Giá tôi đẻ ít đi, hoặc chúng tôi sắm được chiếc thuyền rộng hơn, từ ngày cách mạng về đã đỡ đói khổ chứ trước kia vào các vụ bắc, ông trời làm động biển suốt hàng tháng, cả nhà vợ chồng con cái toàn ăn cây xương rồng luộc chấm muối…
• Đông con: Giá tôi đẻ ít đi, nhưng cái lỗi chính là đám đàn bà ở thuyền đẻ nhiều quá, mà thuyền lại chật.
• Bị bạo hành: Bất kể lúc nào thấy khổ quá là lão lôi tôi ra đánh, cũng như đàn ông thuyền khác uống rượu…Giá mà lão uống rượu…thì tôi còn đỡ khổ…

🡪 Khốn khổ, bất hạnh, không có sự che chở yêu thương

- Phẩm chất:

+ Sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời:

• Con mắt như đang nhìn suốt cả đời mình → chi tiết cho thấy người phụ nữ có vốn sống, hiểu biết cuộc đời sâu sắc
• Làm nhà trên đất ở một chỗ đâu có được cái nghề lưới vó? Từ ngày cách mạng về, cách mạng đã cấp đất cho nhưng chẳng ai ở, vì không bỏ nghề được! → Người đàn bà quê mùa, thất học đã chỉ cho Phùng và Đẩu bất cập trong chính sách, chủ trương của Đảng và Nhà nước

+ Nhân hậu, vị tha, hi sinh vì con

• Với chồng: Thấu hiểu nỗi khổ của chồng: Bất kể lúc nào thấy khổ quá là lão lôi tôi ra đánh → người đàn bà hiểu chồng đánh mình không phải vì ghét mà vì cuộc sống mưu sinh đè nặng, vì hoàn cảnh sống tối tăm nên người chồng đánh vợ như 1 cách giải tỏa đau đớn, khổ sở trong lòng; cái lỗi chính là đám đàn bà ở thuyền đẻ nhiều quá, mà thuyền lại chật → tự nhận lỗi về mình: coi mình là 1 nguyên nhân đẩy người chồng tới đau khổ
• Với con: Sợ con bị tổn thương nên xin chồng lên bờ đánh

⇒ Đằng sau cái vẻ lam lũ, cam chịu là tình thương vô bờ bến dành cho chồng, con – hình ảnh tiêu biểu người phụ nữ Việt Nam

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Nhân vật đặt trong cuộc đối thoại giữa Phùng, Đẩu; Ngôn ngữ đối thoại sinh động; Lời văn giản dị mà sâu sắc, đa nghĩa….

(3) Nhận xét về quan điểm nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu:

- Nghệ thuật phải gắn liền với hiện thực cuộc sống.

- Nhà văn phải có cái nhìn đa diện nhiều chiều, phát hiện ra bản chất thật của hiện tượng , con người.