Đề 3: Cảm nhận về hình tượng Sông Đà trong đoạn trích: "Lại như quãng Tà Mường Vát... gậy đánh phèn"

Đề bài: Trong "Người lái đò sông Đà", Nguyễn Tuân viết:

Cảm nhận của anh /chị về hình tượng sông Đà trong đoạn trích trên. Từ đó, liên hệ với vẻ đẹp trữ tình của Sông Đà trong tác phẩm để nhận xét sự độc đáo trong cảm nhận về dòng sông của tác giả Nguyễn Tuân.

HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ

Yêu cầu hình thức:

- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản.

- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.

Yêu cầu nội dung:

I. Giới thiệu chung

- Nguyễn Tuân là một cây bút tiêu biểu của nền văn học hiện đại Việt Nam. Với phong cách nghệ thuật độc đáo, tài hoa và uyên bác, các tác phẩm của Nguyễn Tuân luôn để lại ấn tượng khó quên trong lòng người đọc.

- Người lái đò Sông Đà được trích từ tập Tùy bút Sông Đà là kết quả của chuyến đi thực tế Nguyễn Tuân đến với Tây Bắc. Tại đây, ông đã cảm nhận được thiên nhiên vừa dữ dội vừa trữ tình cùng với chất vàng mười trong tâm hồn người dân nơi đây.

- Khái quát vấn đề: Cảm nhận về hình tượng sông Đà trong đoạn trích “Lại như quãng Tà Mường Vát phía dưới Sơn La...một cái cốc pha lê nước khổng lồ vừa rút lên cái gậy đánh phèn.”. Từ đó, liên hệ với vẻ đẹp trữ tình của Sông Đà trong tác phẩm để nhận xét sự độc đáo trong cảm nhận về dòng sông của tác giả Nguyễn Tuân.

II. Phân tích

1. Cảm nhận sông Đà trong đoạn trích.

- Hình tượng sông Đà trong đoạn trích thể hiện sự phong phú, đa dạng:

+ Sự dữ dội, khốc liệt, hung bạo của sông Đà:

• nước thở và kêu như cửa cống cái bị sặc,hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu,
• những cái giếng sâu nước ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào,
• nhiều bè gỗ rừng đi nghênh ngang vô ý là những cái giếng hút ấy nó lôi tuột xuống, thuyền đã bị cái hút nó hút xuống, thuyền trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi, bị dìm và đi ngầm dưới lòng sông đến mươi phút sau mới thấy tan xác ở khuỷnh sông dưới …

+ Vẻ đẹp hùng vĩ, kì vĩ, kì thú của sông Đà: một cái mặt giếng mà thành giếng xây toàn bằng nước sông xanh ve một áng thuỷ tinh khối đúc dày, khối pha lê xanh, một cái cốc pha lê nước khổng lồ...

- Hình tượng sông Đà được thể hiện bằng ngôn ngữ phong phú, giàu tính gợi hình, gợi cảm; nghệ thuật so sánh, nhân hóa tạo những liên tưởng bất ngờ, thú vị... Qua đó, đoạn trích thể hiện sự quan sát tinh nhạy, trí tưởng tượng phong phú; cảm quan thẩm mĩ độc đáo; tình yêu và niềm khao khát khám phá vẻ đẹp của quê hương đất nước; phong cách tài hoa, uyên bác của tác giả Nguyễn Tuân.

2. Liên hệ với vẻ đẹp trữ tình của Sông Đà trong tác phẩm để nhận xét sự độc đáo trong cảm nhận về dòng sông của tác giả Nguyễn Tuân.

- Liên hệ với vẻ đẹp trữ tình của Sông Đà trong tác phẩm: bên cạnh việc thể hiện hình tượng sông Đà như trong đoạn trích, tác giả còn khám phá vẻ đẹp trữ tình của dòng sông (thể hiện qua những so sánh, liên tưởng độc đáo về màu sắc, hình dáng, sự gợi cảm của dòng sông…)

- Nhận xét sự độc đáo trong cảm nhận về dòng sông của tác giả Nguyễn Tuân: sông Đà được cảm nhận trên phương diện văn hóa, thẩm mĩ. Bằng việc vận dụng những kiến thức của nhiều lĩnh vực, với quan niệm thẩm mĩ độc đáo, Nguyễn Tuân đã sáng tạo nên hình tượng sông Đà phong phú, đa dạng, đầy biến ảo(vừa hùng vĩ, dữ dội, hung bạo vừa thơ mộng, lãng mạn, trữ tình). Cảm nhận độc đáo về dòng sông thể hiện tình yêu thiên nhiên tha thiết, sâu nặng và phong cách tài hoa, uyên bác của tác giả Nguyễn Tuân.

III. Kết luận

- Khái quát lại vấn đề.

- Giá trị nội dung, nghệ thuật.