Da và điều hòa thân nhiệt ở người

I. Da ở người

1. Cấu tạo và chức năng của da

1.1. Cấu tạo

Da là lớp vỏ bọc bên ngoài cơ thể, được cấu tạo gồm lớp biểu bì, lớp bì và lớp mỡ dưới da.

Cấu tạo của da

1.2. Chức năng

Chức năng của da bao gồm bảo vệ cơ thể, chống lại các yếu tố bất lợi của môi trường như sự va đập, xâm nhập của vi khuẩn, chống thấm nước và mất nước, tham gia điều hoà thân nhiệt, nhận biết các kích thích của môi trường và bài tiết qua tuyến mồ hôi.

2. Một số bệnh về da và bảo vệ da

2.1. Một số bệnh về da

Da tiếp xúc trực tiếp với môi trường ngoài nên có nguy cơ cao mắc các bệnh như hắc lào, lang ben, mụn trứng cá, ...

 

Bệnh hắc lào và bệnh lang ben do nấm gây ra, thường xuất hiện trong điều kiện môi trường ẩm thấp.

Người bị bệnh hắc lào thường xuất hiện các vùng da tổn thương có dạng tròn, đóng vảy, ngứa ở vùng mông, bẹn, nách. 

Bệnh lang ben gây ra các vùng da lốm đốm trắng hơn bình thường.

Mụn trứng cá có thể do nang lông bị tắc bởi tế bào chết hoặc chất nhờn tiết ra quá nhiều, vi khuẩn gây viêm nhiễm và tổn thương trên da,... Bệnh thường xuất hiện nhiều ở tuổi dậy thì, gồm các dạng mụn sần, mụn mủ, mụn đầu trắng, mụn đầu đen, ...

2.2. Chăm sóc, bảo vệ da và làm đẹp da an toàn

Da sạch có khả năng diệt đến 85% vi khuẩn bám trên da, cần vệ sinh da sạch sẽ.

Tránh làm da bị tổn thương, không để da tiếp xúc với ánh nắng gay gắt và không lạm dụng mỹ phẩm.

Để chăm sóc bảo vệ da cần tránh làm da bị tổn thương, vệ sinh cơ thể sạch sẽ, tránh để da tiếp xúc với ánh nắng gay gắt, không nên lạm dụng mĩ phẩm và cần vệ sinh da sạch sẽ.

Một số phương pháp chăm sóc, bảo vệ da

3. Một số thành tựu ghép da trong y học

Ghép da đã trở thành một phương pháp điều trị hiệu quả trong y học, đặc biệt là trong việc cứu chữa những người có da bị tổn thương nặng do hỏng nhiễm trùng.

Sau đây là một số thành tựu nổi bật của ghép da trong y học:

+ Ghép da nhân tạo: Đây là một phương pháp mới trong ghép da, cho phép tạo ra những lá da nhân tạo giống hệt da thật và có khả năng hồi phục nhanh chóng.

+ Ghép da trên vùng tổn thương: Kỹ thuật ghép da trên vùng da bị tổn thương đã giúp cứu sống được rất nhiều bệnh nhân.

+ Ghép da trên vùng trần trụi: Ghép da trên vùng trần trụi đã giúp phục hồi vẻ đẹp tự nhiên cho các bệnh nhân bị bỏng hoặc cháy nắng nặng.

+ Ghép da chuyển hướng: Kỹ thuật ghép da chuyển hướng được sử dụng để di chuyển các miếng da từ những vùng khác trên cơ thể đến vùng da bị tổn thương.

II. Điều hoà thân nhiệt ở người

1. Khái niệm thân nhiệt

• Thân nhiệt là nhiệt độ của cơ thể, được đo bằng đơn vị độ C.
• Nhiệt độ cao nhất trong cơ thể là ở gan, và thấp nhất là ở da.
• Thân nhiệt bình thường ở người dao động từ 36,5 - 37,5 độ C.
• Đo thân nhiệt bằng nhiệt kế điện tử, với các bước chuẩn bị và thực hiện nhất định.

2. Vai trò và cơ chế duy trì thân nhiệt ổn định ở người

Thân nhiệt của người được duy trì ổn định quanh một giá trị nhất định, giúp các quá trình sống trong cơ thể diễn ra bình thường.

Cơ chế duy trì thân nhiệt ổn định bao gồm cơ chế điều chỉnh tuyến mồ hôi, tuyến giáp, cơ chế đốt cháy năng lượng trong cơ thể và cơ chế tự điều chỉnh thân nhiệt bằng cơ thể.

Vai trò của da và hệ thần kinh trong điều hoà thân nhiệt:

Da có vai trò quan trọng nhất trong điều hoà thân nhiệt. Khi nhiệt độ môi trường hay thân nhiệt tăng cao, não gửi tín hiệu đến mao mạch và tuyến mồ hôi để kích thích sự giãn mạch, tăng tiết mồ hôi, và tăng toả nhiệt. Khi nhiệt độ môi trường thấp hoặc thân nhiệt giảm, sẽ có các phản ứng ngược lại làm giảm toả nhiệt.

3. Phòng chống cảm nóng, cảm lạnh

Khi ở ngoài trời nắng quá lâu, trung tâm điều hòa thân nhiệt của cơ thể (ở vùng gáy) bị tác động, có thể làm rối loạn điều hòa thân nhiệt, dẫn đến hiện tượng cảm nóng

Để phòng chống cảm nóng, nên che nắng, uống đủ nước, tránh ánh nắng trực tiếp vào vùng sau gáy, hạn chế ra ngoài trời nắng nóng, ...

Phòng chống cảm nóng

Khi trời mưa, lạnh hay thay đổi thời tiết đột ngột, cơ thể dễ bị cảm lạnh. Tác nhân gây bệnh cảm lạnh là virus gây bệnh ở đường hô hấp. Để phòng chống cảm lạnh, cần vệ sinh mũi, miệng sạch sẽ, súc họng bằng nước muối sinh lí 2 đến 4 lần/ ngày, uống nước ấm, giữ cấm cho cơ thể.