Oxide

I. Khái niệm

1. Khái niệm

Oxide là hợp chất của hai nguyên tố, trong đó có một nguyên tố là oxygen.

Ví dụ: Na₂O, CO₂, ...

2. Phân loại

Dựa vào thành phần nguyên tố, oxide có thể phân thành hai loại: oxide kim loại và oxide phi kim.

• Oxide kim loại có thể được tạo thành từ phản ứng của kim loại với oxygen.

Ví dụ: 2Ba + O₂ → 2BaO.

• Oxide phi kim có thể tạo thành từ phản ứng của phi kim với oxygen.

Ví dụ: C + O₂ → CO₂.

Dựa vào tính chất hoá học, oxide có thể phân thành bốn loại:

• Oxide acid: CO₂, SO₂, ...
• Oxide base: Na₂O, BaO, ...
• Oxide lưỡng tính: ZnO, Al₂O₃, ...
• Oxide trung tính: CO, NO, ...

3. Gọi tên oxide

• Với nguyên tố chỉ có một hoá trị

Tên nguyên tố + oxide.

Ví dụ: zinc oxide, ZnO.

• Với nguyên tố có nhiều hoá trị

Tên nguyên tố (hoá trị của nguyên tố) + oxide.

Ví dụ: iron(III) oxide, Fe₂O₃.

• Với oxide của phi kim nhiều hoá trị có thể gọi theo cách sau:

(Tiền tố chỉ số nguyên tử của nguyên tố) Tên nguyên tố + (tiền tố chỉ số nguyên tử oxygen) oxide.

Chú ý: Tiền tố mono là một, di là hai, tri là ba, tetra là bốn, …

Ví dụ: Tên, công thức hoá học của một số oxide

II. Tính chất hoá học

1. Oxide acid

• Oxide acid khi tác dụng với dung dịch base tạo thành muối và nước.

Ví dụ:

Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃ + H₂O

2NaOH + SO₂ → Na₂SO₃ + H₂O

2. Oxide base

Oxide base tác dụng với dung dịch acid tạo thành muối và nước.

Ví dụ:

Fe₂O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂O

CaO + H₂SO₄ → CaSO₄ + H₂O

3. Oxide lưỡng tính

Oxide lưỡng tính tác dụng được với cả dung dịch acid, dung dịch base tạo thành muối và nước.

Một số oxide lưỡng tính thường gặp: Al₂O₃, ZnO, …

Ví dụ: 

Al₂O₃ + 2NaOH → 2NaAlO₂ + H₂O

Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O

4. Oxide trung tính

Oxide trung tính hay còn được gọi là oxide không tạo muối.

Oxide trung tính không tác dụng với dung dịch acid, dung dịch base.

Một số oxide trung tính: CO, NO …