Tác dụng làm quay của lực. Moment lực

I. Lực có thể làm quay vật

Thí nghiệm:

+ Chuẩn bị:

• Thanh nhựa cứng có lỗ cách đều;
• Giá thí nghiệm;
• Các quả nặng có móc treo.

+ Tiến hành:

Gắn thanh nhựa lên giá tại trục quay O sao cho thanh nằm cân bằng theo phương ngang.

Lần lượt treo quả nặng vào các vị trí A, O, C trên thanh và quan sát hiện tượng xảy ra.

• Từ kết quả thí nghiệm, thực hiện nhiệm vụ sau:

+ Xác định vị trí treo quả nặng để thanh quay và không quay.

+ Mô tả tác dụng làm quay của lực khi treo quả nặng vào điểm A và điểm C

Nhận xét:

+ Treo quả nặng vào vị trí A, C thì thanh quay.

- Treo quả nặng vào vị trí vào vị trí O thì thanh không quay.

+ Khi treo quả nặng vào điểm A thanh quay ngược chiều kim đồng hồ quanh trục O.

Khi treo quả nặng vào điểm C thanh quay cùng chiều kim đồng hồ quanh trục O.

Ví dụ: Lấy tay tác dụng vào cánh cửa các lực khác nhau theo chiều mũi tên biểu diễn như hình. Đường chứa mũi tên biểu diễn lực còn gọi là giá của lực. Trường hợp nào lực làm quay cánh cửa?

Trường hợp c lực tác dụng có giá không song song và không cắt trục quay có tác dụng làm quay cánh cửa. 

II. Moment lực

Moment lực là đại lượng đặc trưng cho tác dụng làm quay của lực lên một vật quanh một điểm hoặc trục.

Độ lớn của moment lực tỉ lệ thuận với độ lớn của lực và khoảng cách từ điểm tác dụng của lực đến trục quay.

Khi lực tác dụng càng xa trục quay, moment lực càng lớn và tác dụng làm quay càng mạnh.

Ví dụ: So sánh moment của lực F1, moment của lực F2 trong các hình dưới đây?

Ở hình a moment của lực F₂ lớn hơn moment của lực F₁ vì F₁ = F₂ nhưng giá của lực F₂ cách xa trục quay hơn lực F₁ nên tác dụng làm quay của lực F₂ lớn hơn.

Ở hình b moment của lực F₂ lớn hơn moment của lực F₁ vì giá của lực F₂ cách trục quay bằng giá của lực F₁ cách trục quay nhưng F₂ > F₁ nên tác dụng làm quay của lực F₂ lớn hơn.