Benzen

Công thức phân tử benzen: C₆H₆

Phân tử khối: 78

I. Tính chất vật lí 

• Benzen C₆H₆ là chất lỏng, không màu, không tan trong nước, nhẹ hơn nước, không tan trong nước.
• Benzen hòa tan nhiều chất như: dầu ăn, cao su, nến, iot,...
• Benzen độc

II. Cấu tạo phân tử 

Từ công thức cấu tạo của benzen, ta thấy sáu nguyên tử cacbon liên kết với nhau tạo thành vòng sáu cạnh đều, có ba liên kết đôi xen kẽ ba liên kết đơn.

III. Tính chất hóa học

1. Tác dụng với oxi

Khi đốt benzen cháy trong không khí tạo ra CO₂ và H₂O, ngọn lửa có nhiều khói đen (muội than)

Muội than sinh ra là do trong không khí không cung cấp đủ oxi để đốt cháy hoàn toàn C6H6

2. Phản ứng thế với với brom

Benzen không làm mất màu dung dịch brom như etilen và axetilen. Nó chỉ tham gia phản ứng thế với brom lỏng và cần có xúc tác là bột sắt.

C₆H₆ + Br₂ HBr + C₆H₅Br (brombezen)

Benzen chỉ phản ứng với brom nguyên chất, không phản ứng với dung dịch nước brom hay benzen không làm mất màu dung dịch brom ở điều kiện thường.

3. Phản ứng cộng

Benzen khó tham gia phản ứng cộng hơn etilen và axetilen. Tuy nhiên, trong điều kiện thích hợp benzen có phản ứng cộng với một số chất như H₂, Cl₂,…

C₆H₆ + 3H₂ C₆H₁₂

C₆H₆ + 3Cl₂ C₆H₆Cl₆

(Hexacloxiclohexan)

Thuốc trừ sâu 6,6,6

Do phân tử có cấu tạo đặc biệt nên benzen vừa có phản ứng thế, vừa có phản ứng cộng. Tuy nhiên phản ứng cộng của benzen xảy ra khó hơn etilen và axetilen.

IV. Ứng dụng

Benzen là nguyên liệu quan trọng để sản xuất chất dẻo, phẩm nhuộm, dược phẩm, thuốc trừ sâu..

Benzen làm dung môi hòa tan nhiều chất hữu cơ trong công nghiệp và trong phòng thí nghiệm.