Polime là những chất có phân tử khối lớn do nhiều mắt xích liên kết với nhau.
Ví dụ: polietilen, tinh bột, xenlulozơ,…
Dựa vào nguồn gốc, polime được chia thành hai loại chính:
Polime thiên nhiên | Polime tổng hợp |
Có sẵn trong tự nhiên. Ví dụ: Cao su, tinh bột, xenlulozơ, protein... |
Do con người tổng hợp từ các hợp chất đơn giản. Ví dụ: Polietilen, poli(vinyl clorua), tơ nilon, cao su buna... |
Ví dụ:
Polime | Công thức chung | Mắt xích |
Polietilen | (-CH2-CH2-)n | -CH2-CH2- |
Tinh bột, xenlulozơ | (-C6H10O5-)n | -C6H10O5- |
Poli (vinyl clorua) hay (PVC) |
|
Polime được ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật dưới các dạng khác nhau, như: chất dẻo, tơ, cao su...
Là một loại vật liệu được chế tạo từ polime và có tính dẻo, khi ép chất dẻo vào khuôn ở nhiệt độ thích hợp sẽ thu được các vật phẩm có hình dạng xác định như vỏ bút, chai lọ, điện thoại...
Thành phần chủ yếu của chất dẻo là polime, ngoài ra còn có thể có một số hóa chất khác như chất hóa dẻo (làm tăng tính dẻo), chất độn (làm tăng độ bền, chịu nước, chịu nhiệt), chất phụ gia (tạo màu, tạo mùi).
Chất phụ gia có thể gây độc và gây mùi, vì vậy các dụng cụ đựng nước uống và thực phẩm phải chế tạo từ các loại phụ gia không độc.
Ưu điểm của chất dẻo là nhẹ, bền, cách điện, cách nhiệt, dễ gia công...
Ngày nay, chất dẻo đã thay thế thủy tinh, sành sứ, kim loại trong nhiều lĩnh vực trong đời sống.
Các sản phẩm từ chất dẻo.
Tơ là những polime thiên nhiên hay tổng hợp có cấu tạo mạch thẳng và có thể kéo thành sợi.
Dựa vào nguồn gốc, quá trình chế tạo mà tơ được phân loại theo sơ đồ sau:
Loại tơ | Nguồn gốc | Ví dụ | |
Tơ thiên nhiên | Có sẵn trong thiên nhiên, được sử dụng trực tiếp | Bông (xenlulozo), len, tơ tằm | |
Tơ hóa học | Tơ tổng hợp | Polime được tổng hợp bằng phản ứng hóa học | Tơ poliamit (nilon, capron), tơ vinylic (nitron, vinilon), tơ lapsan,... |
Tơ bán tổng hợp hay nhân tạo | Chế biến polime thiên nhiên bằng phương pháp hóa học | Tơ visco, tơ xenlulozo axetat, |
Tơ hóa học có nhiều ưu điểm hơn tơ thiên nhiên, chúng bền, đẹp, khi giặt dễ sạch, mau khô hơn tơ thiên nhiên.
Tơ
Là polime (thiên nhiên hay tổng hợp) có tính đàn hồi, nghĩa là nó không bị biến dạng và trở lại hình dạng ban đầu sau khi chịu sự tác dụng của lực.
Cao su có 2 loại là cao su thiên nhiên và cao su tổng hợp. Cao su thiên nhiên được khai thác từ nhựa cây cao su. Cao su tổng hợp được điều chế từ các chất đơn giản, phổ biến là cao su buna được điều chế từ rượu etylic hoặc các sản phẩm từ dầu mỏ.
Ưu điểm của cao su là tính đàn hồi, có thể kéo dãn 6 đến 7 lần so với chiều dài ban đầu, không thấm nước, không thấm khí, chịu mài mòn, cách điện...
Cao su