Tính chất hóa học chung của kim loại

Lý thuyết: Tính chất hóa học chung của kim loại đưa ra nội dung lý thuyết về tính chất hóa học đặc trưng của kim loại, kèm theo các phương trình phản ứng ví dụ minh họa cho từng tính chất.

Tính chất điển hình của kim loại là tính khử: M → Mⁿ⁺ + ne

I. Tác dụng với phi kim

1. Tác dụng với clo

Hầu hết các kim loại đều có thể khử trực tiếp clo tạo ra muối clo tạo ra muối clorua

Thí dụ: Cho dây sắt nóng đỏ cháy mạnh trong khí Clo tạo ra khói màu nâu  đỏ là những hạt chất răn sắt (III) Clorua. 

2Fe + 3Cl₂ 2FeCl₃

2. Tác dụng với oxi

Hầu hết kim loại (trừ Ag, Au, Pt...) phản ứng với oxi ở nhiệt độ thường hoặc nhiệt độ cao, tạo thành oxit (thường là oxit bazơ)

Thí dụ:

4Al + 3O₂ 2Al₂O₃

3. Tác dụng với lưu huỳnh

Ở nhiệt độ cao, đồng, magie, sắt... phản ứng với lưu huỳnh cho sản phẩm là các muối sunfua CuS, MgS, FeS,…

Thí dụ:

Cu + S CuS

II. Tác dụng với dung dịch axit

1. Với dung dịch HCl, H₂SO_{4 loãng}

Kim loại đứng trước H trong dãy hoạt động hóa học có thể tác dụng được với axit để sinh ra khí H₂ bay lên.

Ví dụ:

Zn +H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂

2. Với dung dịch HNO₃, H₂SO_{4 đặc}

Kim loại + (H₂SO_{4 đ}, HNO₃₎ → muối + sản phẩm khử (SO₂, NO, NO₂, H₂S ….) + H₂O

Thí dụ:

3Cu + 8HNO₃ → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO↑ + 4H₂O

Cu + 2H₂SO₄ → CuSO₄ + SO₂ ↑ + 2H₂O

Chú ý: HNO₃, H₂SO_{4 đặc, nguội} làm thụ động hoá Al, Fe, Cr, ...

Kim loại sẽ lên số oxi hóa cao nhất khi tác dụng với dung dịch HNO₃, H₂SO₄ đặc.

III. Tác dụng với nước

Các kim loại thuộc nhóm IA và IIA (trừ Be, Mg) có thể tác dụng với H₂O ở nhiệt độ thường giải phóng khí hidro.

Các kim loại có tính khử yếu hơn như Fe, Zn,.. chỉ khử được H₂O ở nhiệt độ cao hoặc không khử được nước như Ag, Au,...

Thí dụ:

2Na + 2H₂O → 2NaOH + H₂

IV. Tác dụng với dung dịch muối

Kim loại mạnh hơn có thể khử được ion của kim loại yếu hơn trong dung dịch muối thành kim loại tự do.

Thí dụ:

Fe + 2AgNO₃ → Fe(NO₃)₂ + 2Ag

Kim loại Fe hoạt động hóa học mạnh hơn kim loại Ag.

V. Tác dụng với dung dịch kiềm

Các kim loại mà hiđroxit của chúng có tính lưỡng tính như Al, Zn, Be, Sn, Pb... tác dụng được với dung dịch kiềm (đặc).

Thí dụ:

2Al + 6H₂O + 2NaOH → 2Na[Al(OH)₄] + 3H₂

VI. Tác dụng với oxit kim loại

Các kim loại mạnh khử được các oxit kim loại yếu hơn ở nhiệt độ cao thành kim loại.

Thí dụ:

2Al + Fe₂O₃ 2Fe + Al₂O₃